สิกฺขาปทนิทานนฺติ ปน เวสาลีอาทิ สิกฺขาปทปญฺญตฺติยา การณภูตเทสวิเสโส เวทิตพฺโพฯ เอตฺถาติ สมนฺตปาสาทิกายฯ สมฺปสฺสตํ วิญฺญูนนฺติ สมฺพนฺโธ, ตสฺมา อยํ สมนฺตปาสาทิกาตฺเวว ปวตฺตาติ โยเชตพฺพาฯ

อิติ สมนฺตปาสาทิกาย วินยฏฺฐกถาย วิมติวิโนทนิยํ

เวรญฺชกณฺฑวณฺณนานโย นิฏฺฐิโตฯ

1. ปาราชิกกณฺโฑ

1. ปฐมปาราชิกํ

สุทินฺนภาณวารวณฺณนา

[24] วิกฺกายิกภณฺฑสฺส วิกฺกิณนํ อิณทานญฺจ ภณฺฑปฺปโยชนํ นามฯ เอวํ ปโยชิตสฺส มูลสฺส สห วฑฺฒิยา คหณวายาโม อุทฺธาโร นามฯ อสุกทิวเส ทินฺนนฺติอาทินา ปมุฏฺฐสฺส สตุปฺปาทนาทิ สารณํ นามฯ จตุพฺพิธายาติ ขตฺติยพฺราหฺมณคหปติสมณานํ วเสน, ภิกฺขุอาทีนํ วา วเสน จตุพฺพิธายฯ ทิสฺวานสฺส เอตทโหสีติ เหตุอตฺเถ อยํ ทิสฺวาน-สทฺโท อสมานกตฺตุกตฺตา, ยถา ฆตํ ปิวิตฺวา พลํ โหตีติ, เอวมญฺญตฺถาปิ เอวรูเปสุฯ ภพฺพกุลปุตฺโตติ อุปนิสฺสยมตฺตสภาเวน วุตฺตํ, น ปจฺฉิมภวิกตายฯ เตเนวสฺส มาตาทิอกลฺยาณมิตฺตสมาโยเคน กตวีติกฺกมนํ นิสฺสาย อุปฺปนฺนวิปฺปฏิสาเรน อธิคมนฺตราโย ชาโตฯ ปจฺฉิมภวิกานํ ปุพฺพพุทฺธุปฺปาเทสุ ลทฺธพฺยากรณานํ น สกฺกา เกนจิ อนฺตรายํ กาตุํฯ เตเนว องฺคุลิมาลตฺเถราทโย อกุสลํ กตฺวาปิ อธิคมสมฺปนฺนา เอว อเหสุนฺติฯ จริมกจิตฺตนฺติ จุติจิตฺตํฯ สงฺขํ วิย ลิขิตํ ฆํสิตฺวา โธวิตํ สงฺขลิขิตนฺติ อาห โธตอิจฺจาทิฯ อชฺฌาวสตาติ อธิ-สทฺทโยเคน อคารนฺติ ภุมฺมตฺเถ อุปโยควจนนฺติ อาห ‘‘อคารมชฺเฌ’’ติฯ กสายรสรตฺตานิ กาสายานีติ อาห ‘‘กสายรสปีตตายา’’ติฯ กสายโต นิพฺพตฺตตาย จ หิ รโสปิ ‘‘กสายรโส’’ติ วุจฺจติฯ

[26] ยทา ชานาติ-สทฺโท โพธนตฺโถ น โหติ, ตทา ตสฺส ปโยเค สปฺปิโน ชานาติ มธุโน ชานาตีติอาทีสุ วิย กรณตฺเถ สามิวจนํ สทฺทสตฺถวิทู อิจฺฉนฺตีติ อาห ‘‘กิญฺจิ ทุกฺเขน นานุโภสี’’ติฯ เกนจิ ทุกฺเขน นานุโภสีติ อตฺโถ, กิญฺจีติ เอตฺถาปิ หิ กรณตฺเถ สามิวจนสฺส โลโป กโต, เตเนว วกฺขติ ‘‘วิกปฺปทฺวเยปิ ปุริมปทสฺส อุตฺตรปเทน สมานวิภตฺติโลโป ทฏฺฐพฺโพ’’ติฯ