1-2-3. ปฐม-ทุติย-ตติยสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

[1119] กุมาริภูตวคฺคสฺส ปฐมทุติยตติเยสุ ยา ปน ตา มหาสิกฺขมานาติ สมฺพนฺโธฯ สพฺพปฐมา ทฺเว มหาสิกฺขมานาติ คพฺภินิวคฺเค สพฺพาสํ สิกฺขมานานํ ปฐมํ วุตฺตา ทฺเว มหาสิกฺขมานาฯ ตา ปนาติ มหาสิกฺขมานา ปนฯ สิกฺขมานาอิจฺเจว วตฺตพฺพาติ สมฺมุติกมฺเมสุ สามญฺญโต วตฺตพฺพาฯ ‘‘คิหิคตา’’ติ วา ‘‘กุมาริภูตา’’ติ วา น วตฺตพฺพา, วทนฺติ เจ, สมฺมุติกมฺมํ กุปฺปตีติ อธิปฺปาโยฯ คิหิคตายาติ เอตฺถ คิหิคตา นาม ปุริสนฺตรคตา วุจฺจติฯ สา หิ ยสฺมา ปุริสสงฺขาเตน คิหินา คมิยิตฺถ, อชฺฌาจารวเสน, คิหิํ วา คมิตฺถ, ตสฺมา คิหิคตาติ วุจฺจติฯ อยํ สิกฺขมานาติ สมฺพนฺโธฯ กุมาริภูตา นาม สามเณรา วุจฺจติฯ สา หิ ยสฺมา อคิหิคตตฺตา กุมารี หุตฺวา ภูตา, กุมาริภาวํ วา ภูตา คตา, ตสฺมา กุมาริภูตาติ วุจฺจติฯ ติสฺโสปีติ คิหิคตา กุมาริภูตา มหาสิกฺขมานาติ ติสฺโสปิฯ สิกฺขมานาติ สิกฺขํ มาเนตีติ สิกฺขมานาติฯ ปฐม ทุติย ตติยานิฯ

4. จตุตฺถสิกฺขาปทํ

[1136] จตุตฺเถ อนุตฺตานวจนํ นตฺถีติฯ จตุตฺถํฯ

5. ปญฺจมสิกฺขาปทํ

ปญฺจเม เอตฺถ สิกฺขาปเท ‘‘สงฺเฆน ปริจฺฉินฺทิตพฺพา’’ติ ยํ วจนํ วุตฺตํ, ตสฺสาติ โยชนาติฯ ปญฺจมํฯ

6-7-8. ฉฏฺฐ-สตฺตม-อฏฺฐมสิกฺขาปทํ

ฉฏฺฐสตฺตมฏฺฐเมสุ อนุตฺตานฏฺฐานํ นตฺถีติฯ ฉฏฺฐสตฺตมฏฺฐมานิฯ

9. นวมสิกฺขาปทํ

[1158] นวเม อนฺโตติ อพฺภนฺตเรฯ อิมินา อาตฺยูปสคฺคสฺสตฺถํ ทสฺเสติฯ ‘‘โสก’’นฺติอาทินา อนฺโต วาเสติ ปเวเสตีติ อาวาสา ฯ โสกํ อาวาสา โสกาวาสาติ วจนตฺถํ ทสฺเสติฯ ฆรํ ฆรสามิกา อาวิสนฺติ วิย, เอวํ อยมฺปิ โสกํ อาวิสตีติ โยชนาฯ อิตีติ เอวํฯ ยนฺติ โสกํฯ สฺวาสฺสาติ โส อสฺสาฯ โสติ โสโกฯ อสฺสาติ สิกฺขมานายฯ อาวาโสติ อาวาโสกาโสฯ ‘‘เอทิสา อย’’นฺติ อิมินา ‘‘อชานนฺตี’’ติ เอตฺถ อชานนาการํ ทสฺเสตีติฯ นวมํฯ

10. ทสมสิกฺขาปทํ

[1162] ทสเม อนาปุจฺฉาติ เอตฺถ ตฺวาปจฺจโย โลโปติ อาห ‘‘อนาปุจฺฉิตฺวา’’ติฯ ทฺวิกฺขตฺตุนฺติ ทฺเว วาเรฯ สกินฺติ เอกวารํฯ

[1163] อปุพฺพํ สมุฏฺฐานสีสํ อิมสฺสาติ อปุพฺพสมุฏฺฐานสีสํฯ ทฺวีสุปิ ฐาเนสูติ วาจาโต จ กายวาจาโต จาติ ทฺวีสุ ฐาเนสุปิฯ อนนุชานาเปตฺวาติ มาตาปิตูหิ จ สามิเกน จ น อนุชานาเปตฺวาติฯ ทสมํฯ

11. เอกาทสมสิกฺขาปทํ

[1167] เอกาทสเม ตตฺถาติ ‘‘ปาริวาสิยฉนฺททาเนนา’’ติ วจเนฯ อญฺญตฺราติ อญฺญํ ฐานํฯ

เอกํ อชฺเฌสนฺตีติ เอกํ ภิกฺขุํ ธมฺมกถนตฺถาย นิยฺโยเชนฺติฯ อญฺญํ ปนาติ อุโปสถิกโต อญฺญํ ปนฯ

ตตฺราติ เตสุ ภิกฺขูสุฯ สุภาสุภํ นกฺขตฺตํ ปฐตีติ นกฺขตฺตปาฐโกฯ ทารุณนฺติ กกฺขฬํฯ เตติ ภิกฺขูฯ ตสฺสาติ นกฺขตฺตปาฐกสฺส ภิกฺขุสฺสฯ ‘‘นกฺขตฺตํ ปฏิมาเนนฺตํ, อตฺโถ พาลํ อุปจฺจคา’’ติชาตกปาฬิ (ชา. 1.1.49)ฯ อยํ ปเนตฺถ โยชนา – นกฺขตฺตํ ปฏิมาเนนฺตํ พาลํ อตฺโถ หิตํ อุปจฺจคา อุปสมีเป อติกฺกมิตฺวา อคาติฯ เอกาทสมํฯ