กถินเภทํ

กถินอตฺถตาทิวณฺณนา

[404] กถิเน อนาคตวเสนาติ อุทกาหรณาทิปโยเค อุปฺปนฺเน ปจฺฉา โธวนาทิปุพฺพกรณสฺส อุปฺปตฺติโต ตปฺปโยคสฺส อนาคตวเสเนว อนนฺตรปจฺจโยฯ ปจฺจยตฺตญฺจสฺส การิยภูตสฺส ยสฺมา นิปฺผาเทตพฺพตํ นิสฺสาย ปจฺจยา ปวตฺตา, น วินา เตน, ตสฺมา เตน ปริยาเยน วุตฺตํ, น สภาวโต สพฺพตฺถฯ เตนาห ‘‘ปโยคสฺส หี’’ติอาทิฯ ตตฺถ ปโยคสฺส สตฺตวิธมฺปิ ปุพฺพกรณํ ปจฺจโย โหตีติ สมฺพนฺโธฯ การณมาห ‘‘ยสฺมา’’ติอาทิฯ ปุพฺพกรณสฺสตฺถายาติ ปุพฺพกรณสฺส นิปฺผาทนตฺถายฯ ปุเรชาตปจฺจเยติ ปุเรชาตปจฺจยสฺส วิสเยฯ เอสาติ ปโยโคฯ โธวนาทิธมฺเมสุ เอกมฺปิ อตฺตโน ปุเรชาตปจฺจยภูตํ ธมฺมํ น ลภติ, อตฺตโน อุปฺปตฺติโต ปุเรชาตสฺส ปุพฺพกรณสฺส อภาวาติ อตฺโถฯ ลภตีติ ปจฺฉาชาตปจฺจยํ ปุพฺพกรณํ ลภติ, ปจฺฉาชาตปจฺจโย โหตีติ อตฺโถฯ

ปาฬิยํ ปนฺนรส ธมฺมา สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ เอตฺถ ปุพฺพกรณสฺสาติ วา ปโยคสฺสาติ วา อญฺญสฺส กสฺสจิ ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส อปรามฏฺฐตฺตา ปนฺนรส ธมฺมา สยํ อญฺญมญฺญสหชาตปจฺจเยน ปจฺจโยติ เอวมตฺโถ คเหตพฺโพ, เตหิ สห อุปฺปชฺชนกสฺส อญฺญสฺส อภาวาฯ เอวํ อุปริ สพฺพตฺถฯ เตนาห ‘‘สหชาตปจฺจยํ ปนา’’ติอาทิฯ มาติกา จ ปลิโพธา จาติ เอตฺถ จ-สทฺเทน ปญฺจานิสํสานิ คหิตานีติ ทฏฺฐพฺพํฯ เอวํ มาติกานญฺจ ปลิโพธานญฺจาติ เอตฺถาปิฯ เตหิปิ อตฺโถ อนนฺตรเมว มาติกาทีหิ สห ชายนฺติฯ เตเนว ‘‘ปนฺนรส ธมฺมา สหชาตปจฺจเยน ปจฺจโย’’ติ วุตฺตาฯ อาสาติ จีวราสาฯ วตฺถูติ อาสาย นิมิตฺตภูตํ อนุปฺปนฺนจีวรํฯ ‘‘ทสฺสาม กริสฺสามา’’ติ หิ ทายเกหิ ปฏิญฺญาตจีวรํ นิสฺสาย อนนฺตรํ อุปฺปชฺชมานา จีวราสา อนนฺตรปจฺจยาทิภาเวน วุตฺตาฯ อาสานญฺจ อนาสานญฺจาติ ลพฺภมานกจีวเร อุปฺปชฺชนกจีวราสานญฺเจว อลพฺภมาเน จีวเร อุปฺปชฺชนกอนาสานญฺจ, อาสานํ, ตพฺพิคมานญฺจาติ อตฺโถฯ

ขเณ ขเณ อุปฺปตฺติเภทํ สนฺธาย ‘‘อาสาน’’นฺติ พหุวจนํ กตํ, อาสาย , อนาสาย จาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘อาสา จ อนาสา จา’’ติฯ

กถินอตฺถตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปุพฺพกรณนิทานาทิวิภาควณฺณนา

[406-7] ฉ จีวรานีติ โขมาทีสุ ฉสุ อญฺญตรํ สนฺธาย วุตฺตํฯ สพฺพสงฺคาหิกวเสน ปน ‘‘จีวรานี’’ติ พหุวจนํ กตํฯ ปาฬิยํ ปเนตฺถ วตฺถุ, อาสา จ อนาสา จาติอาทีสุ อตฺถเต กถิเน อานิสํสวเสน อุปฺปชฺชนกปจฺจาสาจีวรํ ‘‘วตฺถู’’ติ วุตฺตํฯ กถินจีวรํ เหตุปจฺจย-สทฺเทหิ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

[408] ปจฺจุทฺธาโร ตีหิ ธมฺเมหีติอาทิ กถินตฺถารตฺถาย ติจีวรโต อญฺญํ วสฺสิกสาฏิกาทิํ ปจฺจุทฺธริตุํ, อธิฏฺฐหิตฺวา อตฺถริตุญฺจ น วฏฺฏตีติ ทสฺสนตฺถํ วุตฺตํฯ ‘‘วจีเภเทนา’’ติ เอเตน เกวลํ กาเยน กถินตฺถาโร น รุหตีติ ทสฺเสติฯ

ปุพฺพกรณนิทานาทิวิภาควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

กถินาทิชานิตพฺพวิภาควณฺณนา

[412] เยสุ รูปาทิธมฺเมสูติ ‘‘ปุริมวสฺสํวุตฺถา ภิกฺขู, ปญฺจหิ อนูโน สงฺโฆ, จีวรมาโส, ธมฺเมน สเมน สมุปฺปนฺนํ จีวร’’นฺติ เอวมาทีสุ เยสุ รูปารูปธมฺเมสุฯ สตีติ สนฺเตสุฯ มิสฺสีภาโวติ สํสคฺคตา สมูหปญฺญตฺติมตฺตํฯ เตนาห ‘‘น ปรมตฺถโต เอโก ธมฺโม อตฺถี’’ติฯ

[416] เอกโต อุปฺปชฺชนฺตีติ กถินุทฺธาเรน สห อุปฺปชฺชมานารหา โหนฺตีติ อตฺโถฯ กถินตฺถารโต หิ ปภุติ สพฺเพ กถินุทฺธารา ตํ ตํ การณนฺตรมาคมฺม อุปฺปชฺชนฺติ, ตสฺมา สพฺเพ เอกุปฺปาทา นาม ชาตาฯ