เมนู

3. คมิกวตฺตกถา

[360] คมิกวตฺเต เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ ตตฺถาติ เสนาสนกฺขนฺธเกฯ ตํ สพฺพํ ปฏิสาเมตฺวาติ สมฺพนฺโธฯ ยตฺถ เยสุ ปาสาณปิฏฺฐิปาสาณตฺถมฺเภสุ อุปจิกา นาโรหนฺติ, ตสฺสํ ปาสาณปิฏฺฐิยํ วา เตสุ ปาสาณตฺถมฺเภสุ วา ยํ กตเสนาสนํ อตฺถิ, ตํ อนาปุจฺฉนฺตสฺสาปิ อนาปตฺตีติ โยชนาฯ จตูสุ ปาสาเณสูติอาทิ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธ, อุปจิกานํ อุปฺปตฺติฏฺฐาเน กเตติ สมฺพนฺโธฯ อยนฺติ อานิสํโสฯ โอวสฺสกเคเห ปน ฐปิตานํ มญฺจปีฐานนฺติ สมฺพนฺโธฯ

4. อนุโมทนวตฺตกถา

[362] อิทฺธํ อโหสีติ เอตฺถ อิธธาตุยา วฑฺฒนตฺถํ ปฏิกฺขิปนฺโต อาห ‘‘สมฺปนฺนํ อโหสี’’ติฯ สงฺฆตฺเถเร นิสินฺเนติ สมฺพนฺโธฯ อนุเถเร อนุโมทนตฺถาย นิสินฺเนติ โยชนาฯ สงฺฆตฺเถเรน อชฺฌิฏฺเฐปีติ สมฺพนฺโธฯ อนุโมทโก วทตีติ สมฺพนฺโธฯ อนุ ปุนปฺปุนํ, ปจฺฉา วา ทายเก ธมฺมกถาย โมเทตีติ อนุโมทโกฯ ‘‘คจฺฉถา’’ติ สเจ วทติ อนุโมทโกติ โยชนาฯ ตสฺสาติ อนุโมทกสฺสฯ มนุสฺสา กาเรนฺตีติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘เอเกนา’’ติ ปทํ ‘‘กาเรนฺตี’’ติ ปเท การิตกมฺมํฯ ตสฺสาติ การิตภิกฺขุสฺสฯ อนุโมทนโตติ อนุโมทนการณาฯ อุปนิสินฺนกถาติ อุปสมีเป นิสินฺนานํ กถิยติ เอตายาติ อุปนิสินฺนกถาฯ อนุโมทนายาติ อนุโมทนตฺถายฯ อชฺฌิฏฺโฐวาติ สยํ อชฺฌิฏฺโฐ เอวฯ เอตฺถาติ อนุโมทนวตฺถุสฺมิํฯ ‘‘สญฺชาตวจฺโจ’’ติ อิมินา วจฺโจ สญฺชาโต อิมสฺสาติ วจฺจิโตติ กตฺวา สญฺชาตตฺเถ อิต ปจฺจโยติ ทสฺเสติฯ

5. ภตฺตคฺควตฺตกถา

[364] ภตฺตคฺควตฺเตติ ภตฺตํ คณฺหนฺติ เอตฺถาติ ภตฺตคฺคํ, ปริวิสนฏฺฐานํฯ ตสฺมิํ กตฺตพฺพํ วตฺตํ ภตฺตคฺควตฺตํ, ตสฺมิํ ภตฺตคฺควตฺเต เอวํ วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ มนุสฺสานํ ปริวิสนฏฺฐานํ นาม ยตฺถ มนุสฺสา สปุตฺตทารา อาวสิตฺวา ภิกฺขูโภเชนฺติฯ ‘‘อติอลฺลียิตฺวา’’ติ อิมินา อนุปขชฺชาติ เอตฺถ ขทธาตุสฺส หิํสนํ นาม อติอลฺลียนนฺติ ทสฺเสติฯ อาสเนสุ สตีติ อาสเนสุ สนฺเตสุฯ นิสีทนฺตสฺส นวกสฺสาติ สมฺพนฺโธฯ อาปชฺชตีติ อาปตฺติํ อาปชฺชติฯ อาปุจฺฉิเต อนนุชานนฺโต เถโร อาปชฺชตีติ โยชนาฯ สงฺฆาฏินฺติ ปารุตสงฺฆาฏิํฯ

ปตฺตโธวนอุทกนฺติ ภุญฺชนตฺถาย ปตฺตานํ โธวนอุทกํฯ คเหตพฺพนฺติ หตฺเถน คเหตพฺพํฯ

ยถา คณฺหิยมาเนติ โยชนาฯ มตฺตายาติ ปมาณายฯ สพฺพิอาทีสุ เอวาติ เอวสทฺโท อชฺฌาหริตพฺโพฯ สพฺพิอาทีสูติ สพฺพิเตลอุตฺตริภงฺเคสุ, นิทฺธารเณ ภุมฺมํฯ นฺติ สพฺพิอาทิกํฯ อปฺปโหตีติ สพฺเพสํ ภิกฺขูนํ นปฺปโหติฯ นฺติ สพฺพิอาทิกํ, สมฺปาเทหีติ สมฺพนฺโธฯ ตาทิสํ สพฺพิอาทิกนฺติ สมฺพนฺโธฯ

ยํ ภตฺตคฺคนฺติ โยชนาฯ หตฺถโธวนอุทกนฺติ ภุตฺตาวีนํ หตฺถสฺส โธวนอุทกํฯ อนฺตราติ โภชนสฺส มชฺเฌฯ ปิปาสิเตนาติ ปิวิตุํ อิจฺฉนฺเตนฯ คเลติ กณฺเฐฯ

นิวตฺตนฺเตนาติ เอตฺถ กสฺมา ฐานา นิวตฺตนฺเตนาติ อาห ‘‘ภตฺตคฺคโต’’ติฯ กถํ เกนากาเรน นิวตฺติตพฺพนฺติ โยชนาฯ กสฺมา นวเกหิ ภิกฺขูหิ ปฐมตรํ นิวตฺติตพฺพนฺติ อาห ‘‘สมฺพาเธสุ หี’’ติอาทิฯ นิกฺขมโนกาโสติ ปฐมตรํ นิกฺขนฺโตกาโสฯ ปฏิปาฏิยาติ วุฑฺฒปฏิปาฏิยาฯ ธุเรติ เคหทฺวารสฺส สมีเปฯ ธุรสทฺโท หิ อิธ สมีปวาจโกฯ นวกา อนฺโตเคเห เจ นิสินฺนา โหนฺตีติ โยชนาฯ อนฺตเรนาติ ภิกฺขูนํ วิวเรน, มชฺเฌน วาฯ วิรฬายาติ ตนุกายฯ