เมนู

[120] ‘‘ชาน’’นฺติ เอตฺถ ชานนาการํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘อนุฏฺฐาปนีโย อย’’นฺติฯ เตเนวาติ ชานนเหตุนา เอวฯ อสฺสาติ ‘‘ชาน’’นฺติปทสฺสฯ หีติ วิตฺถารโชตโกฯ สงฺโฆ ปน เทตีติ สมฺพนฺโธฯ ยสฺสาติ วุฑฺฒาทีสุ อญฺญตรสฺสฯ เอตฺถาติ วุฑฺฒคิลานาทีสุฯ คิลานสฺสปิ เทตีติ โยชนาฯ ‘‘คิลาโน’’ติ ปทํ ‘‘น ปีเฬตพฺโพ, อนุกมฺปิตพฺโพ’’ติปททฺวเย วุตฺตกมฺมํฯ ‘‘กามญฺจา’’ติ ปทสฺส อนุคฺคหตฺถโชตกตฺตา ปนสทฺโท ครหตฺถโชตโกฯ

[121] มญฺจปีฐานํ อุปจาโร นามาติ สมฺพนฺโธฯ ยโตติ ยโต กุโตจิ ฐานโตฯ ยาว มญฺจปีฐํ อตฺถิ, ตาว อุปจาโร นามาติ โยชนาฯ ตสฺมิํ อุปจาเร ฐิตสฺส ภิกฺขุโน อุปจาเรติ สมฺพนฺโธฯ

‘‘อภินิสีทติ วา อภินิปชฺชติ วา’’ติ เอตฺถ วาสทฺทสฺส อนิยมวิกปฺปตฺถํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘อภินิสีทนมตฺเตนา’’ติอาทิฯ

[122] อิโตติ วารโตฯ อิธาติ อิมสฺมิํ ปาจิตฺติยวาเรฯ ยถา วุตฺโต, เอวนฺติ สมฺพนฺโธฯ สพฺพตฺเถวาติ สพฺเพสุ เอว วิหารปริเวเณสุฯ อสฺสาติ วิสภาคปุคฺคลสฺสฯ อิธาปีติ อิมสฺมิมฺปิ สิกฺขาปเทฯ ตตฺถาติ วิสฺสาสิกปุคฺคเลฯ

[123] ปาฬิยํ ‘‘อาปทาสู’’ติปทํ ‘‘ปวิสตี’’ติ อชฺฌาหารปเทน สมฺพนฺธิตพฺพนฺติ อาห ‘‘อาปทาสูติอาที’’ติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. นิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปทํ

[126] สตฺตเม เย ปาสาทา วา ยานิ วา จตุสฺสาลานีติ โยชนาฯ จตสฺโส ภูมิโย เอเตสนฺติ จตุภูมกาฯ เอวํ ปญฺจภูมกาฯ โกฏฺฐกานีติ ทฺวารโกฏฺฐกานิฯ ‘‘ปาสาทา’’ติปทมเปกฺขิย วุตฺตํ ‘‘เย’’ติปทํ, ‘‘จตุสฺสาลานี’’ติปเท อเปกฺขิเต ‘‘ยานี’’ติ ลิงฺควิปลฺลาโส โหติฯ เสนาสเนสุ เอเกน ปโยเคน พหุเก ทฺวาเร ภิกฺขุํ อติกฺกาเมตีติ สมฺพนฺโธฯ นานาปโยเคหิ นานาทฺวาเร ภิกฺขุํ อติกฺกาเมนฺตสฺสาติ โยชนาฯ ‘‘ทฺวารคณนายา’’ติอิมินา ปโยคคณนายาติปิ อตฺถํ ญาเปติ อตฺถโต ปากฏตฺตาฯ อนามสิตฺวาติ อฉุปิตฺวาฯ

เอตฺตกานีติ เอตปมาณานิฯ ตสฺสาติ นิกฺกฑฺฒิยมานสฺส ภิกฺขุสฺสฯ คาฬฺหนฺติ ทฬฺหํฯ

[127] อิธาปีติ อิมสฺมิมฺปิ สิกฺขาปเทฯ ปิสทฺโท ปุริมสิกฺขาปทาเปกฺโขฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ สิกฺขาปเทสุฯ ยตฺราติ ยสฺมิํ สิกฺขาปเทฯ

[128] โสติ ภณฺฑนการกกลหการโก ภิกฺขุฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ ปกฺขนฺติ อตฺตโน ปกฺขํฯ นิกฺกฑฺฒิยมานปุคฺคลปกฺเข อุมฺมตฺตกสฺส นิกฺกฑฺฒติ วา นิกฺกฑฺฒาเปติ วาติ สมฺพนฺธิตพฺพํฯ นิกฺกฑฺฒกปุคฺคลปกฺเข อุมฺมตฺตกสฺส อนาปตฺตีติ สมฺพนฺธิตพฺพนฺติฯ สตฺตมํฯ

8. เวหาสกุฏิสิกฺขาปทํ

[129] อฏฺฐเม อจฺฉนฺนตลตฺตา อุปริ เวหาโส เอติสฺสาติ อุปริเวหาสา, สา จ สา กุฏิ เจติ อุปริเวหาสกุฏีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อุปริอจฺฉนฺนตลายา’’ติฯ ตสฺสา กุฏิยา สรูปํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘ทฺวิภูมิกกุฏิยา วา’’ติอาทิฯ ‘‘มญฺจ’’นฺติ ปทํ ‘‘อภี’’ติอุปสคฺเคน สมฺพนฺธิตพฺพนฺติ อาห ‘‘อภิภวิตฺวา’’ติฯ ‘‘นิสีทตี’’ติ กิริยาปเทน วา โยเชตพฺโพติ อาห ‘‘ภุมฺมตฺเถ วา’’ติอาทิฯ เอตนฺติ ‘‘มญฺจ’’นฺติปเท เอตํ วจนํ อุปโยควจนํฯ อถ วา เอตนฺติ ‘‘มญฺจ’’นฺติปทํ อุปโยควจนวนฺตํฯ เอตฺถ จ ปจฺฉิมสมฺพนฺเธ อภีตฺยูปสคฺโค ปทาลงฺการมตฺโต ปทวิภูสนมตฺโตติ อาห ‘‘อภีติ อิทํ ปนา’’ติอาทิฯ ปทโสภณตฺถนฺติ ปทสฺส อลงฺการตฺถํ วิภูสนตฺถํ ปทสฺส ผุลฺลิตตฺถนฺติ อธิปฺปาโยฯ นิปติตฺวาติ เอตฺถ นีตฺยูปสคฺโค ธาตฺวตฺถานุวตฺตโกติ อาห ‘‘ปติตฺวา’’ติฯ อถ วา นิกฺขนฺตตฺถวาจโกติ อาห ‘‘นิกฺขมิตฺวา วา’’ติฯ อิมินา นีตฺยูปสคฺคสฺส ธาตฺวตฺถวิเสสกตํ ทีเปติ, นิกฺขนฺโต หุตฺวา ปติตฺวาติ อตฺโถฯ หีติ ยสฺมาฯ อาณีติ อคฺคขีลาฯ

[131] ยา กุฏิ สีสํ น ฆฏฺเฏติ, สา อสีสฆฏฺฏา นามาติ โยชนาฯ ‘‘ปมาณมชฺฌิมสฺสา’’ติอิมินา ถามมชฺฌิมํ นิวตฺเตติฯ