6. วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาสิกฺขาปทวณฺณนา

ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺนนฺติ ภิกฺขูหิ สาธารณานํ จตุนฺนํ, อสาธารณานํ จตุนฺนญฺจาติ อฏฺฐนฺนมญฺญตรํ อชฺฌาปนฺนํฯ อิทญฺจ ปาราชิกํ (ปาจิ. อฏฺฐ. 666) ปจฺฉา ปญฺญตฺตํ, สงฺคีติการกาจริเยหิ ปน ปุริเมน สทฺธิํ ยุคฬํ กตฺวา อิมสฺมิํ โอกาเส ฐปิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ ‘‘อฏฺฐนฺนํ ปาราชิกานํ อญฺญตร’’นฺติ (ปาจิ. 666) วจนโต ปน วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกํ ยา ปฏิจฺฉาเทติ, สาปิ วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกา เอวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ กิญฺจาปิ วชฺชปฺปฏิจฺฉาทนํ เปมวเสน โหติ, ตถาปิ สิกฺขาปทวีติกฺกมจิตฺตํ โทมนสฺสเมว โหตีติ กตฺวา ทุกฺขเวทนํ โหตีติ ‘‘ตตฺร หิ ปาจิตฺติยํ…เป.… เสสํ ตาทิสเมวา’’ติ วุตฺตํฯ

วชฺชปฺปฏิจฺฉาทิกาสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. อุกฺขิตฺตานุวตฺติกาสิกฺขาปทวณฺณนา

สตฺถุสาสเนนาติ ญตฺติสมฺปทาย เจว อนุสฺสาวนสมฺปทาย จฯ อิธ ปน โจทนาสารณาปุพฺพกเมว ญตฺติอนุสฺสาวนํ สตฺถุสาสนนฺติ อาห ‘‘อิธาปี’’ติอาทิฯ กรณนฺติ ญตฺติฏฺฐปนญฺเจว อนุสฺสาวนาวจนญฺจฯ อนาทรนฺติ ปุคฺคเล เจว ธมฺเม จ อาทรวิรหิตํฯ เตนาห ‘‘เยนา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ปริยาปนฺนคเณ วาติ ตสฺมิํ สงฺเฆ ปริยาปนฺเน สมฺพหุลปุคฺคลสงฺขาเต คเณ วาฯ ‘‘สมฺมาวตฺตนาย อวตฺตมานนฺติ อตฺโถ’’ติ อิมินา อธิปฺปายตฺโถ วุตฺโตฯ เอกกมฺมาทิเกติ เอกกมฺมเอกุทฺเทสสมสิกฺขาตายฯ สห อยนภาเวนาติ สห วตฺตนภาเวนฯ สมาโน สํวาโส เอเตสนฺติ สมานสํวาสกาฯ

อิทานิ เยน สํวาเสน เต ‘‘สมานสํวาสกา’’ติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 669) วุตฺตา, โส สํวาโส ตสฺส อุกฺขิตฺตกสฺส เตหิ สทฺธิํ นตฺถิ, เยหิ จ สทฺธิํ ตสฺส โส สํวาโส นตฺถิ, น เตน เต ภิกฺขู อตฺตโน สหายา กตา โหนฺติ, ตสฺมา โส อกตสหาโย นามาติ อิมมตฺถํ ทสฺเสตุํ ‘‘ยสฺส ปนา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เอวํ ปทวณฺณนํ กตฺวา อิทานิ อตฺถมตฺตํ ทสฺเสตุํ ‘‘สมานสํวาสกภาวํ อนุปคตนฺติ อตฺโถ’’ติ วุตฺตํฯ กิํ ตํ อนุวตฺตนนฺติ กสฺสจิ อาสงฺกา สิยาติ ตํ สรูปโต ทสฺเสนฺโต ‘‘ยํทิฏฺฐิโก โส โหตี’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ โสติ โย อุกฺขิตฺตโก, โสฯ

อุกฺขิตฺตานุวตฺติกาสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ