เมนู

4. อนาทริยสิกฺขาปทํ

[342] จตุตฺเถ ธมฺโม นาม ตนฺติเยวาติ อาห ‘‘ตนฺตี’’ติฯ ปเวณีติ ตสฺเสว เววจนํฯ ‘‘ตํ วา น สิกฺขิตุกาโม’’ติ เอตฺถ ตํสทฺทสฺส อตฺถมาวิกาตุํ วุตฺตํ ‘‘เยน ปญฺญตฺเตนา’’ติฯ วินเย อปญฺญตฺตํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘อปญฺญตฺเตนา’’ติ อาห ‘‘สุตฺเต วา อภิธมฺเม วา อาคเตนา’’ติฯ

[344] ปเวณิยาติ อุปาลิอาทิกาย อาจริยปรมฺปรสงฺขาตาย ตนฺติยาฯ กุรุนฺทิยํ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ มหาปจฺจริยํ วุตฺตนฺติ สมฺพนฺโธฯ ตํ สพฺพนฺติ กุรุนฺทิวาทมหาปจฺจริวาทสงฺขาตํ สพฺพํ ตํ วจนํฯ ปเวณิยา อาคเตติ ปเวณิยา อาคตสงฺขาเต มหาอฏฺฐกถาวาเทติฯ จตุตฺถํฯ

[345] ปญฺจเม มนุสฺสวิคฺคเหติ มนุสฺสวิคฺคหปาราชิเกติฯ ปญฺจมํฯ

6. โชติสิกฺขาปทํ

[350] ฉฏฺเฐ ชนปทสฺส นามตฺตา พหุวจนวเสน ‘‘ภคฺเคสู’’ติ ปาฬิยํ วุตฺตํฯ สุสุมารสณฺฐาโน ปพฺพตสงฺขาโต คิริ เอตฺถาติ สุสุมารคิริ, เอตสฺส วา มาปิตกาเล สุสุมาโร คิรติ สทฺทํ นิคฺคิรติ เอตฺถาติ สุสุมารคิรีติ อตฺถมนเปกฺขิตฺวา วุตฺตํ ‘‘นครสฺส นาม’’นฺติฯ ตํ ปนาติ วนํ ปนฯ ‘‘มิคาน’’นฺติอาทินา มิคานํ อภโย ทียติ เอตฺถาติ มิคทาโยติ อตฺถํ ทสฺเสติฯ

[352] ‘‘โชติเก’’ติปทสฺส โชติสฺส อคฺคิสฺส กรณํ โชติกนฺติ ทสฺเสตุํ วุตฺตํ ‘‘โชติกรเณ’’ติฯ

[354] ‘‘สมาทหิตุกามตายา’’ติปทํ ‘‘อรณิสณฺฐาปนโต’’ติปเท เหตุฯ ชาลาติ สิขาฯ สา หิ ชลติ ทิพฺพตีติ ชาลาติ วุจฺจติฯ

ปติลาตํ อุกฺขิปตีติ เอตฺถ ‘‘ปติตาลาต’’นฺติ วตฺตพฺเพ ตการโลปํ กตฺวา สนฺธิวเสน ปติลาตนฺติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อลาตํ ปติตํ อุกฺขิปตี’’ติฯ อลาตนฺติ อุมฺมุกฺกํฯ ตญฺหิ อาทิตฺตํ หุตฺวา อติอุณฺหตฺตา น ลาตพฺพํ น คณฺหิตพฺพนฺติ อลาตนฺติ วุจฺจติฯ อวิชฺฌาตนฺติ ฌายนโต ฑยฺหนโต อวิคตํ อลาตนฺติ สมฺพนฺโธฯ ฌายนํ ฑยฺหนํ ฌาตํ, วิคตํ ฌาตํ อิมสฺสาลาตสฺสาติ วิชฺฌาตํ

[356] ปทีปาทีนีติ ปทีปโชติกาทีนิฯ ตตฺถาติ ตาสุ ทุฏฺฐวาฬมิคอมนุสฺสสงฺขาตาสุ อาปทาสุ นิมิตฺตภูตาสุฯ นิมิตฺตตฺเถ เจตํ ภุมฺมวจนนฺติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. นหานสิกฺขาปทํ

[366] สตฺตเม ปารํ คจฺฉนฺโต น เกวลํ สอุทกาย นทิยา เอว นฺหายิตุํ วฏฺฏติ, สุกฺขาย นทิยาปิ วฏฺฏตีติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘สุกฺขายา’’ติอาทิฯ อุกฺกิริตฺวาติ วิยูหิตฺวาฯ อาวาฏาเยว ขุทฺทกฏฺเฐน อาวาฏกา, เตสูติฯ สตฺตมํฯ