กลิสาสนาโรปเนติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 277) กลีติ โกโธ, ตสฺส สาสนํ อาณํ กลิสาสนํ , ตสฺสาโรปเนติ อตฺโถ, ‘‘อปฺเปว นาม อิมินาปิ อุพฺพาฬฺโห ปกฺกเมยฺยา’’ติ โกธวเสน ฐานนิสชฺชาทีสุ โทสํ ทสฺเสตฺวา ‘‘ปสฺสถ โภ อิมสฺส ฐานํ นิสชฺชํ อาโลกิตํ วิโลกิตํ, ขาณุ วิย ติฏฺฐติ, สุนโข วิย นิสีทติ, มกฺกโฏ วิย อิโต จิโต จ วิโลเกตี’’ติ เอวํ อมนาปวจนสฺส ภณเนติ วุตฺตํ โหติฯ สุทฺธจิตฺเตน ปเนวํ ภณเน โทโส นตฺถิฯ เอวมาทีหีติ เอตฺถ อาทิสทฺเทน ‘‘มหคฺฆํ ภณฺฑํ ปสฺสิตฺวา โลภธมฺมํ อุปฺปาเทสฺสตี’’ติ อุยฺโยเชติ, ‘‘มาตุคามํ ปสฺสิตฺวา อนภิรติํ อุปฺปาเทสฺสตี’’ติ อุยฺโยเชติ, ‘‘คิลานสฺส วา โอหิยฺยกสฺส วา วิหารปาลสฺส วา ยาคุํ วา ภตฺตํ วา ขาทนียํ วา นีหรา’’ติ อุยฺโยเชติ, ‘‘น อนาจารํ อาจริตุกาโม สติ กรณีเย อุยฺโยเชตี’’ติ (ปาจิ. 278) เอเตสํ คหณํฯ

อุยฺโยชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

‘‘สโภชเน’’ติ พาหิรตฺถสมาโสยํ, อุภสทฺเท อุการสฺส จ โลโปติ อาห ‘‘สห อุโภหิ ชเนหี’’ติอาทิฯ ตตฺถ อุโภหิ ชเนหีติ ชายา จ ปติ จาติ อุโภหิ ชเนหิฯ ภุญฺชิตพฺพนฺติ วา โภชนํ, อิตฺถี จ ปุริโส จ, เตน สห วตฺตตีติ สโภชนนฺติ อาห ‘‘อถ วา’’ติอาทิฯ ราคปริยุฏฺฐิตสฺสาติ เมถุนาธิปฺปายสฺสฯ สยนิฆรนฺติ สยนียฆรํ, วาสเคหนฺติ อตฺโถฯ มหลฺลกสฺสาติ มหลฺลกสฺส สยนิฆรสฺสฯ ปิฏฺฐสงฺฆาฏโตติ ทฺวารพาหโต ขุทฺทกสฺส วาติ ยถา ตถา วา กตสฺส ขุทฺทกสฺส สยนิฆรสฺสฯ เวมชฺฌํ อติกฺกมิตฺวา นิสีเทยฺยาติ ปิฏฺฐิวํสํ อติกฺกมิตฺวา นิสีเทยฺยฯ ขุทฺทกํ (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 3.280) นาม สยนิฆรํ วิตฺถารโต ปญฺจหตฺถปฺปมาณํ โหติ, ตสฺส จ มชฺฌิมฏฺฐานํ ปิฏฺฐสงฺฆาฏโต อฑฺฒเตยฺยหตฺถปฺปมาณเมว โหติ, ตสฺมา ตาทิเส สยนิฆเร ปิฏฺฐสงฺฆาฏโต หตฺถปาสํ วิชหิตฺวา นิสินฺโน ปิฏฺฐิวํสํ อติกฺกมิตฺวา นิสินฺโน นาม โหติฯ เอวํ นิสินฺโน จ เวมชฺฌํ อติกฺกมิตฺวา นิสินฺโน นาม โหติฯ เตน วุตฺตํ ปาฬิยํ ‘‘ปิฏฺฐิวํสํ อติกฺกมิตฺวา นิสีทตี’’ติ (ปาจิ. 281)ฯ สจิตฺตกญฺเจตฺถ อนุปวิสิตฺวา นิสีทนจิตฺเตน ทฏฺฐพฺพํฯ

สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ