เมนู

อนิยตกณฺฑํ

1. ปฐมานิยตสิกฺขาปทวณฺณนา

อนิยเต อาทิโตว อิทํ ปกิณฺณกํฯ เสยฺยถิทํ – อิทํ อนิยตกณฺฑํ นิปฺปโยชนํ ตตฺถ อปุพฺพาภาวโตติ เจ? น, ครุกลหุกเภทภินฺนาปตฺติโรปนาโรปนกฺกมลกฺขณทีปนปฺปโยชนโตฯ เอตฺถ หิ ‘‘สา เจ เอวํ วเทยฺย ‘อยฺโย มยา…เป.… โส จ ตํ ปฏิชานาติ, อาปตฺติยา กาเรตพฺโพ’’’ติอาทินา (ปารา. 446) อาปตฺติยา ครุกาย, ลหุกาย จ อาโรปนกฺกมลกฺขณํ, ‘‘น กาเรตพฺโพ’’ติ อิมินา อนาโรปนกฺกมลกฺขณญฺจ ทสฺสิตํฯ ลกฺขณทีปนโต อาทิมฺหิ, อนฺเต วา อุทฺทิสิตพฺพนฺติ เจ? น, อสมฺภวโตฯ กถํ น ตาว อาทิมฺหิ สมฺภวติ, เยสมิทํ ลกฺขณํ, เตสํ สิกฺขาปทานํ อทสฺสิตตฺตาฯ น อนฺเต ครุกมิสฺสกตฺตาฯ ตสฺมา ครุกลหุกานํ มชฺเฌ เอว อุทฺทิสิตพฺพตํ อรหติ อุภยมิสฺสกตฺตาฯ ยา ตตฺถ ปาจิตฺติยสงฺขาตา ลหุกาปตฺติ ทสฺสิตา, สาปิ ครุกาติ กถิตาฯ เตเนวาห ‘‘เมถุนธมฺมสนฺนิสฺสิตกิเลสสงฺขาเตน รหสฺสาเทนา’’ติอาทิฯ ตสฺมา ครุกานํ เอว อนนฺตรํ อุทฺทิฏฺฐนฺติปิ เอเกฯ เอวํ สติ ปฐมานิยตเมวาลํ ตาวตา ลกฺขณทีปนสิทฺธิโต, กิํ ทุติเยนาติ เจ? น, โอกาสนิยมปจฺจยมิจฺฉาคาหนิวารณปฺปโยชนโตฯ ‘‘ปฏิจฺฉนฺเน อาสเน อลํกมฺมนิเย’’ติ โอกาสนิยมโต หิ ตพฺพิปรีเต โอกาเส อิทํ ลกฺขณํ น วิกปฺปิตนฺติ มิจฺฉาคาโห โหติฯ ตํนิวารณโต ทุติยานิยตมฺปิ สาตฺถกเมวาติ อธิปฺปาโยฯ กสฺมา? โอกาสเภทโต, รโหเภททีปนโต, รโหนิสชฺชสฺสาทเภททีปนโตฯ โอกาสนิยมภาเว จ รโหนิสชฺชสฺสาทเภโท ชาโตฯ ทฺวินฺนํ รโหนิสชฺชสิกฺขาปทานํ นานาตฺตชานนญฺจ สิยา ตถา กายสํสคฺคเภททีปนโตฯ นาลํ กมฺมนิเยปิ หิ โอกาเส อปฺปฏิจฺฉนฺเน, ปฏิจฺฉนฺเนปิ วา นิสินฺนาย วาตปานกวาฏจฺฉิทฺทาทีหิ นิกฺขนฺตเกสาทิคฺคหเณน กายสํสคฺโค ลพฺภตีติ เอวมาทโยปิ นยา วิตฺถารโต เวทิตพฺพาฯ

ตตฺริทํ มุขมตฺตนิทสฺสนํ – โอกาสเภทโตติ อลํกมฺมนิยนาลํกมฺมนิยเภทโตฯ