เมนู

ยํ ปเนตฺถ ภิกฺขุนิยา รโหนิสชฺชสิกฺขาปทํ นิปฺปโยชนตาย นิทสฺสนํ วุตฺตํ, ตสฺส ปโยชนวิเสโส ตสฺมิํเยว อาวิภวิสฺสตีติ ฯ เอวเมว อญฺญตฺถปิ วจเนน, วิเสสอฏฺฐุปฺปตฺติวเสน จ สิกฺขาปเทสุ ญาตพฺพํ วิเสสปฺปโยชนนฺติฯ

ทุติยอุปกฺขฏสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ราชสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘ฐานํ ภญฺชติ, อาคตการณํ วินาเสตี’’ติ วุตฺตตฺตา ปุน โจทนํ น ลภตีติ เอเกฯ อาคมนสฺส สาตฺถกํ น โหติ, จีวรํ น ลภิสฺสติ ปฏิสนฺถารสฺส กตตฺตาติ เอเกฯ โจทนาลกฺขณํ น โหตีติ กตฺวา วุตฺตนฺติ เอเกฯ ‘‘ธมฺมเทสนาธิปฺปายาทินา น ปฏิสนฺถาโร กาตพฺโพ’’ติ อุปติสฺสตฺเถโร ‘‘‘อาคตการณํ วินาเสตี’ติ โจทนาฐานานิ ภญฺชติ, โจเทตุกาโม อกตฺตพฺพมกาสิ, ตปฺปจฺจยา วตฺตเภเท ทุกฺกฏ’’นฺติ จ วทติฯ ธมฺมสิริตฺเถโร ปน ‘‘อาสเน เจ นิสีทติ, เอกาย นิสชฺชาย ทฺเว ฐานานิ ภญฺชติฯ อามิสํ เจ ปฏิคฺคณฺหาติ, เอเกน ปฏิคฺคหเณน ทฺเว ฐานานิ ภญฺชติฯ ธมฺมํ เจ ภาสติ, ธมฺมเทสนาสิกฺขาปเท วุตฺตปริจฺเฉทาย เอกาย วาจาย ทฺเว ฐานานิ ภญฺชติฯ ตํ สนฺธาย ‘อาคตการณํ วินาเสตี’ติ วุตฺต’’นฺติ วทติฯ ‘‘เอโส โข’’ติ วุตฺเตน สญฺญตฺโต เอโก, ‘‘อยํ เวยฺยาวจฺจกโรติ…เป.… อวุตฺเตปิ โจเทตุํ วฏฺฏตี’’ติ วุตฺโต ทุติโย, สเจ ปน ทูโต คจฺฉนฺโตว ‘‘อหํ ตสฺส หตฺเถ ทสฺสามี’’ติอาทินา วุตฺโต ตติโย, ‘‘อญฺญํ วา เปเสตฺวา อาโรจาเปตี’’ติ วุตฺโต จตุตฺโถติ ยถา ภิกฺขุนา นิทฺทิฏฺฐา จตฺตาโร, ตเถว ทูเตน นิทฺทิฏฺฐา จตฺตาโรฯ มุขเววฏิกกปฺปิยการโก, ปรมฺมุขกปฺปิยการโก เจติ เอเตสุ อญฺญาตกอปฺปวาริเตสุ วิย ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ลิขิตํฯ

ราชสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จีวรวคฺโค ปฐโมฯ

2. เอฬกโลมวคฺโค

1. โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา

การาเปยฺยาติ อตฺตโน จ ปรสฺส จ อุภินฺนญฺจ โกสิยํ เอกโต คณฺหิตฺวา วุตฺตํ, อุโภ วา เอกโต กโรนฺตีติ อตฺถโต เวทิตพฺพํฯ ตตฺถ อตฺตนา กตํ เจ, ‘‘นิสฺสชฺชนกาเล สยํ กตํ นิสฺสคฺคิย’’นฺติ วตฺตพฺพํฯ อุโภหิ เจ กตํ, ยถาปาฬิเมวฯ

โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สุทฺธกาฬกสิกฺขาปทวณฺณนา

ยถา ปฐเม ‘‘เอเกนปิ โกสิยํสุนา’’ติ (กงฺขา. อฏฺฐ. โกสิยสิกฺขาปทวณฺณนา) วุตฺตํ, ตถา อิธ ‘‘เอเกนปิ อญฺเญน อมิสฺสิตาน’’นฺติ วจนาภาวโต อญฺเญน มิสฺสภาเว สติปิ อปญฺญายมานรูปกํ เจ, ‘‘สุทฺธกาฬก’’มิจฺเจว วุจฺจตีติ วทนฺติฯ

สุทฺธกาฬกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ทฺเวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘ตุลยิตฺวา’’ติ วจนโต ยถา ตุลาธารณาย กาฬกาธิกา น โหนฺติ, ตถา กาฬกานํ ทฺเว ภาคา คเหตพฺพา อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉเทนฯ ‘‘เอกสฺสาปิ กาฬกโลมสฺส อติเรกภาเว นิสฺสคฺคิยนฺติ วจนํ ตุลาธารณาย กิญฺจาปิ น สเมติ, อจิตฺตกตฺตา ปน สิกฺขาปทสฺส ปุพฺเพ ตุลาย ธารยิตฺวา ฐปิเตสุ เอกมฺปิ โลมํ ตตฺถ ปเตยฺย, นิสฺสคฺคิยนฺติ อยมธิปฺปาโยติ โน ตกฺโก’’ติ อาจริโยฯ วุตฺตปริจฺเฉเทน อคฺคหณํ อกิริยา, สนฺถตกรณํ กิริยา

ทฺเวภาคสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ