เมนู

3. วิกาลคามปฺปเวสนสิกฺขาปทวณฺณนา

จาริตฺเตติ จาริตฺตสิกฺขาปเทฯ อุปจารนฺติ ทุติยเลฑฺฑุปาตํฯ อญฺญํ คามํ คจฺฉนฺตานํ ปุน อาปุจฺฉนกิจฺจํ นตฺถีติ อุสฺสาหํ อปฺปฏิปฺปสฺสมฺเภตฺวา อญฺญํ คามํ คจฺฉนฺตานํ คามสตมฺปิ โหตุ, ปุน อาปุจฺฉนกิจฺจํ นตฺถีติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘สเจ ปนา’’ติอาทิฯ อุสฺสาหนฺติ คามปฺปวิสนุสฺสาหํฯ อนฺตรารามาทีสุ (ปาจิ. อฏฺฐ. 515) น เกวลํ อนาปุจฺฉา คจฺฉนฺตสฺเสว, กายพนฺธนํ อพนฺธิตฺวา สงฺฆาฏิํ อปารุปิตฺวา คจฺฉนฺตสฺสาปิ อนาปตฺติฯ อาปทาสูติ สีโห วา พฺยคฺโฆ วา อาคจฺฉติ, เมโฆ วา อุฏฺเฐติ, อญฺโญ วา โกจิ อุปทฺทโว อุปฺปชฺชติ , อนาปตฺติฯ เอวรูปาสุ อาปทาสุ พหิคามโต อนฺโตคามํ ปวิสิตุํ วฏฺฏติฯ

วิกาลคามปฺปเวสนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. สูจิฆรสิกฺขาปทวณฺณนา

ตํ อสฺส อตฺถีติ (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 3.517) ปฐมํ ภินฺทิตฺวา ปจฺฉา เทเสตพฺพตฺตา ตํ เภทนกํ อสฺส ปาจิตฺติยสฺส อตฺถีติฯ

อรณิเกติ อรณิธนุเกฯ วิเธติ เวธเกฯ วาสิชเฏติ วาสิทณฺฑเก จฯ

สูจิฆรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. มญฺจปีฐสิกฺขาปทวณฺณนา

อฏฺฐงฺคุลปาทกนฺติ ภาวนปุํสกนิทฺเทโสฯ ‘‘เฉทนกํ เภทนกสทิสเมวา’’ติ อิมินา ‘‘เฉทนเมว เฉทนกํ, ตํ อสฺส อตฺถีติ เฉทนก’’นฺติ อิมมตฺถํ อติทิสติฯ

ยถา ปมาณเมว อุปริ ทิสฺสติ, เอวํ นิขณิตฺวา วาติ สเจ ปน น ฉินฺทิตุกาโม โหติ, ยถา ปมาณเมว อุปริ ทิสฺสติ, เอวํ ภูมิยํ นิขณิตฺวา วาฯ อฏฺฏกํ วา พนฺธิตฺวาติ อุกฺขิปิตฺวา ตุลาสงฺฆาเต ฐเปตฺวา อฏฺฏํ กตฺวาฯ

มญฺจปีฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ตูโลนทฺธสิกฺขาปทวณฺณนา

จิมิลิกํ ปตฺถริตฺวา ตูลํ ปกฺขิปิตฺวาติ มญฺจปีฐานํ อุปริ จิมิลิกํ ปตฺถริตฺวา ตสฺส อุปริ ตูลํ ปกฺขิปิตฺวาติ อตฺโถฯ อุปริ จิมิลิกายาติ อุปริมภาเค จิมิลิกายฯ

สีสปฺปมาณนฺติ (จูฬว. อฏฺฐ. 297; สารตฺถ. ฏี. จูฬวคฺค 3.297) ยตฺถ คลวาฏกโต ปฏฺฐาย สพฺพสีสํ อุปทหนฺติ, ตํ สีสปฺปมาณํฯ ตญฺจ อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉทโต ติริยํ มุฏฺฐิรตนํ โหติ, ทีฆโต ทฺวิรตนนฺติ ทสฺเสตุํ ‘‘ยสฺส วิตฺถารโต ตีสุ โกเณสู’’ติอาทิมาหฯ ทฺวินฺนํ อนฺตรํ วิทตฺถิ จตุรงฺคุลํ โหตีติ ทฺวินฺนํ โกณานํ อนฺตรํ มินิยมานํ วิทตฺถิ เจว จตุรงฺคุลญฺจ โหติฯ มชฺเฌ มุฏฺฐิรตนนฺติ พิพฺโพหนสฺส มชฺฌํ ติริยโต มุฏฺฐิรตนปฺปมาณํ โหติฯ อยญฺหิ สีสปฺปมาณสฺส อุกฺกฏฺฐปริจฺเฉโทฯ ตโต อุทฺธํ น วฏฺฏติ, เหฏฺฐา วฏฺฏติฯ อคิลานสฺส สีสูปธานญฺจ ปาทูปธานญฺจาติ ทฺวยเมว วฏฺฏติฯ คิลานสฺส พิพฺโพหนานิ สนฺถริตฺวา อุปริ ปจฺจตฺถรณํ ทตฺวา นิปชฺชิตุมฺปิ วฏฺฏติฯ

ตูโลนทฺธสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา

สตฺตมํ อุตฺตานเมวฯ

นิสีทนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. กณฺฑุปฺปฏิจฺฉาทิสิกฺขาปทวณฺณนา

อโธนาภิอุพฺภชาณุมณฺฑลนฺติ นาภิยา เหฏฺฐา ชาณุมณฺฑลานํ อุปริฯ กณฺฑุปีฬกอสฺสาวถุลฺลกจฺฉาพาธานนฺติ เอตฺถ กณฺฑูติ กจฺฉุฯ ปีฬกาติ โลหิตตุณฺฑิกา สุขุมปีฬกาฯ อสฺสาโวติ อริสภคนฺทลมธุเมหานํ วเสน อสุจิปคฺฆรณํฯ ถุลฺลกจฺฉาพาโธติ มหาปีฬกาพาโธ วุจฺจติฯ

กณฺฑุปฺปฏิจฺฉาทิสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ