ตเมวตฺถํ วิตฺถาเรนฺโต อาห ‘‘สเจ หี’’ติอาทิฯ สํสฏฺฐวิฏปาติ อญฺญมญฺญํ อาสนฺนตฺตา สํสฏฺโฐ วิฏโป เอเตสนฺติ สํสฏฺฐวิฏปาฯ ‘‘สํสฏฺฐวิฏปา’’ติ อิทํ อุปลกฺขณมตฺตํ, มูลานิปิ สํสฏฺฐานิเยวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ เตสูติ ทฺวีสุ รุกฺเขสุฯ วิหารสีมา จาติ โปราณกวิหารสีมา จฯ อนฺโต กตฺวาติ สีมาย อนฺโต กตฺวาฯ อถ ปจฺฉาติ เอตฺถ ‘‘ปจฺฉา’’ติ อิมินา อถสทฺทสฺสตฺถํ ทสฺเสติฯ เอวํ เก อกํสูติ อาห ‘‘เอวํ ฉพฺพคฺคิยา อกํสู’’ติฯ เตนาติ กรเณนฯ

อชฺโฌตฺถรณาการํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ปเรส’’นฺติอาทิฯ ตสฺสาติ พทฺธสีมายฯ ปเทสนฺติ ภิกฺขูหิ กมฺมํ กาตุํ ปโหนกํ เอกเทสํฯ อนฺตมโส เอกสฺสปิ ภิกฺขุโน ฐตฺวา อธิฏฺฐานุโปสถํ กาตุํ ปโหนกํ ปเทสํฯ กมฺมํ กาตุํ อปฺปโหนกปเทสํ อนฺโต กริตฺวา พนฺธนฺตา สีมาย สีมํ สมฺภินฺทนฺติ นามฯ สีมาย อุปจาโรติ ปจฺฉา พนฺธิตพฺพาย สีมาย อุปจาโรฯ ‘‘วฑฺฒนฺโต สีมาสงฺกรํ กโรตี’’ติ อิมินา สเจ อวฑฺฒนโก ปาสาโณ โหติ, ทฺวินฺนมฺปิ สีมานํ นิมิตฺตํ กาตุํ วฏฺฏตีติ ทสฺเสติฯ

77. อุโปสถเภทาทิกถา

[149] ปนฺนรสิกสฺส ปุพฺพกิจฺจสฺส ปาฬิยํ อาคตตฺตา จาตุทฺทสิกสฺเสว ปุพฺพกิจฺจํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อชฺชุโปสโถ จาตุทฺทโส’’ติฯ

‘‘อธมฺเมน วคฺค’’นฺติอาทีสุ วินิจฺฉโย เอวํ เวทิตพฺโพติ โยชนาฯ อธมฺเมน วคฺคนฺติ เอตฺถ อธมฺมํ นาม เอกสฺมิํ วิหาเร จตุนฺนํ ภิกฺขูนํ สุตฺตุทฺเทสอุโปสถมกตฺวา ปาริสุทฺธิอุโปสถกรณญฺจ ติณฺณํ ปาริสุทฺธิอุโปสถมกตฺวา สุตฺตุทฺเทสกรณญฺจฯ วคฺคํ นาม สพฺเพว อสนฺนิปติตฺวา เอกสฺส ฉนฺทปาริสุทฺธิหรณํฯ ฉนฺทปาริสุทฺธิ นาม สงฺฆมชฺฌํเยว อาคจฺฉติ, น คณมชฺฌํ, น ปุคฺคลสฺส สนฺติกํฯ อธมฺเมน สมคฺคนฺติ เอตฺถ อธมฺมํ วุตฺตนยเมวฯ สมคฺคํ นาม สพฺเพสํ สนฺนิปตนํฯ ธมฺเมน วคฺคนฺติ เอตฺถ ธมฺมํ นาม จตุนฺนํ สุตฺตุทฺเทสอุโปสถกรณญฺจ ติณฺณํ ปาริสุทฺธิอุโปสถกรณญฺจฯ วคฺคํ วุตฺตนยเมวฯ