อติคมฺภีรํ อุทกสุทฺธิกํ อาทิยนวตฺถุสฺมินฺติ อติอนฺโต ปเวเสตฺวา อุทกโธวนกรณวตฺถุสฺมิํฯ อุทกสุทฺธิปจฺจเยน (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 3.812) ปน สติปิ ผสฺสสฺสาทิยเน ยถาวุตฺตปริจฺเฉเท อนาปตฺติฯ

อุทกสุทฺธิกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อุปติฏฺฐนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตกฺกาทีสุ วา อญฺญตเรนาติ ตกฺกทธิมตฺถุรสขีราทีสุ อญฺญตเรนฯ ยาย กายจิ พีชนิยาติ อนฺตมโส จีวรกณฺณํ อุปาทาย ยาย กายจิ พีชนิยาฯ

อิมํ ปิวถาติ อิมํ ปานียํ วา สูปาทิํ วา ปิวถฯ อิมินา พีชถาติ อิมินา ตาลวณฺเฏน พีชถฯ ทาเปนฺติยาติ อญฺเญน อุภยมฺปิ ทาเปนฺติยาฯ

อุปติฏฺฐนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. อามกธญฺญสิกฺขาปทวณฺณนา

ตสฺมาติ ยสฺมา วิญฺญตฺติ เจว โภชนญฺจ ปมาณํ, ตสฺมาฯ น เกวลญฺเจตฺถ ปฏิคฺคหเณเยว ทุกฺกฏํ โหติ, ปฏิคฺคณฺหิตฺวา ปน อรญฺญโต อาหรเณปิ สุกฺขาปเนปิ วทฺทลิทิวเส ภชฺชนตฺถาย อุทฺธนสชฺชเนปิ กปลฺลสชฺชเนปิ ทพฺพิสชฺชเนปิ ทารูนิ อาทาย อคฺคิกรเณปิ กปลฺลมฺหิ ธญฺญปกฺขิปเนปิ ทพฺพิยา สงฺฆฏฺฏเนสุปิ โกฏฺฏนตฺถํ อุทุกฺขลมุสลาทิสชฺชเนสุปิ โกฏฺฏนปปฺโผฏนโธวนาทีสุปิ ยาว มุเข ฐเปตฺวา อชฺโฌหรณตฺถํ ทนฺเตหิ สงฺขาทติ, ตาว สพฺพปฺปโยเคสุ ทุกฺกฏานีติ อาห ‘‘ปฏิคฺคหณโต ปฏฺฐาย ยาว ทนฺเตหิ สํขาทนํ, ตาว ปุพฺพปฺปโยเคสุ ทุกฺกฏานี’’ติฯ

อามกธญฺญสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. ปฐมอุจฺจารฉฑฺฑนสิกฺขาปทวณฺณนา

ติโรกุฏฺเฏติ ฆรกุฏฺฏสฺส ปรภาเคฯ ติโรปากาเรติ ปริกฺเขปปาการสฺส ติโรภาเค, เต จ โข กุฏฺฏปาการา อิฏฺฐกสิลทารูนํ วเสน ติปฺปการาติ อาห ‘‘ยสฺส กสฺสจิ กุฏฺฏสฺส วา ปาการสฺส วา ปรโต’’ติฯ สพฺพานิเปตานิ เอกโต ฉฑฺเฑนฺติยาติ เอตานิ จตฺตาริปิ วตฺถูนิ เอกโต ฉฑฺเฑนฺติยาฯ ปาเฏกฺกํ ปน ฉฑฺเฑนฺติยา วตฺถุคณนาย อาปตฺติโยฯ อาณตฺติยมฺปิ เอเสว นโยฯ

ภิกฺขุสฺส ทุกฺกฏนฺติ ภิกฺขุสฺส สพฺพตฺถ ทุกฺกฏํฯ

ปฐมอุจฺจารฉฑฺฑนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. ทุติยอุจฺจารฉฑฺฑนสิกฺขาปทวณฺณนา

ภิกฺขุนิยาปีติ ปิ-สทฺเทน ภิกฺขุํ สมุจฺจิโนติฯ อนิกฺขิตฺตพีเชสุ (ปาจิ. อฏฺฐ. 830) ปน เขตฺเตสุ โกณาทีสุ วา อสญฺชาตโรปิเมสุ เขตฺตมริยาทาทีสุ วา ฉฑฺเฑตุํ วฏฺฏติฯ มนุสฺสานํ กจวรฉฑฺฑนฏฺฐาเนปิ วฏฺฏติเยวฯ ฉฑฺฑิตเขตฺเตติ มนุสฺเสสุ สสฺสํ อุทฺธริตฺวา คเตสุ ฉฑฺฑิตเขตฺตํ นาม โหติ, ตตฺถ วฏฺฏติฯ ยตฺถ ปน ‘‘ลายิตมฺปิ ปุพฺพณฺณาทิ ปุน อุฏฺฐหิสฺสตี’’ติ รกฺขนฺติ, ตตฺถ ยถาวตฺถุกเมวฯ สามิเก อปโลเกตฺวาติ เอตฺถ เขตฺตปาลกา, อารามาทิโคปกา จ สามิกาวฯ อิมินา จ สงฺฆสนฺตเก ภิกฺขุสฺส ฉฑฺเฑตุํ วฏฺฏติ สงฺฆปริยาปนฺนตฺตา, น ภิกฺขุนีนํฯ ภิกฺขุนีนํ ปน อตฺตโน สนฺตเก ภิกฺขุสนฺตเก วุตฺตนเยเนว วฏฺฏตีติ ทสฺเสติ, เอวํ สนฺเตปิ สารุปฺปวเสน กาตพฺพํฯ

ทุติยอุจฺจารฉฑฺฑนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ