เมนู

8. อุปสฺสุติสิกฺขาปทวณฺณนา

สุยฺยตีติ สุติ, สทฺโท, สุติยา สมีปํ อุปสฺสุตีติ อาห ‘‘สุติสมีป’’นฺติ, สทฺทสมีปนฺติ อตฺโถฯ ยตฺถ ปน ฐิเตน สกฺกา โหติ สทฺทํ โสตุํ , ตตฺถ ติฏฺฐนฺโต สทฺทสมีเป ติฏฺฐติ นามาติ อาห ‘‘ยตฺถ ฐตฺวา’’ติอาทิฯ อถ วา อุเปจฺจ สุยฺยติ เอตฺถาติ อุปสฺสุติ, ฐานํ, ยํ ฐานํ อุปคเตน สกฺกา โหติ กเถนฺตานํ สทฺทํ โสตุํ, ตตฺถาติ เอวมฺเปตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ ตุริตคมเนปีติ ปจฺฉโต คจฺฉนฺตสฺส ปุรโต คจฺฉนฺตานํ สทฺทสวนตฺถํ สีฆคมเนปิฯ โอหียมาเนปีติ ปุรโต คจฺฉนฺตสฺส ปจฺฉโต คจฺฉนฺตานํ วจนสวนตฺถํ โอหียมาเนปิฯ

วูปสมิสฺสามีติ อุปสมํ คมิสฺสามิ, กลหํ น กริสฺสามิฯ อตฺตานํ ปริโมเจสฺสามีติ มม อการกภาวํ กเถตฺวา อตฺตานํ ปริโมเจสฺสามิฯ สิยา กิริยนฺติ กทาจิ โสตุกามตาย คมนวเสน สมุฏฺฐานโต สิยา กิริยํฯ สิยา อกิริยนฺติ กทาจิ ฐิตฏฺฐานํ อาคนฺตฺวา มนฺตยมานานํ อชานาปนวเสน สมุฏฺฐานโต สิยา อกิริยํฯ

อุปสฺสุติสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. กมฺมปฺปฏิพาหนสิกฺขาปทวณฺณนา

ธมฺมิกานนฺติ ธมฺเมน วินเยน สตฺถุสาสเนน กตตฺตา ธมฺโม เอเตสุ อตฺถีติ ธมฺมิกานิ, เตสํ ธมฺมิกานํฯ กมฺมานนฺติ จตุนฺนํ สงฺฆกมฺมานํฯ เตนาห ‘‘ธมฺเมนา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ธมฺเมนาติ ภูเตน วตฺถุนาฯ วินเยนาติ โจทนาย เจว สารณาย จฯ สตฺถุสาสเนนาติ ญตฺติสมฺปทาย เจว อนุสฺสวนาสมฺปทาย จฯ สมคฺคสฺส สงฺฆสฺสาติ สีมฏฺฐกสงฺฆํ โสเธตฺวา ฉนฺทารหานํ ฉนฺทํ อาหริตฺวา กตฺตพฺพตฺตา กาเยน เจว จิตฺเตน จ เอกีภูตสฺส สงฺฆสฺสฯ ตํ ตํ วตฺถุนฺติ อวณฺณภณนาทิํ ตํ ตํ วตฺถุฯ

โอสาเรนฺติ สงฺฆมชฺฌํ เอเตนาติ โอสารณํฯ นิสฺสาเรนฺติ สงฺฆมฺหา เอเตนาติ นิสฺสารณํภณฺฑุกมฺมนฺติ มุณฺฑกรณํ, เกสจฺเฉทนาปุจฺฉนนฺติ อตฺโถฯ กมฺมเมว ลกฺขณํ กมฺมลกฺขณํฯ โอสารณาทโย วิย กมฺมญฺจ หุตฺวา อญฺญญฺจ นามํ น ลภติ, กมฺมเมว หุตฺวา ลกฺขียตีติ กมฺมลกฺขณนฺติ อตฺโถฯ ‘‘โอสารณํ นิสฺสารณ’’นฺติ (ปริ. อฏฺฐ. 495-496) เจตฺถ ปทสิลิฏฺฐตาเยตํ วุตฺตํฯ