เมนู

ภคนฺทรอติสารานํ วจฺจกปาลํ ฐเปตพฺพํ ฯ อญฺเญสํ อญฺญานิ ฐเปตพฺพานิ โหนฺติฯ เตน วุตฺตํ ‘‘เขฬ…เป.… โหนฺตี’’ติฯ ยสฺมิํติ ยสฺมิํ คิลาเนฯ โยปิ เภสชฺชํ กโรตีติ สมฺพนฺโธฯ เลสกปฺเปนาติ เอตฺถ เลสกปฺปสทฺทานํ อตฺถโต เอกตฺตา วุตฺตํ ‘‘อปฺปเกน สีสาพาธาทิมตฺเตนา’’ติฯ ภิกฺขู คเณตฺวาติ เอตฺถ คณํ ญตฺวาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ปริจฺเฉทํ ญตฺวา’’ติฯ ตตฺถ ‘‘ปริจฺเฉท’’นฺติ อิมินา คณสทฺทสฺส อธิปฺปายตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘ญตฺวา’’ติ อิมินา อิธาตุยา อตฺถํ ทสฺเสติฯ

เสนาสนคฺคาหกถา

[318] เสยฺยาติ กายปสารณสงฺขาตํ สยนกิริยํ ปฏิกฺขิปิตฺวา เสนาสนสงฺขาตํ เสยฺยํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘มญฺจฏฺฐานานี’’ติฯ ‘‘เสยฺยาปริจฺเฉเทนา’’ติ อิมินา เสยฺยคฺเฆนาติ เอตฺถ อคฺฆสทฺทสฺส ปูชนตฺถํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ปริจฺเฉทนตฺถํ ทีเปติฯ เอตฺถ จ อคฺฆสทฺทสฺส จตุตฺถกฺขเรน ยุตฺตภาโว เหฏฺฐา สมุจฺจยกฺขนฺธกวณฺณนา (จูฬว. อฏฺฐ. 102) โยชนาย วุตฺโตเยวฯ กาลนฺติ เสยฺยาปฏิคฺคหณสฺส กาลํฯ คาหิยมานาติ คาหาปิยมานาฯ ‘‘อติเรกานิ อเหสุ’’นฺติ อิมินา อุสฺสารยิํสูติ เอตฺถ อุทฺธํ สารยิํสุ คจฺฉิํสุ ปวตฺติํสูติ อตฺถํ ทสฺเสติฯ อติเรกานีติ จ ภิกฺขุปริจฺเฉทโต เสยฺยาปริจฺเฉทานิ อติเรกานิฯ อนุภาคนฺติ เอตฺถ อนุ ปจฺฉา ทาตพฺโพ ภาโค อนุภาโคติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ปุน อปรมฺปิ ภาคํ ทาตุ’’นฺติฯ อติมนฺเทสูติอาทิวจเนน กิญฺจิมนฺเทสุ ภิกฺขูสุ เอเกกสฺส ภิกฺขุโน ทฺเว ติสฺโส เสยฺยา ทาตพฺพาฯ ยโต กิญฺจิมนฺเทสุ ภิกฺขูสุ ทฺเว ตโย วิหารา ทาตพฺพาติ อตฺโถปิ คเหตพฺโพฯ ตตฺถาติ ‘‘น อกามา ทาตพฺโพ’’ติ วจเนฯ อนุภาเค คหิเตติ โยชนาฯ เยน อนุภาโค จ ปฐมภาโค จ คหิโต, โส ภิกฺขูติ โยชนาฯ

‘‘อุปจารสีมโต พหี’’ติ อิมินา นิสฺสีเมติ เอตฺถ สีมโต พหิ นิกฺขนฺตํ, นิสินฺนํ วา นิสฺสีมนฺติ อตฺถํ ทสฺเสติฯ อุปจารสีมาย อาวาสวฑฺฒนวเสน อติวิตฺถารตฺตา วุตฺตํ ‘‘ทูเร ฐิตสฺสาปี’’ติฯ