5. จีวรปฺปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา

ฉนฺนนฺติ โขมาทีนํ ฉนฺนํ จีวรานํ มชฺเฌฯ อุปจารํ มุญฺจิตฺวาติ ทฺวาทสหตฺถูปจารํ มุญฺจิตฺวาฯ ปิ-สทฺเทน ธมฺมกถํ กเถนฺตสฺส จตสฺโส ปริสา จีวรานิ จ นานาวิราควตฺถานิ จ อาหริตฺวา ปาทมูเล ฐเปนฺติ, อุปจาเร วา ฐตฺวา อุปริ ขิปนฺติ, ‘‘สเจ สาทิยติ, ปฏิคฺคหิตเมวา’’ติ เอตฺถ วตฺตพฺพเมว นตฺถีติ ทสฺเสติฯ ขิปตูติ ทิวา วา รตฺติภาเค วา ขิปตุฯ ปฏิคฺคหิตเมว โหตีติ กิญฺจาปิ ‘‘อิทํ ภิกฺขุนิยา, อิทํ อญฺเญส’’นฺติ ญาตุํ น สกฺกา, ตถาปิ อจิตฺตกภาเวน คหิตเมว โหติฯ ยสฺส กสฺสจิ ปน อนุปสมฺปนฺนสฺสาติ สิกฺขมานสามเณรสามเณริอุปาสกอุปาสิกาทีสุ ยสฺส กสฺสจิ อนุปสมฺปนฺนสฺสฯ ฐปิตนฺติ ภิกฺขุนิยา ฐปิตํฯ ปํสุกูลํ อธิฏฺฐหิตฺวาติ ‘‘อสฺสามิกํ อิท’’นฺติ สญฺญํ อุปฺปาเทตฺวาฯ อสฺสามิกญฺหิ ‘‘ปํสุกูล’’นฺติ วุจฺจติฯ อิมินา ‘‘อมฺหากมตฺถาย ฐปิต’’นฺติอาทิกาย สญฺญาย คเหตุํ น วฏฺฏตีติ ทสฺเสติฯ อญฺญตฺร ปาริวตฺตกาติ ปริวตฺเตตพฺพํ ปริวตฺตํ, ปริวตฺตเมว ปาริวตฺตกํ, ปริวตฺเตตฺวา ทิยฺยมานํ, ตํ วินาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ยํ อนฺตมโส หรีฏกกฺขณฺฑมฺปี’’ติอาทิฯ อาโภคํ กตฺวาติ จิตฺเตน สมนฺนาหริตฺวาฯ สเจ ภิกฺขุนี วสฺสาวาสิกมฺปิ เทติ, ตมฺปิ ยถาวุตฺตวิธานํ อกตฺวา คเหตุํ น วฏฺฏตีติ เวทิตพฺพํฯ

ปฏิลาเภนาติ คหเณนฯ ติกปาจิตฺติยนฺติ ตีณิ ปริมาณานิ อสฺสาติ ติกํ,ติกญฺจ ตํ ปาจิตฺติยญฺจาติ ติกปาจิตฺติยํ, อญฺญาติกาย ญาติกสญฺญิเวมติกอญฺญาติกสญฺญีนํ วเสน ตีณิ ปาจิตฺติยานีติ อตฺโถฯ เอกโตอุปสมฺปนฺนายาติ ภิกฺขุนีนํ สนฺติเก อุปสมฺปนฺนายฯ ตาย หิ หตฺถโต อญฺญตฺร ปาริวตฺตกา จีวรํ ปฏิคฺคณฺหนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, ภิกฺขูนํ สนฺติเก อุปสมฺปนฺนาย ปน ปาจิตฺติยเมวฯ ‘‘ปตฺตตฺถวิกาทิมฺหิ จ อนธิฏฺฐาตพฺพปริกฺขาเร’’ติ อิมินา ภิสิจฺฉวิมฺปิ สงฺคณฺหาติฯ สา หิ มหนฺตาปิ เสนาสนสงฺคหิตตฺตา จีวรสงฺขํ น คจฺฉตีติ เนว อธิฏฺฐานุปคา, น วิกปฺปนุปคา จฯ วุตฺตญฺหิ สมนฺตปาสาทิกายํ ‘‘สเจปิ มญฺจปฺปมาณา ภิสิจฺฉวิ โหติ, วฏฺฏติเยวา’’ติ (ปารา. อฏฺฐ. 2.514)ฯ ‘‘หตฺถโต จีวรํ ปฏิคฺคณฺหาตี’’ติ วจนโต ปน อญฺญาติกาย ภิกฺขุนิยา เปสิตคฺคหเณปิ อนาปตฺติฯ ปฏิคฺคหณโต, ปริวตฺตนากรณโต จ กิริยากิริยํฯ

จีวรปฺปฏิคฺคหณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อญฺญาตกวิญฺญตฺติสิกฺขาปทวณฺณนา

เคหสฺส ปติ เชฏฺโฐติ คหปติ, ตํ คหปติํ, อิธ ปน อปพฺพชิโต โย โกจิ มนุสฺโส อธิปฺเปโตฯ เตนาห ‘‘ภิกฺขูสุ อปพฺพชิตมนุสฺส’’นฺติฯ เอเสว นโย คหปตานินฺติ เอตฺถาปิฯ ‘‘วิญฺญาเปยฺยา’’ติ อิทํ สุทฺธกตฺตุอตฺเถ จ เหตุกตฺตุอตฺเถ จ วตฺตตีติ อาห ‘‘ยาเจยฺย วา ยาจาเปยฺย วา’’ติฯ ยาจาปนญฺเจตฺถ อตฺตโน อตฺถาเยวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ เอวญฺจ ปน กตฺวา ‘‘อนาณตฺติก’’นฺติ อิทํ สมตฺถิตํ โหติฯ อญฺญตฺร สมยาติ สเมติ เอตฺถ, เอเตน วา สํคจฺฉติ สตฺโต, สภาวธมฺโม วา สหชาตาทีหิ, อุปฺปาทาทีหิ วาติ สมโย, กาโล, ธมฺมปฺปวตฺติมตฺตตาย อตฺถโต อภูโตปิ หิ กาโล ธมฺมปฺปวตฺติยา อธิกรณํ, กรณํ วิย จ กปฺปนามตฺตสิทฺเธน รูเปน โวหรียติ, ตํ สมยํ ฐเปตฺวาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘โย อจฺฉินฺนจีวโร วา โหตี’’ติอาทิฯ ตตฺถ ราชาทีสุ เยหิ เกหิจิ อจฺฉินฺนํ จีวรํ เอตสฺสาติ อจฺฉินฺนจีวโรฯ ยถาห ‘‘อจฺฉินฺนจีวโร นาม ภิกฺขุสฺส จีวรํ อจฺฉินฺนํ โหติ, ราชูหิ วา โจเรหิ วา ธุตฺเตหิ วา เยหิ เกหิจิ วา อจฺฉินฺนํ โหตี’’ติฯ อคฺคิอาทีสุ เยน เกนจิ นฏฺฐํ จีวรเมตสฺสาติ นฏฺฐจีวโรฯ ยถาห ‘‘นฏฺฐจีวโร นาม ภิกฺขุสฺส จีวรํ อคฺคินา วา ทฑฺฒํ โหติ, อุทเกน วา วูฬฺหํ โหติ, อุนฺทูเรหิ วา อุปจิกาหิ วา ขายิตํ โหติ , ปริโภคชิณฺณํ วา โหตี’’ติ (ปารา. 519)ฯ สมยาติ อญฺญตฺรสทฺทาเปกฺขาย อุปโยคตฺเถ นิสฺสกฺกวจนนฺติ อาห ‘‘ตํ สมย’’นฺติฯ อญฺญสฺมินฺติ อญฺญสฺมิํ สมเยฯ

ติกปาจิตฺติยนฺติ อญฺญาตเก อญฺญาตกสญฺญิเวมติกญฺญาตกสญฺญีนํ วเสน ตีณิ ปาจิตฺติยานิฯ สมเยติ ยถาวุตฺเต อจฺฉินฺนจีวรกาเล จ นฏฺฐจีวรกาเล จฯ ญาตกปฺปวาริเต วา วิญฺญาเปนฺตสฺสาติ ญาตเก, ปวาริเต จ ‘‘ตุมฺหากํ สนฺถตํ เทถา’’ติ ยาจนฺตสฺสฯ เอตฺถ (ปารา. อฏฺฐ. 2.521) จ สงฺฆวเสน ปวาริเต ปมาณเมว ยาจิตุํ วฏฺฏติ, ปุคฺคลิกวเสน ปวาริเต ปน ยํ ยํ ปวาเรนฺติ, ตํ ตเมว วิญฺญาเปตพฺพํฯ โย หิ จตูหิ ปจฺจเยหิ ปวาเรตฺวา สยเมว สลฺลกฺเขตฺวา กาลานุกาลํ จีวราทีนิ ทิวเส ทิวเส ยาคุภตฺตาทีนิ เทติ, เอวํ เยน เยน อตฺโถ, ตํ ตํ เทติ, ตสฺส วิญฺญาปนกิจฺจํ นตฺถิฯ