อโธตปาเทหิ อกฺกมนาทีนิปิ อนฺโต เอว อาปชฺชติ ฯ ภิกฺขุนิยา อนาปุจฺฉา อารามปฺปเวสนาทิ จ อนฺโตสีมายเมวฯ นิสฺสยปฏิปนฺนสฺส อนาปุจฺฉาทิสาปกฺกมนาทิ จ พหิสีมายเมวฯ ปาติโมกฺขุทฺเทเส สนฺติยา อาปตฺติยา อนาวิกรณาปตฺติสมนุภาสนอูนวีสติวสฺสูปสมฺปาทนาทิสพฺพอธมฺมกมฺมาปตฺติโยปิ สงฺเฆ เอวฯ อธมฺเมน คณุโปสถาทีสุปิ คณาทิมชฺเฌ เอวฯ อลชฺชิสฺส สนฺติเก นิสฺสยคฺคหณาทิปิ ปุคฺคลสฺส สนฺติเก เอว อาปชฺชติฯ

ตีณิ อธมฺมิกานิ อมูฬฺหวินยสฺส ทานานีติ โย อุมฺมตฺตโกปิ วีติกฺกมกาเล, อนุมฺมตฺโต สญฺจิจฺเจว อาปตฺติํ อาปชฺชิตฺวา ภิกฺขูหิ ปจฺฉา โจทิโต สรมาโน เอว ‘‘น สรามี’’ติ วทติ, โย จ ‘‘สุปินํ วิย สรามี’’ติ วา มุสา วทติ, โย จ อุมฺมตฺตกกาเล กตํ สพฺพมฺปิ สพฺเพสํ วฏฺฏตีติ วทติ, อิเมสํ ติณฺณํ ทินฺนานิ ตีณิ อมูฬฺหวินยสฺส ทานานิ อธมฺมิกานิฯ

อปกตตฺโตติ วินเย อปกตญฺญูฯ เตนาห ‘‘อาปตฺตานาปตฺติํ น ชานาตี’’ติ (ปริ. 325)ฯ ‘‘ทิฏฺฐิญฺจ อนิสฺสชฺชนฺตานํเยว กมฺมํ กาตพฺพ’’นฺติ อิทํ ภิกฺขูหิ โอวทิยมานสฺส ทิฏฺฐิยา อนิสฺสชฺชนปจฺจยา ทุกฺกฏํ, ปาจิตฺติยมฺปิ วา อวสฺสเมว สมฺภวตีติ วุตฺตํฯ

มุขาลมฺพรกรณาทิเภโทติ มุขเภรีวาทนาทิปฺปเภโทฯ อุปฆาเตตีติ วินาเสติฯ พีชนิคฺคาหาทิเกติ จิตฺตํ พีชนิํ คาเหตฺวา อนุโมทนาทิกรเณติ อตฺโถฯ

ติกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

จตุกฺกวารวณฺณนา

[324] จตุกฺเกสุ โสติ คิหิปริกฺขาโรฯ อวาปุรณํ ทาตุนฺติ คพฺภํ วิวริตฺวา อนฺโต ปริกฺขารฏฺฐปนตฺถาย วิวรณกุญฺจิกํ ทาตุํฯ สงฺฆตฺถาย อุปนีตํ สยเมว อนฺโต ปฏิสามิตุมฺปิ วฏฺฏติฯ เตนาห ‘‘อนฺโต ฐปาเปตุญฺจ วฏฺฏตี’’ติฯ

อาทิกมฺมิเกสุ ปฐมํ ปุริสลิงฺคํ อุปฺปชฺชตีติ อาห ‘‘ปฐมํ อุปฺปนฺนวเสนา’’ติฯ

ปาฬิยํ อนาปตฺติ วสฺสจฺเฉทสฺสาติ วสฺสจฺเฉทสมฺพนฺธินิยา อนาปตฺติยา เอวมตฺโถฯ มนฺตภาสาติ มนฺตาย ปญฺญาย กถนํฯ ‘‘นวมภิกฺขุนิโต ปฏฺฐายา’’ติ อิทํ ‘‘อนุชานามิ, ภิกฺขเว, อฏฺฐนฺนํ ภิกฺขุนีนํ ยถาวุฑฺฒํ อวเสสานํ ยถากติก’’นฺติ (จูฬว. 426) วจนโต อาทิโต อฏฺฐนฺนํ ภิกฺขุนีนํ ปจฺจุฏฺฐาตพฺพตฺตา วุตฺตํฯ

‘‘อิธ น กปฺปนฺตีติ วทนฺโตปิ ปจฺจนฺติเมสุ อาปชฺชตี’’ติอาทินา สญฺจิจฺจ กปฺปิยํ อกปฺปิยนฺติ วา อกปฺปิยํ กปฺปิยนฺติ วา กเถนฺตสฺส สพฺพตฺถ ทุกฺกฏนฺติ ทสฺเสติฯ

ปุพฺพกรณนฺติ วุจฺจตีติ อฏฺฐกถาสุ วุตฺตํ, ตานิ อิธ ปริวาเร อุทฺธฏานีติ อธิปฺปาโยฯ อิธาธิปฺเปตานิ ปน ทสฺเสนฺโต ‘‘ฉนฺทปาริสุทฺธี’’ติอาทิมาหฯ

จตุกฺกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปญฺจกวารวณฺณนา

[325] ปญฺจเกสุ อาปุจฺฉิตฺวา จารสฺส อภาโวติ ปิณฺฑปาติกสฺส ‘‘นิมนฺติโต สภตฺโต’’ติ อิมสฺส องฺคสฺส อภาวา เตน สิกฺขาปเทน ตสฺส สพฺพถา อนาปตฺตีติ อธิปฺปาโย ฯ สุสานํ เนตฺวา ปุน อานีตกนฺติ สุสาเน เปตกิจฺจํ กตฺวา นิกฺขนฺเตหิ นฺหตฺวา ฉฑฺฑิตานิ นิวตฺถปารุตวตฺถานิ เอวํ วุจฺจนฺติฯ

ปาฬิยํ ปญฺจหากาเรหีติ ปญฺจหิ อวหารงฺเคหิฯ วตฺถุโต ปน ครุกลหุกเภเทน ปาราชิกถุลฺลจฺจยทุกฺกฏานิ วุตฺตานิฯ อิตฺถิปุริสสํโยคาทิกํ กิเลสสมุทาจารเหตุกํ ปฏิภานจิตฺตกมฺมํ นามฯ ปญฺหาสหสฺสํ ปุจฺฉีติ สมถวิปสฺสนากมฺมฏฺฐาเนสุ ปญฺหาสหสฺสํ สมฺมชฺชิตฺวา ฐิตํ ทหรํ ปุจฺฉิฯ อิตโรปิ ทหโร อตฺตโน คตมคฺคตฺตา สพฺพํ วิสฺสชฺเชสิ, เตน เถโร ปสีทิฯ วตฺตํ ปริจฺฉินฺทีติ วตฺตํ นิฏฺฐาเปสิฯ กิํ ตฺวํ อาวุโสติอาทิกํ เถโร ขีณาสโว สมฺมชฺชนานิสํสํ สพฺเพสํ ปากฏํ กาตุํ อโวจาติ ทฏฺฐพฺพํฯ