เมนู

8. เสนาสนวตฺตกถา

[369] เสนาสนวตฺเต เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ ทฺวารํ นามาติ มหาทฺวารํฯ มหาวฬญฺชนฺติ มหนฺเตหิ ชเนหิ ปริภุญฺชิตพฺพํฯ ตตฺถาติ ทฺวาเรฯ อาปุจฺฉิตฺวาวาติ วุฑฺฒํ อาปุจฺฉิตฺวาว, สภาคสฺส วุฑฺฒตรสฺสาติ สมฺพนฺโธฯ วฏฺฏติเยวาติ ยถาสุขํ วิหริตุํ วฏฺฏติเยวฯ ปริวตฺติตพฺพนฺติ ปริมุขํ วตฺติตพฺพํฯ

9. ชนฺตาฆรวตฺตาทิกถา

[371] ชนฺตาฆรวตฺเต เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ พหิชคตีติ พหิอาลินฺโทฯ

[373] อาจมนวตฺถุสฺมิํ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ นีหริตฺวาติ อุทกํ นีหริตฺวาฯ อาจมิตพฺพนฺติ โธวิตพฺพํฯ ‘‘อาปุพฺโพ จมุ โธวเน’’ติ หิ ธาตุปาเฐสุ วุตฺตํฯ อิทํ อติวิวฏนฺติ อิทํ ฐานํ อติวิวฏํ, น เกนจิ ปฏิจฺฉนฺนนฺติ อตฺโถฯ อุทกํ อลภนฺตสฺเสวาติ อุทกํ อลภนฺเตเยวฯ

[374] วจฺจกุฏิวตฺเต เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ อยนฺติ ทนฺตกฏฺฐํ ขาทโต วจฺจกรณํฯ สพฺพตฺเถวาติ สพฺพสฺมิํ เอว ฐาเนฯ ‘‘น ผรุเสน กฏฺเฐนา’’ติ เอตฺถ น เกวลํ ขรกฏฺฐเมว, ผาลิตกฏฺฐาทโยปิ ฉวิอวเลขนกฏฺฐา ผรุสาเยว นามาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ผาลิตกฏฺเฐน วา’’ติอาทิฯ ปวิฏฺฐสฺสาติ วจฺจกุฏิํ ปวิฏฺฐสฺสฯ

สพฺพสาธารณฏฺฐานนฺติ สพฺเพสํ ภิกฺขูนํ, สพฺเพหิ วา สาธารณํ วจฺจกุฏิสงฺขาตํ ฐานํฯ ตตฺราติ ตสฺมิํ สพฺพสาธารเณ ฐาเนฯ นิพทฺธคมนตฺถายาติ อตฺตโน นิพทฺธคมนตฺถาย กตํ ยํ ฐานํ วา ยํ ปุคฺคลิกฏฺฐานํ วา โหตีติ โยชนาฯ

อุหตาติ เอตฺถ อุปุพฺโพ หทธาตูติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อุหทิตา’’ติฯ

‘‘หท กรีโสสฺสคฺเค’’ติ ธาตุปาเฐสุ (ปาณินี 977 ธาตุปาเฐ; สทฺทนีติธาตุมาลายํ 15 ทการนฺตธาตุ) วุตฺตตฺตา วจฺจกูปโต พหิ กรีสสฺส โอสฺสชฺชนนฺติ อาห ‘‘พหิ วจฺจมกฺขิตา’’ติฯ โธวิตพฺพาติ อุทเกน โธวิตพฺพาฯ เอตมฺปีติ อุทกสฺส อวิชฺชมานมฺปิฯ สพฺพตฺถาติ สพฺพสฺมิํ วตฺตกฺขนฺธเกฯ

อิติ วตฺตกฺขนฺธกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

9. ปาติโมกฺขฏฺฐปนกฺขนฺธกํ