6. จาริตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา

สภตฺโต สมาโนติ นิมนฺตนภตฺโตติ โปราณาฯ สนฺตํ ภิกฺขุํ, อนาปุจฺฉา, ปุเรภตฺตํ ปจฺฉาภตฺตํ, อญฺญตฺร สมยาติ อยเมตฺถ จตุพฺพิธา อนุปญฺญตฺติฯ ตตฺถ สมยา ทฺเว สมยาฯ ภตฺติยฆรนฺติ นิมนฺติตสฺส ฆรํ วา สลากาภตฺตาทิทายกานํ วา ฆรํฯ ‘‘สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมกถินสทิสานิ, อิทํ ปน กิริยากิริย’’นฺติ ปาโฐ, ‘‘อิธ นิมนฺตนา อกปฺปิยนิมนฺตนา’’ติ เอเกฯ

ปุเรภตฺตญฺจ ปิณฺฑาย, จริตฺวา ยทิ ภุญฺชติ;

สิยา ปรมฺปราปตฺติ, ปจฺฉาภตฺตํ น สา สิยาฯ

ปจฺฉาภตฺตญฺจ คมิโก, ปุพฺพเคหํ ยทิ คจฺเฉ;

เอเก อาปตฺติเยวาติ, อนาปตฺตีติ เอกจฺเจฯ

กุลนฺตรสฺโสกฺกมเน, อาปตฺติมตโย หิ เต;

สมานภตฺตปจฺจาสา, อิติ อาหุ อิธาปเรฯ

มตา คณิกภตฺเตน, สเมนฺติ นํ นิมนฺตเน;

วิสฺสชฺชนํ สมานนฺติ, เอเก สมฺมุขตาปเรฯ

สนฺนิฏฺฐานตฺถิเกเหว, วิจาเรตพฺพเภทโต;

วิญฺญู จาริตฺตมิจฺเจว, สิกฺขาปทมิทํ วิทูฯ (วชิร. ฏี. ปาจิตฺติย 294);

จาริตฺตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา

ปณีตโภชนสิกฺขาปเท ‘‘มหานามสิกฺขาปเทน กาเรตพฺโพ’’ติ (กงฺขา. อฏฺฐ. ปณีตโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา) ยํ วุตฺตํ, ตสฺสตฺโถ สงฺฆวเสน ปวาริเต เภสชฺชตฺถาย สปฺปิอาทิเภสชฺชปญฺจกํ วิญฺญาเปติ เจ, ‘‘นเภสชฺเชน กรณีเยน เภสชฺชํ วิญฺญาเปตี’’ติ (ปาจิ. 309) วจเนน ปาจิตฺติยนฺติ (วชิร. ฏี. ปาจิตฺติย 310) ลิขิตํฯ ‘‘ตยา อิมินาว ปวาริตมฺหา, อมฺหากญฺจ อิมินา จ อิมินา จ อตฺโถ’’ติ ยถาภูตํ อาจิกฺขิตฺวา วิญฺญาเปตุํ คิลาโนว ลภติ, น อิตโรติ จ, ‘‘อญฺญสฺส อตฺถายา’’ติ อสฺส ญาตกปฺปวาริเต, อตฺตโน วา ญาตกปฺปวาริเตติ อตฺโถติ จ, ‘‘อปริยนฺตปฺปวารณาย ปวาริเต’’ติ สงฺฆวเสน, ปุคฺคลวเสน จ ปวาเรตฺวา ทายกาฯ ตสฺมา ‘‘สงฺฆปฺปวารณตา’’ติ วตฺวา ‘‘ปุคฺคลปฺปวารณตา’’ติ น วุตฺตนฺติ จ, ‘‘ปริยนฺตาติกฺกโม’’ติ วจเนน คิลาโน คหิโต, ตสฺมา ‘‘คิลานาคิลานตา’’ติ น วุตฺตํฯ เอวํ สนฺเตปิ ‘‘สงฺฆปฺปวารณาย ปวารณตา’’ติ ปาโฐติ จ ลิขิตํ, วีมํสิตพฺพํฯ

มหานามสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อุยฺยุตฺตเสนาสิกฺขาปทวณฺณนา

หตฺถิอาทีสุ เอกเมกนฺติ อนฺตมโส เอกปุริสารุฬฺหหตฺถิมฺปิ, เอกํ สรหตฺถํ ปุริสมฺปิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ เอฬกโลมสทิสานิ, อิทํ ปน โลกวชฺชํ, อกุสลจิตฺตํ ติเวทน’’นฺติ ปาโฐฯ

อุยฺยุตฺตเสนาสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. เสนาวาสสิกฺขาปทวณฺณนา

เกนจิ ปลิพุทฺธสฺสาติ เวริเกน วา อิสฺสเรน วา เกนจิ รุทฺธสฺสฯ เสนาปริกฺเขเปน วา ปริกฺเขปารหฏฺฐาเนน วา สญฺจรณฏฺฐานปริยนฺเตน วา ปริจฺฉินฺทิตพฺพาฯ

เสนาวาสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อเจลกวคฺโค ปญฺจโมฯ

6. สุราปานวคฺโค