2. อูนปญฺจพนฺธนสิกฺขาปทวณฺณนา

อสฺสาติ อิมสฺส ปตฺตสฺสฯ เตน อูนปญฺจพนฺธเนนาติ เตน อูนปญฺจพนฺธเนน ปตฺเตน อุปลกฺขิโต หุตฺวาติ อตฺโถฯ อูนปญฺจพนฺธโน หิ ปตฺโต เอตฺถ ลกฺขณภาเวน คหิโตฯ เตเนวาห ‘‘อิตฺถมฺภูตสฺส ลกฺขเณ กรณวจน’’นฺติฯ ตตฺถ อิตฺถมฺภูตสฺสาติ กญฺจิ ปการํ ปตฺตสฺสฯ ลกฺขียเต อเนนาติ ลกฺขณํ, ตสฺมิํ กรณวจนํ, ตติยาวิภตฺตีติ อตฺโถฯ ‘‘ปกาโร’’ติ จ สามญฺญสฺส เภทโก วิเสโส วุจฺจติฯ ตถา หิ อูนปญฺจพนฺธเนน ปตฺเตนาติ เอตฺถ ภิกฺขุภาวสามญฺญสฺส อูนปญฺจพนฺธนปตฺตภาโว ปกาโร, ตํ ภิกฺขุ อาปนฺโน, ตสฺส ปตฺโต ลกฺขณํฯ ยทิ อปริปุณฺณปญฺจพนฺธโน ปตฺโต อูนปญฺจพนฺธโน นาม โหติ, อถ กสฺมา อิมสฺส ปทภาชนิยํ อพนฺธโนปิ วุตฺโตติ อาห ‘‘ตตฺถา’’ติอาทิฯ ตตฺถ ตตฺถาติ วากฺโยปญฺญาเสฯ พนฺธโนกาเส สติ วา อสติ วา พนฺธนวิรหิโต ปตฺโต อพนฺธโน, ปญฺจพนฺธนานํ โอกาโส อสฺสาติ ปญฺจพนฺธโนกาโสฯ อปตฺโตติ ปตฺโต นาม น โหตีติ อตฺโถ, ปากติกํ กาตุํ อสมตฺโถติ วุตฺตํ โหติฯ อิทญฺจ อญฺญสฺส วิญฺญาปเน การณวจนํฯ เตนาห ‘‘ตสฺมา อญฺญํ วิญฺญาเปตุํ วฏฺฏตี’’ติฯ

พนฺธนญฺจ นาเมตํ ยสฺมา พนฺธโนกาเส สติ โหติ, อสติ น โหติ, ตสฺมา ตสฺส ลกฺขณํ, พนฺธนวิธิญฺจ ทสฺเสตุํ ‘‘ยสฺมิํ ปนา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ มุขวฏฺฏิสมีเป ปน ปตฺตเวธเกน วิชฺฌิยมาเน กปาลสฺส พหลตฺตา ภิชฺชติ, ตสฺมา เหฏฺฐา วิชฺฌิตพฺโพฯ เตนาห ‘‘เหฏฺฐิมปริยนฺเต’’ติอาทิฯ สุขุมํ วา ฉิทฺทํ กตฺวา พนฺธิตพฺโพติ สุขุเม ฉิทฺเท ติปุปฏฺฏาทีหิ ปโยชนํ นตฺถิ, สุตฺตํ ปกฺขิปิตฺวาว อธิฏฺฐาตพฺโพติ อธิปฺปาโยฯ น เกวลํ ติปุสุตฺตกาทินาว พนฺธิตพฺโพติ อาห ‘‘ผาณิต’’นฺติอาทิฯ ผาณิตํ ฌาเปตฺวา ปาสาณจุณฺเณนาติ ปาสาณจุณฺเณน สทฺธิํ ผาณิตํ ปจิตฺวา ตถาปกฺเกน ปาสาณจุณฺเณนาติ อตฺโถฯ นิสฺสชฺชิตพฺโพติ ‘‘อยํ เม, ภนฺเต, ปตฺโต อูนปญฺจพนฺธเนน ปตฺเตน เจตาปิโต นิสฺสคฺคิโย, อิมาหํ สงฺฆสฺส นิสฺสชฺชามี’’ติ (ปารา. 613) นิสฺสชฺชิตพฺโพฯ เตนาห ‘‘นิสฺสชฺชนฺเตนา’’ติอาทิฯ สมฺมเตนาติ –