เมนู

1. สุราปานสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘สุรา’’ติ วา ‘‘น วฏฺฏตี’’ติ วา ชานิตฺวา ปิวเน อกุสลเมวาติ ลิขิตํฯ อกุสลจิตฺตนฺติ เยภุยฺเยน ตํ สนฺธาย กิร วุตฺตํฯ อถ กสฺมา วินยฏฺฐกถายํ ‘‘อกุสเลเนว ปาตพฺพตายา’’ติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 329) วุตฺตนฺติ เจ? สจิตฺตกปกฺเข อกุสเลเนว ปาตพฺพตายาติฯ

สุราปานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. องฺคุลิปโตทกสิกฺขาปทวณฺณนา

กายสํสคฺคสงฺฆาทิเสสาปตฺติภาเว สมาเนปิ ภิกฺขุนิยาปิ อนุปสมฺปนฺเนปิ ทุกฺกฏํ, อุปสมฺปนฺเน เอว ปาจิตฺติยนฺติ เอวํ ปุคฺคลาเปกฺขํ ทสฺเสตุํ ‘‘องฺคุลิปโตทเก ปาจิตฺติย’’นฺติ วุตฺตํฯ สติ กรณีเยติ เอตฺถ ปุริสํ สติ กรณีเย อามสโตติ อธิปฺปาโย, น อิตฺถิํฯ

องฺคุลิปโตทกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. หสธมฺมสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘จิกฺขลฺลํ วา’’ติ วจนโต สกฺขรมฺปิ ขิปนกีฬาย กีฬโต ทุกฺกฏเมวฯ อุปริโคปฺผเก ปาจิตฺติยํ, อญฺญตฺถ ทุกฺกฏนฺติ ปาจิตฺติยวตฺถุอตฺถวเสน ‘‘อุทเก หสธมฺเม ปาจิตฺติย’’นฺติ วุตฺตํฯ

อิทํ สญฺญาวิโมกฺขํ เจ, ติกปาจิตฺติยํ กถํ;

กีฬิตํว อกีฬาติ, มิจฺฉาคาเหน ตํ สิยาฯ

เอตฺตาวตา กถํ กีฬา, อิติ กีฬายํ เอวายํ;

อกีฬาสญฺญี โหเตตฺถ, วินยตฺถํ สมาทเยฯ

เอกนฺตากุสโล ยสฺมา, กีฬายาภิรตมโน;

ตสฺมา อกุสลํ จิตฺตํ, เอกเมเวตฺถ ลพฺภตีติฯ (วชิร. ฏี. ปาจิตฺติย 336);

หสธมฺมสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. อนาทริยสิกฺขาปทวณฺณนา

ตสฺส วจนนฺติ ‘‘อยํ อุกฺขิตฺตโก วา วมฺภิโต วา ครหิโต วา อิมสฺส วจนํ อกตํ ภวิสฺสตี’’ติ อนาทริยํ กโรติฯ ธมฺมนฺติ กถายํ ธมฺโม นสฺเสยฺย วา วินสฺเสยฺย วา อนฺตรธาเยยฺย วา, ตํ วา อสิกฺขิตุกาโม อนาทริยํ กโรติฯ ‘‘โลกวชฺชํ อติกฺกมิตฺวา ‘อิทํ อมฺหากํ อาจริยุคฺคโห’ติ วทนฺตสฺส น วฏฺฏตี’’ติ (วชิร. ฏี. ปาจิตฺติย 344) ลิขิตํฯ

อนาทริยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. โชติสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘วิสิพฺพนาเปกฺโข’’ติ วุตฺตตฺตา อญฺญสฺส วฏฺฏติ, อญฺเญสญฺจฯ

โชติเนกมเนเก วา, ชาเลนฺติ มุนโย สห;

เอโก โสเปติ นาเนโก, อธิปฺปายวิเสสโตฯ

โชติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. ทุพฺพณฺณกรณสิกฺขาปทวณฺณนา

โมรกฺขิมณฺฑลมงฺคุลปิฏฺฐีนนฺติ น เอกนฺตโต, อธิกํ, โอรญฺจาติ วทนฺติฯ เอกโกเณปิ วฏฺฏติ, เอวํ ยตฺถ กตฺถจิ เอกพินฺทุปิ วฏฺฏตีติฯ

ทุพฺพณฺณกรณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. วิกปฺปนสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมกถินสทิสานิ, อิทํ ปน กิริยากิริย’’นฺติ ปาโฐฯ เอตฺถ ปริโภเคน กายกมฺมํฯ อปจฺจุทฺธรเณน วจีกมฺมํ

วิกปฺปนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ