เมนู

8. อฏฺฐมสิกฺขาปทํ

[824] อฏฺฐเม นิพฺพิฏฺฐราชภโฏติ เอตฺถ อุตฺตรปทสฺส ฉฏฺฐีสมาสญฺจ ปุพฺพปเทน พาหิรตฺถสมาสญฺจ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘นิพฺพิฏฺโฐ’’ติอาทิฯ ตตฺถ ‘‘รญฺโญ ภตี’’ติ อิมินา รญฺโญ ภโฏ ราชภโฏติ ฉฏฺฐีสมาสํ ทสฺเสติ, ‘‘เอเตนา’’ติ อิมินา พาหิรตฺถสมาสํฯ นิพฺพิฏฺโฐติ นิวิฏฺโฐ ปติฏฺฐาปิโตติ อตฺโถฯ เกณีติ รญฺโญ ทาตพฺพสฺส อายสฺเสตมธิวจนํฯ เอเตนาติ พฺราหฺมเณนฯ ตโตติ ฐานนฺตรโตฯ ภฏสงฺขาตาย เกณิยา ปถตฺตา การณตฺตา ฐานนฺตรํ ภฏปถนฺติ อาห ‘‘ตํเยว ฐานนฺตร’’นฺติฯ

[826] จตฺตาริปิ วตฺถูนีติ อุจฺจาราทีนิฯ ปาเฏกฺกนฺติ ปฏิวิสุํ เอเกกเมวฯ อุจฺจารํ วาติอาทีสุ วาสทฺเทน ทนฺตกฏฺฐาทโยปิ คเหตพฺพาติ อาห ‘‘ทนฺตกฏฺฐ…เป.… ปาจิตฺติยเมวา’’ติฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ อุจฺจาราทีสูติฯ อฏฺฐมํฯ

9. นวมสิกฺขาปทํ

[830] นวเม โรปิมหริตฏฺฐาเนติ โรปิมฏฺฐาเน จ หริตฏฺฐาเน จฯ โรปิยติ อสฺมินฺติ โรปิยํ, ตํเยว โรปิมํ ยการสฺส มการํ กตฺวาฯ เอตานีติ อุจฺจาราทีนิฯ สพฺเพสนฺติ ภิกฺขุภิกฺขุนีนํฯ ยตฺถ ปนาติ ยสฺมิํ เขตฺเตติฯ นวมํฯ

10. ทสมสิกฺขาปทํ

[835] ทสเม โสณฺฑา วาติ สุราโสณฺฑา วาฯ โมโรติ มยูโรฯ สุโวติ สุโกฯ มกฺกโฏติ วานโรฯ อาทิสทฺเทน สปฺปาทโย สงฺคณฺหาติ, มกฺกฏาทโยปิ นจฺจนฺตูติ สมฺพนฺโธฯ อสํยตภิกฺขูนนฺติ วาจสิกกมฺเม อสํยตานํ ภิกฺขูนํ, ธมฺมภาณกคีตํ วา โหตูติ โยชนาฯ ตนฺติยา คุเณน พทฺธา ตนฺติพทฺธาฯ ‘‘ภิ’’นฺติสงฺขาโต ราสทฺโท เอติสฺสาติ เภริฯ กุเฏน กตา เภริ กุฏเภริ, ตาย วาทิตํ กุฏเภริวาทิตํ, ตํ วาฯ อุทกเภรีติ อุทเกน ปกฺขิตฺตา เภริ, ตาย วาทิตมฺปิ โหตูติ สมฺพนฺโธฯ

[836] เตสํเยวาติ เยสํ นจฺจํ ปสฺสติ, เตสํเยวฯ ยทิ ปน นจฺจคีตวาทิเต วิสุํ วิสุํ ปสฺสติ สุณาติ, ปาเฏกฺกา อาปตฺติโยติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สเจ ปนา’’ติอาทิฯ อญฺญโตติ อญฺญโต เทสโต, ปสฺสตีติ สมฺพนฺโธฯ ‘‘โอโลเกตฺวา’’ติ ปเท อเปกฺขิเต อุปโยคตฺเถ โตปจฺจโย โหติฯ อญฺญํ โอโลเกตฺวาติ หิ อตฺโถฯ อญฺญโต วาเทนฺเต ปสฺสตีติ โยชนาฯ ภิกฺขุนี น ลภตีติ สมฺพนฺโธฯ อญฺเญ วตฺตุมฺปีติ สมฺพนฺโธฯ อุปหารนฺติ ปูชํฯ อุปฏฺฐานนฺติ ปาริจริยํฯ สพฺพตฺถาติ สพฺเพสุ สยํ นจฺจาทีสุฯ

[837] อนฺตราราเม วาติ อารามสฺส อนฺตเร วาฯ พหิอาราเม วาติ อารามสฺส พหิ วาฯ อญฺเญน วาติ สลากภตฺตาทีหิ อญฺเญน วาฯ ตาทิเสนาติ ยาทิโส โจราทิอุปทฺทโว, ตาทิเสนาติฯ ทสมํฯ

ลสุณวคฺโค ปฐโมฯ

2. อนฺธการวคฺโค

1. ปฐมสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

[839] อนฺธการวคฺคสฺส ปฐเม อปฺปทีเปติ อุปลกฺขณวเสน วุตฺตตฺตา อญฺเญปิ อาโลกา คเหตพฺพาติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ปทีปจนฺทสูริยอคฺคีสู’’ติอาทิฯ อสฺสาติ ‘‘อปฺปทีเป’’ติปทสฺสฯ

[841] นรโหอสฺสาทาเปกฺขา หุตฺวา จ รสฺสาทโต อญฺญวิหิตาว หุตฺวา จาติ โยชนาฯ อิมินา ‘‘สนฺติฏฺฐติ วา สลฺลปติ วา’’ติ ปเท กิริยาวิเสสนภาวํ ทสฺเสติฯ ทาเนน วา นิมิตฺตภูเตน, ปูชาย วา นิมิตฺตภูตาย มนฺเตตีติ โยชนาติฯ ปฐมํฯ