เมนู

[137] กเรน หตฺเถน ลุนิตพฺโพ, ฉินฺทิตพฺโพ, ลาตพฺโพ คเหตพฺโพติ วา กรโฬติ กเต อตฺถปกรณาทิโต ติณมุฏฺฐิ เอวาติ อาห ‘‘ติณมุฏฺฐิย’’นฺติฯ นวมํฯ

10. สปฺปาณกสิกฺขาปทํ

[140] ทสเม ‘‘ชาน’’นฺติ คจฺฉนฺตาทิคโณติ อาห ‘‘ชานนฺโต’’ติฯ สํ วิชฺชติ ปาโณ เอตฺถาติ สปาณกํฯ เอตนฺติ อุทกํฯ สยํ ชานนฺโตปิ ปเรน ชานาเปนฺโตปิ ชานาติเยว นามาติ อาห ‘‘ยถา ตถา วา’’ติฯ สปาณกํ อุทกนฺติ กรณตฺเถ เจตํ อุปโยควจนํ, เตนาห ‘‘เตน อุทเกนา’’ติฯ ปุพฺเพติ ปถวิขณนสิกฺขาปทาทิเกฯ

ตตฺถาติ ‘‘สิญฺเจยฺย วา สิญฺจาเปยฺย วา’’ติปเทฯ ธารนฺติ โสตํฯ มาติกํ ปมุขนฺติ มาติกํ อภิมุขํฯ ตตฺถ ตตฺถาติ ตสฺมิํ ตสฺมิํ ฐาเนฯ อญฺญโต ฐานโต อญฺญํ ฐานํ เนตีติ โยชนาฯ ‘‘สปาณกํ อุทก’’นฺติ สามญฺญวจนสฺสปิ วิเสเส อวฏฺฐานโต, วิเสสตฺถินา จ วิเสสสฺส อนุปโยชิตพฺพโต อิธ วิเสสอุทกนฺติ สนฺธายภาสิตตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อิทํ ปนา’’ติอาทิฯ อิทํ ปน น วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ นฺติ อุทกํ ‘‘คจฺฉตี’’ติปเท กตฺตาฯ ยตฺถาติ ยสฺมิํ อุทเกติฯ ทสมํฯ

ภูตคามวคฺโค ทุติโยฯ

3. โอวาทวคฺโค

1. โอวาทสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

[144] ภิกฺขุนิวคฺคสฺส ปฐเม เตสนฺติ เถรานํฯ มหากุเลหิ นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิตาติ โยชนาฯ กุลธีตโร วิชฺชมานคุณํ กถยนฺตีติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘ญาติมนุสฺสาน’’นฺติปทํ ‘‘กถยนฺตี’’ติปเท สมฺปทานํฯ กุโตติ กสฺส เถรสฺส สนฺติกาติ อตฺโถฯ เตสนฺติ เถรานํ คุณนฺติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘กเถตุ’’นฺติปทมเปกฺขิตฺวา ‘‘วิชฺชมานคุเณ’’ติ วตฺตพฺเพ อวตฺวา ‘‘วฏฺฏนฺตี’’ติปทมเปกฺขิย ‘‘วิชฺชมานคุณา’’ติ วุตฺตํฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ตโตติ กถนการณา อภิหริํสูติ สมฺพนฺโธฯ เตนาติ อภิหรณเหตุนาฯ

เตสนฺติ ฉพฺพคฺคิยานํฯ ตาสูติ ภิกฺขุนีสุฯ ‘‘ภิกฺขุนิโย’’ติปทํ ‘‘อุปสงฺกมิตฺวา’’ติปเท กมฺมํฯ ฉพฺพคฺคิยานํ ภิกฺขุนีสุ อุปสงฺกมนํ ลาภตณฺหาย โหติ, ภิกฺขุนีนํ ฉพฺพคฺคีสุ อุปสงฺกมนํ จลจิตฺตตาย โหตีติ อญฺญมญฺญูปสงฺกมนฺตานํ วิเสโสฯ ติรจฺฉานภูตา กถา ติรจฺฉานกถา นิรตฺถกกถาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ติรจฺฉานกถนฺตี’’ติฯ สคฺคมคฺคคมเนปีติ ปิสทฺโท โมกฺขคมเน ปน กา นาม กถาติ ทสฺเสติฯ ราชาโน อารพฺภ ปวตฺตา กถา ราชกถาฯ อาทิสทฺเทน โจรกถาทโย สงฺคณฺหาติฯ

[147] เต ภิกฺขูติ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภเวยฺยุนฺติ สมฺพนฺโธฯ อทิฏฺฐํ สจฺจํ เยหีติ อทิฏฺฐสจฺจา, เตสํ ภาโว อทิฏฺฐสจฺจตฺตํ, ตสฺมา อทิฏฺฐสจฺจตฺตา พนฺธิตฺวาติ โยชนาฯ เนสนฺติ ฉพฺพคฺคิยานํฯ อญฺเญเนว อุปาเยนาติ อลทฺธสมฺมุติโต อญฺเญเนว ลทฺธสมฺมุติสงฺขาเตน การเณน กตฺตุกาโมติ สมฺพนฺโธฯ ปรโตติ ปรสฺมิํ ปจฺฉา, อุปรีติ อตฺโถฯ กโรนฺโต วาติ ปริพาหิเร กโรนฺโต เอว หุตฺวา อาหาติ โยชนาฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ยสฺมา น ภูตปุพฺพานิ, อิติ ตสฺมา ปริพาหิรํ กโรนฺโต วาติ อตฺโถฯ

ตตฺถาติ ‘‘อนุชานามี’’ติอาทิวจเนฯ สีลวาติ เอตฺถ วนฺตุสทฺโท ปสํสตฺเถ จ อติสยตฺเถ จ นิจฺจโยคตฺเถ จ โหติฯ ตสฺสาติ ลทฺธสมฺมุติกสฺสฯ นฺติ สีลํฯ ปาติโมกฺขสํวรสทฺทานํ กมฺมธารยภาวํ, เตหิ จ สํวุตสทฺทสฺส ตปฺปุริสภาวํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘ปาติโมกฺโขวา’’ติอาทิฯ ตตฺถ เอวสทฺเทน กมฺมธารยภาวํ, เอนสทฺเทน จ ตปฺปุริสภาวํ ทสฺเสตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ