เมนู

ทุพฺพลภาเวนาติ เอตฺถ ภาวอิติปเทน ณฺยปจฺจยสฺส ภาวตฺถํ, เอนอิติปเทน นิสฺสกฺกวจนสฺส กรณตฺถํ ทสฺเสตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ สพฺพตฺถาติ ‘‘อุญฺญายา’’ติอาทีสุ สพฺเพสุ ปเทสุฯ จสทฺโท ลุตฺตนิทฺทิฏฺโฐติ อาห ‘‘เอวํ สมุจฺจยตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ’’ติฯ วิวิจฺจถาติ เอตฺถ วีตฺยูปสคฺโค วินาสทฺทตฺโถ, วิจธาตุ สตฺตตฺโถติ อาห ‘‘วินา โหถา’’ติฯ ทสมํฯ

อนนฺตรา ปกฺขิปิตฺวาติ สมฺพนฺโธฯ มหาวิภงฺคโต อาหริตานิ อิมานิ ตีณิ สิกฺขาปทานีติ โยชนาฯ นว ปฐมาปตฺติกา เวทิตพฺพาติ สมฺพนฺโธฯ สพฺเพปิ ธมฺมาติ โยชนาฯ เอตฺถาติ ‘‘อุทฺทิฏฺฐา โข’’ติอาทิปาเฐฯ ตํ ปนาติ ปกฺขมานตฺตํ ปนาติฯ

อิติ สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย

ภิกฺขุนิวิภงฺเค

สตฺตรสกวณฺณนาย โยชนา สมตฺตาฯ

3. นิสฺสคฺคิยกณฺฑํ

1. ปฐมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปท-อตฺถโยชนา

ติํส นิสฺสคฺคิยา เย ธมฺมา ภิกฺขุนีนํ ภควตา ปกาสิตา, เตสํ ธมฺมานํ ทานิ อิมสฺมิํ กาเล อยํ สํวณฺณนากฺกโม ภวตีติ โยชนาฯ

[733] ปฐเม อามตฺติกาปณนฺติ เอตฺถ อามตฺตสทฺโท ภาชนปริยาโยติ อาห ‘‘ภาชนานี’’ติฯ ภาชนานิ หิ อมนฺติ ปริภุญฺชิตพฺพภาวํ คจฺฉนฺตีติ ‘‘อมตฺตานี’’ติ วุจฺจนฺติฯ อมตฺตานิ วิกฺกิณนฺตีติ ‘‘อามตฺติกา’’ติ วจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ตานี’’ติอาทิฯ เตสนฺติ อามตฺติกานํฯ ตํ วาติ อามตฺติกาปณํ วาฯ

[734] ‘‘สนฺนิธิ’’นฺติ อิมินา สํนิปุพฺโพ จิสทฺโท อุจินนตฺโถติ ทสฺเสติฯ หิสทฺโท วิเสสโชตโกฯ ตตฺถาติ มหาวิภงฺเคฯ อิธาติ ภิกฺขุนิวิภงฺเคฯ

อิทมฺปีติ อิทํ สิกฺขาปทมฺปิฯ ปิสทฺโท มหาวิภงฺคสิกฺขาปทํ อเปกฺขตีติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทํ

[738] ทุติเย อหตโจฬานมฺปิ เสทมลาทิกิลินฺเน วิรูปตฺตา ‘‘ชิณฺณโจฬา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘อปิ อยฺยาหี’’ติอิมินา ‘‘อป อยฺยาหี’’ติปทวิภาคํ นิวตฺเตติฯ

[740] สพฺพมฺปิ เอตํ จีวรนฺติ โยชนาฯ เอวํ ปฏิลทฺธนฺติ เอวํ นิสฺสชฺชิตฺวา ลทฺธํฯ ยถาทาเนเยวาติ ยถา ทายเกหิ ทินฺนํ, ตสฺมิํ ทาเนเยว อุปเนตพฺพํ, อกาลจีวเรเยว ปกฺขิปิตพฺพนฺติ อตฺโถติฯ ทุติยํฯ

3. ตติยนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทํ

[743] ตติเย หนฺทสทฺโท ววสฺสคฺคตฺเถ นิปาโตติ อาห ‘‘หนฺทาติ คณฺหา’’ติฯ พหูนิ นิสฺสคฺคิยานีติ สมฺพนฺโธฯ สํหริตฺวาติ วิสุํ วิสุํ สงฺฆริตฺวาติฯ ตติยํฯ

4. จตุตฺถนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทํ

[748] จตุตฺเถ กิณาติ อเนนาติ กยนฺติ วจนตฺเถน มูลํ กยํ นามาติ อาห ‘‘มูเลนา’’ติฯ สาติ ถุลฺลนนฺทา, อาห กิราติ สมฺพนฺโธฯ ญาธาตุยา อวโพธนตฺถโต อญฺญมฺปิ ญาธาตุยา ยาจนตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘ยาจิตฺวา วา’’ติฯ

[752] นฺติ สพฺพิเตลาทิฯ ตญฺเญวาติ สพฺพิเตลาทิเมวฯ ยมกนฺติ สพฺพิํ สห เตเลน ยุคฬํ กตฺวาฯ เวชฺเชนาติ ภิสกฺเกนฯ โส หิ อายุพฺเพทสงฺขาตํ วิชฺชํ ชานาตีติ เวชฺโชติ จ โรคญฺจ ตสฺส นิทานญฺจ เภสชฺชญฺจ วิทติ ชานาตีติปิ เวชฺโชติ จ วุจฺจติฯ ตโตติ เวชฺเชน วุตฺตการณาฯ กหาปณสฺสาติ กหาปเณน, อาภตนฺติ สมฺพนฺโธติฯ จตุตฺถํฯ

5. ปญฺจมนิสฺสคฺคิยปาจิตฺติยสิกฺขาปทํ

[753] ปญฺจเม สาติ สิกฺขมานาฯ อยนฺติ สิกฺขมานาฯ อทฺธาติ เอกํเสนฯ ‘‘เจตาเปตฺวา’’ติ เอตฺถ จิติสทฺโท ชานนตฺโถติ อาห ‘‘ชานาเปตฺวา’’ติฯ ปญฺจมํฯ