เมนู

86. ทิสํคมิกาทิวตฺถุกถา

[163] สํคเหตพฺโพติอาทีนํ จตุนฺนํ กิริยาปทานํ วิเสสํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สํคเหตพฺโพ’’ติอาทิฯ สํคหสทฺทสฺส สงฺเขปคหเณสุปิ วตฺตนโต อิธ ‘‘อนุคฺคหตฺเถ’’ติ ทสฺเสตุํ ปาฬิยํ วุตฺตํ ‘‘อนุคฺคเหตพฺโพ’’ติฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ตถากรณวเสนา’’ติฯ อุปลาเปตพฺโพติ สงฺเฆน พหุสฺสุโต ภิกฺขุ ภิกฺขูหิ อุปคนฺตฺวา ลาเปตพฺโพ กถาเปตพฺโพฯ อุปฏฺฐาเปตพฺโพติ สงฺเฆน พหุสฺสุโต ภิกฺขุ ภิกฺขูหิ อุป อจฺจเนน ปูชเนน ฐาเปตพฺโพฯ ‘‘สพฺเพสํ ทุกฺกฏ’’นฺติ วตฺวา ตเทว สมตฺเถตุํ วุตฺตํ ‘‘อิธ เนว เถรา, น ทหรา มุจฺจนฺตี’’ติฯ เตนาติ พหุสฺสุเตน ภิกฺขุนาฯ เอวมฺปิ สตีติ เอวํ อสาทิยเนปิ สติฯ สายํ ปาตนฺติ สายญฺจ ปาโต จ สายํปาตํฯ อุปฏฺฐานนฺติ อุปฏฺฐานฏฺฐานํ, อุปฏฺฐานตฺถาย วาฯ เตนาติ พหุสฺสุเตน ภิกฺขุนาฯ เตสนฺติ มหาเถรานํฯ อสฺสาติ พหุสฺสุตสฺส ภิกฺขุโนฯ สทฺธิํจราติ อตฺตนา สทฺธิํ จรนฺตีติ สทฺธิํจราฯ อถาปีติ ยทิปิฯ เอโก วา วตฺตสมฺปนฺโน วทตีติ โยชนาฯ เอโส จ อหญฺจาติ มยํฯ นามตุมฺหอมฺหสทฺเทสุ หิ เอกเสเสน กตฺตพฺเพสุ ปโรว คเหตพฺโพฯ วิหรนฺตูติ วทนฺตีติ โยชนาฯ

โส อาวาโส คนฺตพฺโพติ เอตฺถ กิมตฺถาย คนฺตพฺโพ, กิํ อนุทิวสํ คนฺตพฺโพติ อาห ‘‘อุโปสถกรณตฺถาย อนฺวทฺธมาสํ คนฺตพฺโพ’’ติฯ โส จ โขติ อาวาโสฯ อุตุวสฺเสเยวาติ เหมนฺตคิมฺเหเยวฯ อุตุวสฺเสเยว คนฺตพฺโพติ อตฺถสฺส ญาตพฺพภาวํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘วสฺสาเน ปนา’’ติอาทิฯ นฺติ กมฺมํฯ ตตฺถาติ ‘‘วสฺสํ วสนฺตี’’ติอาทิวจเนฯ โสติ ปาติโมกฺขุทฺเทสโก ภิกฺขุฯ อญฺญสฺมินฺติ อปรสฺมิํ ปาติโมกฺขุทฺเทสเกฯ มาสทฺวยนฺติ สาวณมาสปุณฺณมิโต ยาว อสฺสยุชปุณฺณมี, ตาว มาสทฺวยํ วสิตพฺพํฯ อิทํ ปุริมวสฺสํ อุปคนฺตฺวา ปจฺฉิมิกาย ปกฺกมนาทิํ สนฺธาย วุตฺตํฯ สเจ ปจฺฉิมิกํ อุปคนฺตฺวา อนนฺตรเมว ปกฺกมนาทิํ กโรติ, มาสตฺตยมฺปิ วสิตพฺพํฯ

87. ปาริสุทฺธิทานกถา

[164] เยน เกนจิ องฺคปจฺจงฺเคน วิญฺญาเปตีติ ปฏิวจนํ นิจฺฉาเรตุมสกฺโกนฺโต เยน เกนจิ องฺคปจฺจงฺเคน วิญฺญาเปติฯ อุภยถาติ อุภเยหิ กายวาจาสงฺขาเตหิ อากาเรหิฯ กายวาจาหิ วิญฺญาเปตีติ สมฺพนฺโธฯ สพฺเพติ อขิลา คิลานาฯ หตฺถปาเสติ สงฺฆสฺส หตฺถปาสมฺหิฯ สเจ ทูเร โหนฺตีติ สเจ พหู คิลานา อญฺญมญฺญํ ทูเร โหนฺติฯ ตํ ทิวสนฺติ ตสฺมิํ สงฺฆอปฺปโหนกทิวเสฯ

ตตฺเถว ปกฺกมตีติ เอตฺถ นิสฺสกฺกตฺเถ ถปจฺจโยติ อาห ‘‘ตโตวา’’ติ, ปาริสุทฺธิหารฏฺฐานโต เอวาติ อตฺโถฯ ‘‘คจฺฉตี’’ติ อิมินา กมุธาตุยา ปทวิกฺเขปตฺถํ ทสฺเสติ, ‘‘กตฺถจี’’ติ อิมินา ตสฺส กมฺมํฯ สามเณโร ปฏิชานาตีติอาทีสุ ปฏิชานนาการตฺถสฺส อิติสทฺทสฺส โลปภาวํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สามเณโร อห’’นฺติ เอวํ ปฏิชานาตี’’ติอาทิฯ ภูตํเยวาติ วิชฺชมานํเยวฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ ‘‘สิกฺขํ ปจฺจกฺขาตโก ปฏิชานาตี’’ติอาทีสุฯ

สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน จตุนฺนํ ภิกฺขูนนฺติ สมฺพนฺโธฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ ‘‘สงฺฆปฺปตฺโต วิพฺภมตี’’ติอาทีสุฯ เอตฺถาติ ปาริสุทฺธิหรเณฯ พหูนมฺปีติ เอตฺถ ปิสทฺเทน เอเกน เอกสฺสาปิ, พหูหิ เอกสฺสาปิ, พหูหิ พหูนมฺปิ อาหฏา ปาริสุทฺธิ อาหฏาว โหตีติ ทสฺเสติฯ โสติ ปาริสุทฺธิหารโก ภิกฺขุฯ เยสนฺติ ภิกฺขูนํฯ ตสฺเสวาติ ปาริสุทฺธิหารกสฺเสวฯ อิตรา ปนาติ อิตเรสํ ปาริสุทฺธิ ปนฯ พิฬาลสงฺขลิกาติ เอตฺถ พิฬาโลติ อาขุภุโชฯ โส หิ พิฬาสยํ อาขุํ คณฺหิตุํ อลติ สมตฺเถตีติ พิฬาโลติ วุจฺจติฯ สงฺขลิกาติ เอตํ สตฺตานํ พนฺธนูปกรณวิเสสสฺส นามํฯ พิฬาลสฺส สงฺขลิกา เตน สมฺพนฺธสมฺพนฺธิภาเวน สมฺพนฺธตฺตาติ พิฬาลสงฺขลิกาฯ อิทํ อุปลกฺขณมตฺตํ เยสํ เกสญฺจิ สงฺขลิกาย คเหตพฺพตฺตาฯ ตาย สทิสา พิฬาลสงฺขลิกา ปาริสุทฺธีติ อตฺโถฯ อิทํ ปเนตฺถ โอปมฺมสํสนฺทนํ – ยถา สงฺขลิกาย ปฐมํ วลยํ ทุติยํเยว วลยํ ปาปุณาติ, น ตติยํ, เอวเมว ปฐมํ ทินฺนา ปาริสุทฺธิ ทุติยเมว ปาปุณาติ, น ตติยนฺติฯ

อาคนฺตฺวาติ สงฺฆสฺส หตฺถปาสํ อาคนฺตฺวาฯ ปาฬิยํ สุตฺโต น อาโรเจตีติอาทีสุ เหตฺวตฺเถ ปจฺจตฺตวจนํฯ