เมนู

อวิสฺสชฺชิยวตฺถุกถา

[321] เอตานีติ ครุภณฺฑานิฯ ตตฺถาติ ราสิวเสน ปญฺจสุ สรูปวเสน ปญฺจวีสติยา ครุภณฺเฑสุฯ อาคนฺตฺวา, อาภุโส วา รมนฺติ เอตฺถาติ อาราโมฯ เตสํเยวาติ ปุปฺผารามผลารามานเมวฯ ‘‘ฐปิโตกาโส’’ติ อิมินา วตฺถุสทฺทสฺส ภูมิเภทตฺถํ ทสฺเสติฯ วสติ อาราโม ปติฏฺฐหติ เอตฺถาติ อารามวตฺถุฯ เตสุ วาติ เอตฺถ วาสทฺเทน นวภูมิภาคโต อญฺญสฺส โปราณภูมิภาคสฺสปิ อารามวตฺถุภาวํ วิกปฺเปติฯ วิเสเสน จตุอิริยาปเถ หรติ ปวตฺเตติ เอตฺถาติ วิหาโรฯ ตสฺสาติ วิหารสฺสฯ จตุนฺนํ มญฺจานนฺติ นิทฺธารณตฺเถ สามิวจนํฯ อญฺญตโร มญฺโจ นามาติ โยชนาฯ เอเสว นโย เสเสสุปิฯ ‘‘โลเหน กตา กุมฺภี’’ติ อิมินา โลหกุมฺภีติ เอตฺถ มชฺเฌโลปสมาสํ ทสฺเสติฯ โลหมยา กุมฺภี โลหกุมฺภีติ วจนตฺโถปิ ยุชฺชเตวฯ ‘‘เอเสว นโย’’ติ อิมินา โลเหน กตํ ภาณกํ, โลเหน กโต วารโก, โลเหน กตํ กฏาหนฺติ อตฺถํ อติทิสติฯ เอตฺถาติ ภาณกวารกกฏาเหสุฯ อรญฺชโรติ อติมหนฺตตฺตา อรํ ขิปฺปํ ชรติ วินาเสตีติ อรญฺชโรฯ อถ วา ชลํ คณฺหิตุํ อลนฺติ อรญฺชโร ลการานํ รกาเร กตฺวาฯ

คาถาวเสน นิคมนํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘เอว’’นฺติอาทิฯ ตตฺถ เอวํ ปกาสยีติ สมฺพนฺโธฯ ทฺเว ครุภณฺฑานิ ทฺวิสงฺคหานิ โหนฺติ, ตติยํ ครุภณฺฑํ จตุสงฺคหํ โหติ, จตุตฺถํ ครุภณฺฑํ นวโกฏฺฐาสํ โหติ, ปญฺจมํ ครุภณฺฑํ อฏฺฐเภทนํ โหติ, อิติ อิมินา ปกาเรน ปญฺจนิมฺมลโลจโน นาโถ ปญฺจหิ ราสีหิ ปญฺจวีสวิธํ ครุภณฺฑํ ปกาสยีติ โยชนาฯ

ตตฺราติ ครุภณฺเฑฯ หีติ วิตฺถาโรฯ สพฺพมฺปิ อิทํ ครุภณฺฑํ อวิสฺสชฺชิยนฺติ วุตฺตนฺติ โยชนาฯ อิธาติ อิมสฺมิํ วตฺถุสฺมิํฯ ปริวาเร ปน อาคตนฺติ สมฺพนฺโธฯ

ปญฺจ ราสโย มเหสินา วุตฺตาติ โยชนาฯ เอตฺถาติ ปริวาเรฯ