‘‘อายติํ อกรณตฺถายา’’ติ อิมินา อนาคตํ อารพฺภ โอทิสฺส อาจิกฺขนํ ทสฺเสติฯ ‘‘เกน เอวํ กต’’นฺติ ปุจฺฉาย อตีเต กตปุพฺพํ ปุจฺฉติฯ สาปีติ ปิสทฺโท วุตฺตสมฺปิณฺฑนตฺโถฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ

โวหาริกา ทณฺเฑนฺตีติ สมฺพนฺโธฯ ทณฺเฑนฺตีติ วธทณฺเฑน จ ธนทณฺเฑน จ อาณํ กโรนฺติฯ

โย จายนฺติ โย จ อยํฯ ภิกฺขุนีนํ โย อยํ นโย วุตฺโต, เอเสว นโย ภิกฺขูนมฺปิ นโยติ โยชนาฯ ‘‘เอเสว นโย’’ติ วุตฺตวจนเมว วิตฺถาเรนฺโต อาห ‘‘ภิกฺขุโนปิ หี’’ติอาทิฯ ‘‘ตถา’’ติอิมินา ‘‘โอทิสฺสา’’ติปทํ อติทิสติฯ เต จาติ เต จ โวหาริกาฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยสงฺฆาทิเสสสิกฺขาปทํ

[682] ทุติเย วริตพฺพํ อิจฺฉิตพฺพนฺติ วรํ, ตเมว ภณฺฑนฺติ วรภณฺฑนฺติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘มหคฺฆภณฺฑ’’นฺติฯ ‘‘มุตฺตา’’ติอาทินา ตสฺส สรูปํ ทสฺเสติฯ

[683] อาปุพฺโพ โลกสทฺโท อภิมุขํ โลกนตฺโถ โหติ, อุปุพฺโพ อุทฺธํ โลกนตฺโถ, โอปุพฺโพ อโธ โลกนตฺโถ, วิปุพฺโพ อิโต จิโต จ วีติหรณโลกนตฺโถ, อปปุพฺโพ อาปุจฺฉนตฺโถฯ อิธ ปน อปปุพฺพตฺตา อาปุจฺฉนตฺโถติ อาห ‘‘อนาปุจฺฉิตฺวา’’ติฯ มลฺลคณ ภฏิปุตฺต คณาทิกนฺติอาทีสุ มลฺลคโณ นาม นารายนภตฺติโก คโณฯ ภฏิปุตฺตคโณ นาม กุมารภตฺติโก คโณฯ อาทิสทฺเทน อญฺญมฺปิ คามนิคเม อนุสาสิตุํ สมตฺถํ คณํ สงฺคณฺหาติฯ อถ วา มลฺลคโณติ มลฺลราชูนํ คโณฯ เต หิ คณํ กตฺวา กุสินารายํ รชฺชํ อนุสาสนฺติ, เต สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘มลฺลคโณ’’ติฯ ภฏิปุตฺตคโณติ ลิจฺฉวิคโณ ปริยายนฺตเรน วุตฺโตฯ ลิจฺฉวิราชูนญฺหิ ปุพฺพราชาโน ภฏินามกสฺส ชฏิลสฺส ปุตฺตา โหนฺติ, เตสํ วํเส ปวตฺตา เอตรหิ ลิจฺฉวิราชาโนปิ ภฏิปุตฺตาติ วุจฺจนฺติฯ

ชฏิโล ปน พาราณสิรญฺโญ ปุตฺเต นทิโสเตน วุยฺหมาเน นทิโต อุทฺธริตฺวา อตฺตโน อสฺสเม ปุตฺตํ กตฺวา ภรณตฺตา โปสนตฺตา ภฏีติ วุจฺจติ, ตสฺส ปุตฺตตฺตา ลิจฺฉวิคโณ ภฏิปุตฺโตติ วุจฺจติฯ เตปิ คณํ กตฺวา เวสาลิยํ รชฺชํ อนุสาสนฺติ, ตํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘ภฏิปุตฺตคโณ’’ติฯ ธมฺมคโณ นาม สาสนธมฺมภตฺติโก คโณฯ คนฺธิกเสณีติ คนฺธการานํ สมชาติกานํ สิปฺปิกานํ คโณฯ ทุสฺสิกเสณีติ ทุสฺสการานํ สมชาติกานํ เปสการานํ คโณฯ อาทิสทฺเทน ตจฺฉกเสณิรชกเสณิอาทโย สงฺคยฺหนฺติฯ ยตฺถ ยตฺถาติ ยสฺมิํ ยสฺมิํ ฐาเนฯ หีติ สจฺจํฯ เต เอวาติ คณาทโย เอวฯ ปุน เตติ คณาทโยฯ อิทนฺติ ‘‘คณํ วา’’ติอาทิวจนํฯ เอตฺถาติ ราชาทีสุฯ สงฺฆาปุจฺฉนเมว ปธานการณนฺติ อาห ‘‘ภิกฺขุนิสงฺโฆ อาปุจฺฉิตพฺโพวา’’ติฯ กปฺปคติกนฺติ กปฺปํ คจฺฉตีติ กปฺปคตา, สา เอว กปฺปคติกา, ตํฯ

เกนจิ กรณีเยน ขณฺฑสีมํ อคนฺตฺวา เกนจิ กรณีเยน ภิกฺขุนีสุ ปกฺกนฺตาสูติ โยชนาฯ นิสฺสิตกปริสายาติ อนฺเตวาสิกปริสายฯ วุฏฺฐาเปนฺติยาติ อุปสมฺปาเทนฺติยาติฯ ทุติยํฯ

3. ตติยสงฺฆาทิเสสสิกฺขาปทํ

[692] ตติเย ทุติเยน ปาเทน อติกฺกนฺตมตฺเตติ สมฺพนฺโธฯ ปริกฺเขปารหฏฺฐานํ นาม ฆรูปจารโต ปฐมเลฑฺฑุปาโตฯ สงฺเขปโต วุตฺตมตฺถํ วิตฺถารโต ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อปิ เจตฺถา’’ติอาทิฯ เอตฺถาติ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเทฯ อุปจาเร วาติ อปริกฺขิตฺตสฺส คามสฺส ปริกฺเขปารหฏฺฐาเน วาฯ ตโตติ คามนฺตรโต, ขณฺฑปากาเรน วา วติฉิทฺเทน วา ปวิสิตุนฺติ สมฺพนฺโธฯ

สมฺพทฺธา วติ เอเตสนฺติ สมฺพทฺธวติกา, ทฺเว คามาฯ วิหารนฺติ ภิกฺขุนิวิหารํฯ ตโต ปน คามโตติ ตโต อิตรคามโต ปน, นิกฺขนฺตาย ภิกฺขุนิยา ฐาตพฺพนฺติ สมฺพนฺโธฯ อุสฺสารณา วาติ มนุสฺสานํ อุสฺสารณา วาฯ