7. นิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปทวณฺณนา

อเนกโกฏฺฐกานีติ อเนกทฺวารโกฏฺฐกานิฯ ‘‘นิกฺขมาติ วจนํ สุตฺวา อตฺตโน รุจิยา เจ นิกฺขมติ, อนาปตฺตี’’ติ (สารตฺถ. ฏี. ปาจิตฺติย 126) วทนฺติฯ

ตสฺส ปริกฺขารนิกฺกฑฺฒเนติ ตสฺส สนฺตกํ ยํ กิญฺจิ ปตฺตจีวรปริสฺสาวนธมฺมกรณมญฺจปีฐภิสิพิพฺโพหนาทิเภทํ อนฺตมโส รชนฉลฺลิปิ อตฺถิ, ตสฺส ปริกฺขารสฺส นิกฺกฑฺฒเนฯ ตญฺจาติ ทุกฺกฏํ ปรามสติฯ นิกฺกฑฺฒาปเนปิ เอเสว นโยฯ คาฬฺหํ พนฺธิตฺวา ฐปิเตสุ ปน เอกาว อาปตฺติฯ

ภณฺฑนการกกลหการกเมว สกลสงฺฆารามโต นิกฺกฑฺฒิตุํ ลภติฯ โส หิ ปกฺขํ ลภิตฺวา สงฺฆมฺปิ ภินฺเทยฺยฯ อลชฺชิอาทโย ปน อตฺตโน วสนฏฺฐานโตเยว นิกฺกฑฺฒิตพฺพาฯ สกลสงฺฆารามโต นิกฺกฑฺฒิตุํ น วฏฺฏติฯ เตนาห ‘‘สกลสงฺฆารามโตปี’’ติอาทิฯ

นิกฺกฑฺฒนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. เวหาสกุฏิสิกฺขาปทวณฺณนา

อุปริเวหาสกุฏิยาติ อุปริมตเล อสนฺถตปทราย กุฏิยาฯ เตนาห ‘‘อุปริ อจฺฉนฺนตลายา’’ติอาทิฯ ยา หิ กาจิ อุปริ อจฺฉนฺนตลา ทฺวิภูมิกกุฏิกา วา ติภูมิกาทิกุฏิกา วา, สา ‘‘เวหาสกุฏี’’ติ วุจฺจติฯ อิทญฺหิ เวหาสกุฏิลกฺขณํฯ ยทิ เอวํ กสฺมา ปทภาชเน ‘‘มชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส อสีสฆฏฺฏา’’ติ (ปาจิ. 131) วุตฺตนฺติ อาห ‘‘ปทภาชเน ปนา’’ติอาทิฯ อิธ อธิปฺเปตํ กุฏิํ ทสฺเสตุนฺติ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเท อธิปฺเปตํ เวหาสกุฏิํ ทสฺเสตุํฯ มชฺฌิมสฺส ปุริสสฺสาติ ปมาณมชฺฌิมสฺส ปุริสสฺสฯ สพฺพเหฏฺฐิมาหิ ตุลาหิ สีสํ น ฆฏฺเฏตีติ อสีสฆฏฺฏาฯ องฺเค วิชฺฌิตฺวาติ อฏนิโย วิชฺฌิตฺวาฯ ปเวสิตปาทกนฺติ ปเวสิตปาทสิขํฯ ตสฺมาติ ‘‘ภูมตฺเถ วา’’ติอาทินา วุตฺตเมวตฺถํ การณภาเวน ปจฺจามสติฯ ยสฺมา อาหจฺจปาทกาทีสุ ยถาวุตฺโต อตฺโถ โหติ, ตสฺมาติ วุตฺตํ โหติฯ

สหสาติ อภิภวิตฺวา อชฺโฌตฺถริตฺวาฯ อเวหาสกุฏิกายาติ ภูมิยํ กตปณฺณสาลาทีสุ, ตตฺถ อนาปตฺติฯ