เมนู

1-5. ปฐมกุมาริภูตาทิสิกฺขาปทวณฺณนา

สพฺพปฐมา ทฺเว มหาสิกฺขมานาติ คพฺภินิวคฺเค วุตฺตา ทฺเว สิกฺขมานาฯ ‘‘สิกฺขมานา’’อิจฺเจว วตฺตพฺพาติ สมฺมุติกมฺมาทีสุ เอวํ วตฺตพฺพาฯ ‘‘คิหิคตา’’ติ วา ‘‘กุมาริภูตา’’ติ วา น วตฺตพฺพาติ สเจ วทนฺติ, กมฺมํ กุปฺปตีติ อธิปฺปาโยฯ

จตุตฺถปญฺจมานิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

ปฐมกุมาริภูตาทิสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6-8. ขียนธมฺมาทิสิกฺขาปทวณฺณนา

วุฏฺฐาปนสมฺมุติยา ยาจิตายาติ อุปสมฺปทาสมฺมุติยา ยาจิตายฯ

สตฺตมฏฺฐมานิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

ขียนธมฺมาทิสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. โสกาวาสสิกฺขาปทวณฺณนา

อาคจฺฉมานาติ อาคจฺฉนฺตีฯ

โสกาวาสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. อนนุญฺญาตสิกฺขาปทวณฺณนา

เตสํ อตฺถิภาวํ อชานนฺติยาติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 1163) เตสํ มาตาทีนํ อตฺถิภาวํ อชานนฺติยาฯ อนนุญฺญาตสมุฏฺฐานนฺติ ยํ วาจโต, กายวาจโต, วาจาจิตฺตโต, กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติ, ตํ อนนุญฺญาตสมุฏฺฐานํฯ กถํ? อพฺภานกมฺมาทีสุ เกนจิเทว กรณีเยน ขณฺฑสีมายํ นิสินฺนา ‘‘ปกฺโกสถ สิกฺขมานํ, อิเธว นํ อุปสมฺปาเทสฺสามา’’ติ อุปสมฺปาเทติ, เอวํ วาจโต สมุฏฺฐาติฯ ‘‘อุปสฺสยโต อุฏฺฐาย อุปสมฺปาเทสฺสามี’’ติ วตฺวา ขณฺฑสีมํ คจฺฉนฺติยา กายวาจโต สมุฏฺฐาติฯ ทฺวีสุ ฐาเนสุ ปณฺณตฺติํ ชานิตฺวา วีติกฺกมํ กโรนฺติยา วาจาจิตฺตโต, กายวาจาจิตฺตโต จ สมุฏฺฐาติฯ อนนุชานาเปตฺวา อุปสมฺปาทนโต กิริยากิริยํ

อนนุญฺญาตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

11. ปาริวาสิกสิกฺขาปทวณฺณนา

ทารุณนฺติ ปาปํฯ ปติมาเนนฺตนฺติ โอโลเกนฺตํฯ

ปาริวาสิกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

12. อนุวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา

เอกนฺตริกนฺติ เอเกน วสฺเสน อนฺตริกํ กตฺวาฯ

อนุวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

13. เอกวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา

มาติกายํ เอกํ วสฺสํ ทฺเวติ เอกนฺตริเก เอเกกสฺมิํ สํวจฺฉเร ทฺเวฯ เอกนฺตริกํ วุฏฺฐาเปนฺติยาติ อิมสฺมิํ วสฺเส เอกํ, ปุน เอกนฺตริกํ เอกนฺติ ทฺเว วุฏฺฐาเปนฺติยา อนาปตฺติฯ

เอกวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

กุมาริภูตวคฺโค อฏฺฐโมฯ

9. ฉตฺตุปาหนวคฺโค

1-2. ฉตฺตุปาหนาทิสิกฺขาปทวณฺณนา

วุตฺตลกฺขณํ ฉตฺตนฺติ ‘‘ฉตฺตํ นาม ตีณิ ฉตฺตานิ – เสตจฺฉตฺตํ, กิลญฺชจฺฉตฺตํ, ปณฺณจฺฉตฺตํ มณฺฑลพทฺธํ, สลากพทฺธ’’นฺติ (ปาจิ. 1181) เอวํ ปทภาชเน วุตฺตลกฺขณํ ฉตฺตํฯ ตาทิสํ ฐานํ ปตฺวาติ คจฺฉกทฺทมาทีสุ ตํ ตํ ฐานํ ปตฺวาฯ

ฉตฺตสฺเสวาติ กทฺทมาทีนิ ปตฺวา อุปาหนา โอมุญฺจิตฺวา ฉตฺตสฺเสว ธารณํฯ อุปาหนานํเยว วาติ คจฺฉาทีนิ ทิสฺวา ฉตฺตํ อปนาเมตฺวา อุปาหนานํเยว ธารณํฯ

ทุติยํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

ฉตฺตุปาหนาทิสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ