ปาจิตฺติยวณฺณนา

[476] สพฺพานิ นานาวตฺถุกานีติ สปฺปินวนีตาทีนํ ปญฺจนฺนํ วตฺถูนํ เภเทน ปาจิตฺติยานิ ปญฺจ นานาวตฺถุกานิฯ เอส นโย ปณีตโภชนวิสเย นว ปาจิตฺติยานีติอาทีสุปิฯ เอเตน เภสชฺชปณีตโภชนสิกฺขาปทานิ เอเกกสิกฺขาปทวเสน ปญฺญตฺตานิปิ วตฺถุเภเทน ปจฺเจกํ ปญฺจสิกฺขาปทนวสิกฺขาปทสทิสานิ ภิกฺขุนีนํ ปาฏิเทสนียาปตฺติโย วิยาติ ทสฺเสติฯ เตเนว ‘‘นานาวตฺถุกานี’’ติ วุตฺตํฯ สปฺปิํ เอว ปฏิคฺคเหตฺวา อเนกภาชเนสุ ฐเปตฺวา สตฺตาหํ อติกฺกาเมนฺตสฺส ภาชนคณนาย สมฺภวนฺติโย พหุกาปิ อาปตฺติโย เอกวตฺถุกา เอว โหนฺติ, เอวํ สปฺปิโภชนเมว พหูสุ ฐาเนสุ วิญฺญาเปตฺวา เอกโต วา วิสุํ วิสุเมว วา ภุญฺชนฺตสฺส อาปตฺติโย เอกวตฺถุกา เอวาติ ทฏฺฐพฺพาฯ

ปาฬิยํ เอกวาจาย เทเสยฺย, วุตฺตา อาทิจฺจพนฺธุนาติ เอตฺถ ‘‘เทเสยฺยาติ วุตฺตา’’ติ อิติ-สทฺทํ อชฺฌาหริตฺวา โยเชตพฺพํฯ เอวํ เสเสสุปิฯ

เภทานุวตฺตกานนฺติ เอตฺถ อาทิ-สทฺโท ลุตฺตนิทฺทิฏฺโฐฯ ยาวตติยกา จ สพฺเพ อุภโตวิภงฺเค อาคตา, สงฺฆาทิเสสสามญฺเญน เอกํ, ปาจิตฺติยสามญฺเญน จ เอกํ กตฺวา ‘‘ยาวตติยเก ติสฺโส’’ติ วุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ เอตฺถ จ ญตฺติยา ทุกฺกฏํ, ทฺวีหิ กมฺมวาจาหิ ถุลฺลจฺจยาปิ สนฺติ เอวฯ ตานิ มาติกาย น อาคตานิฯ มาติกาคตวเสน เหตฺถ ‘‘ติสฺโส’’ติ วุตฺตํฯ

สงฺฆาทีหีติ สงฺฆคณปุคฺคเลหิ การณภูเตหิฯ อพฺภุณฺหสีโลติ ปริสุทฺธภาวูปคมเนน อภินวุปฺปนฺนสีโลฯ อภินวุปฺปนฺนญฺหิ ‘‘อพฺภุณฺห’’นฺติ วุจฺจติ, ปริสุทฺธสีโลติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ปากติโก’’ติฯ

‘‘โกสมฺพกกฺขนฺธเก วุตฺตานิสํเส’’ติ อิทํ โกสมฺพกกฺขนฺธเก ‘‘สเจ มํ อิเม ภิกฺขู อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิสฺสนฺติ, น มยา สทฺธิํ อุโปสถํ กริสฺสนฺตี’’ติอาทินา อาปตฺติยา อทสฺสเน อาทีนวํ ทสฺเสตฺวา ปเรสมฺปิ สทฺธาย อาปตฺติเทสนาวิธานมุเขน สามตฺถิยโต ปกาสิโตฯ เอกโต อุโปสถกรณ, ปวารณากรณ, สงฺฆกมฺมกรณ, อาสเนนิสีทน, ยาคุปาเนนิสีทน, ภตฺตคฺเคนิสีทน, เอกจฺฉนฺเนสยน, ยถาวุฑฺฒอภิวาทนาทิกรณสงฺขาเต อฏฺฐานิสํเส สนฺธาย วุตฺตํฯ

จตุนฺนนฺติ วินยปิฏเก อาคตานํ วเสน วุตฺตํฯ กตมา ปน สาติ สา จตุพฺพิธา อจฺจยเทสนา กตมาติ อตฺโถฯ อภิมารานนฺติ มารณตฺถาย ปโยชิตธนุคฺคหานํฯ อุปฏฺฐายิกายาติ สหเสยฺยสิกฺขาปทวตฺถุสฺมิํ อาคตายฯ

อฏฺฐนฺนํ ภิกฺขุนีนนฺติ เถราสนโต ปฏฺฐาย อฏฺฐหิ ภิกฺขุนีหิ อิตราย อาคตาย วุฑฺฒาย ภิกฺขุนิยา อาสนํ ทาตพฺพํฯ อฏฺฐนฺนํ ปน ภิกฺขุนีนํ นวกาย อาคตาย อทาตุมฺปิ วฏฺฏติฯ ตาย ปน สงฺฆนวกาสเน ลทฺโธกาเส นิสีทิตพฺพํฯ อถ วา อฏฺฐนฺนํ วุฑฺฒานํ ภิกฺขุนีนํ อิตราย นวกตราย อาสนํ ทาตพฺพํฯ กมฺมานิ นวาติ โอสารณาทีนิ นว เอวฯ

ปาจิตฺติยวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อวนฺทนียปุคฺคลาทิวณฺณนา

[477] ทส ชนาติ ‘‘ทส อิเม, ภิกฺขเว, อวนฺทิยา’’ติอาทินา (ปริ. 330) วุตฺตา นวกอนุปสมฺปนฺนนานาสํวาสกมาตุคามปณฺฑกา ปญฺจ, ปาริวาสิกาทโย จ ปญฺจาติ ทส ชนาฯ

ทฺวาทส กมฺมโทสาติ โทสยุตฺตกมฺมานิ ทฺวาทสาติ อตฺโถฯ กมฺมสมฺปตฺติโยติ สมฺปนฺนกมฺมานิ, วิสุทฺธกมฺมานีติ อตฺโถฯ เอตเทวาติ ธมฺเมน สมคฺคเมวฯ

อนนฺตํ นิพฺพานํ อชินิ ชินิตฺวา ปฏิลภตีติ อนนฺตชิโนติ อาห ‘‘ปริยนฺต’’อิจฺจาทิฯ สฺเววาติ โส เอว ภควาฯ

‘‘วินยํ ปฏิชานนฺตสฺส, วินยานิ สุโณม เต’’ติอาทินา อุปาลิตฺเถเรเนว เอกํ วินยธรํ สมฺมุเข ฐิตํ ปุจฺฉนฺเตน วิย ปุจฺฉิตฺวา เตน วิสฺสชฺชิตํ วิย วิสฺสชฺชนํ กตํฯ ตตฺถ วินยํ ปฏิชานนฺตสฺสาติ วินยํ ชานามีติ ปฏิชานนฺตสฺสฯ วินยานีติ วินเย ตยา วุจฺจมาเน สุโณมฯ

[478] ปาฬิยํ ปาราชิกาติอาทิ อุภโตวิภงฺเคสุ อาคเตสุ อคฺคหิตคฺคหณวเสน วุตฺตํฯ

อวนฺทนียปุคฺคลาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ