[88] อาวาฏํ ชานาติ อาวาฏํ กาตุํ, ขณิตุํ วา ชานาหีติ อตฺโถฯ ‘‘เอวํ มหามตฺติกํ ชาน, ถุสมตฺติกํ ชานา’’ติ เอตฺถาปิ ยถาลาภํ สมฺปทานวาจกปทํ อชฺฌาหริตฺวา โยชนา กาตพฺพาฯ สาติ ปถวีฯ เตนาติ ปวฏฺฏนาทินาติฯ ทสมํฯ

มุสาวาทวคฺโค ปฐโมฯ

2. ภูตคามวคฺโค

1. ภูตคามสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

[89] ทุติยวคฺคสฺส ปฐเม ตสฺสาติ เทวตายฯ อุกฺขิตฺตํ ผรสุนฺติ อุทฺธํ ขิตฺตํ กุฐาริํฯ นิคฺคเหตุนฺติ สณฺฐาตุํ, นิวตฺเตตุํ วาฯ จกฺขุวิสยาตีเตติ ปสาทจกฺขุสฺส โคจราติกฺกนฺเตฯ มหาราชสนฺติกาติ เวสฺสวณมหาราชสฺส สนฺติกาฯ ถนมูเลเยวาติ ถนสมีเปเยวฯ หิมวนฺเตติ หิมอุคฺคิรเณ วเน, หิมยุตฺเต วาฯ ตตฺถาติ หิมวนฺเต, เทวตาสนฺนิปาเต วาฯ รุกฺขธมฺโมติ รุกฺขสภาโวฯ รุกฺขธมฺโม จ นาม เฉทนเภทนาทีสุ รุกฺขานํ อเจตนตฺตา โกปสฺส อกรณํ, ตสฺมิํ รุกฺขธมฺเม ฐิตา เทวตา รุกฺขธมฺเม ฐิตา นาม, เฉทนเภทนาทีสุ รุกฺขสฺส วิย รุกฺขฏฺฐกเทวตาย อโกปนํ รุกฺขธมฺเม ฐิตา นามาติ อธิปฺปาโยฯ ตตฺถาติ ตาสุ สนฺนิปาตเทวตาสุฯ อิตีติ อิมสฺส อลภนสฺส, อิมสฺมิํ อลภเน วา, อาทีนวนฺติ สมฺพนฺโธฯ ภควโต จาติ จ-สทฺโท ‘‘ปุพฺพจริต’’นฺติ เอตฺถ โยเชตพฺโพฯ อิมญฺจ อาทีนวํ อทฺทส, ภควโต ปุพฺพจริตญฺจ อนุสฺสรีติ วากฺยสมฺปิณฺฑนวเสน โยชนา กาตพฺพาฯ เตนาติ ทสฺสนานุสฺสรณการเณนฯ อสฺสาติ เทวตายฯ สํวิชฺชติ ปิตา อสฺสาติ สปิติโก, ปุตฺโตฯ (ตาวาติ อติวิย, ปฏิสญฺจิกฺขนฺติยาติ สมฺพนฺโธ) ‘‘มริยาทํ พนฺธิสฺสตี’’ติ วตฺวา ตสฺส อตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สิกฺขาปทํ ปญฺญเปสฺสตี’’ติฯ อิติ ปฏิสญฺจิกฺขนฺติยา อสฺสา เทวตาย เอตทโหสีติ โยชนาฯ