ปริโภเคน กายกมฺมํ, อปจฺจุทฺธาราปเนน วจีกมฺมนฺติ อาห ‘‘สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมกถินสทิสาเนวา’’ติฯ กิริยากิริยนฺติ เอตฺถ ปริภุญฺชนํ กิริยํฯ อปจฺจุทฺธาราปนํ อกิริยํฯ

วิกปฺปนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. อปนิธานสิกฺขาปทวณฺณนา

อธิฏฺฐานุปคนฺติ อธิฏฺฐานโยคฺคํ อโยปตฺตญฺเจว มตฺติกาปตฺตญฺจฯ สูกรนฺตกํ นาม กุญฺจิกาโกโส วิย อนฺโต สุสิรํ กตฺวา โกฏฺฏิตํฯ

อญฺญํ ปริกฺขารนฺติ ปาฬิยา อนาคตปตฺตตฺถวิกาทิํฯ ธมฺมกถํ กตฺวาติ ‘‘สมเณน นาม อนิหิตปริกฺขาเรน ภวิตุํ น วฏฺฏตี’’ติ เอวํ ‘‘ธมฺมกถํ กเถตฺวา ทสฺสามี’’ติ นิกฺขิปโต อนาปตฺติฯ

อปนิธานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สุราปานวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

7. สปฺปาณกวคฺโค

1. สญฺจิจฺจสิกฺขาปทวณฺณนา

ปาจิตฺติยนฺติ อนฺตมโส มญฺจปีฐํ โสเธนฺโต มงฺคุลพีชเกปิ ปาณสญฺญี นิกฺการุณิกตาย ตํ ภินฺทนฺโต อปเนติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 382), ปาจิตฺติยํฯ เตนาห ‘‘ตํ ขุทฺทกมฺปี’’ติอาทิฯ อุปกฺกมมหนฺตตาย อกุสลํ มหนฺตํ โหตีติ พหุกฺขตฺตุํ ปวตฺตชวเนหิ ลทฺธาเสวนาย สนฺนิฏฺฐาปกเจตนาย วเสน ปโยคสฺส มหนฺตตฺตา อกุสลํ มหนฺตํ โหติ, มหาสาวชฺชํ โหตีติ อธิปฺปาโยฯ

สญฺจิจฺจสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา

เอตฺถ จ ปฏงฺคปาณกานํ ปตนํ ญตฺวาปิ สุทฺธจิตฺตตาย ปทีปุชฺชลเน วิย สปฺปาณกภาวํ ญตฺวาปิ อุทกสญฺญาย ปริภุญฺชิตพฺพโต ปณฺณตฺติวชฺชตา เวทิตพฺพาฯ

สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. อุกฺโกฏนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตสฺส ตสฺส ภิกฺขุโนติ เยน เยน วูปสมิตํ, ตสฺส ตสฺส ภิกฺขุโนฯ ‘‘อกตํ กมฺม’’นฺติอาทีนิ วทนฺโตติ ‘‘อกตํ กมฺมํ, ทุกฺกฏํ กมฺมํ, ปุน กาตพฺพํ กมฺมํ, อนิหตํ ทุนฺนิหตํ ปุน นิหนิตพฺพ’’นฺติ (ปาจิ. 394) วทนฺโตฯ ยถาฐิตภาเวน ปติฏฺฐาตุํ น ทเทยฺยาติ เตสํ ปวตฺติ อาการทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ เตนาห ‘‘ยํ ปน ธมฺเมน อธิกรณํ นิหตํ, ตํ สุนิหตเมวา’’ติฯ

อุกฺโกฏนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ