เมนู

ทุกวารวณฺณนา

[322] ทุเกสุ สยเมว สปุคฺคโลติ อาห ‘‘มุทุปิฏฺฐิกสฺสา’’ติอาทิฯ อาทิ-สทฺเทน องฺคชาตจฺเฉทอตฺตฆาตาทิอาปตฺติโย สงฺคหิตาฯ

ภณฺฑาคาริกจิตฺตกมฺมานิ วาติ คหฏฺฐานํ ภณฺฑปฏิสามนํ, อิตฺถิปุริสาทิปฏิภานจิตฺตกมฺมานิ วาฯ ‘‘จีวราทีนิ อเทนฺโต อาปชฺชตี’’ติ อิทํ ‘‘อุปชฺฌาเยน, ภิกฺขเว, สทฺธิวิหาริโก สงฺคเหตพฺโพ อนุคฺคเหตพฺโพ…เป.… ปตฺโต ทาตพฺโพ’’ติอาทิ (มหาว. 67) วจนโต อนาทริเยน อามิสสงฺคหํ อกโรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, ภิกฺขุนิยา ปาจิตฺติยญฺจ สนฺธาย วุตฺตํฯ นิสฺสฏฺฐจีวราทีนํ อทานอาปตฺติปิ เอตฺเถว สงฺคหิตาฯ

ปาฬิยํ เทเสนฺโตติ สภาคาปตฺติํ, อเทสนาคามินิอาทิญฺจ เทเสนฺโตฯ นิทานุทฺเทเส อาปตฺติํ อนาวิกโรนฺโต, น เทเสนฺโต จ อาปชฺชติ นามฯ โอวาทํ อคณฺหนฺโตติ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนิโอวาทตฺถาย วุตฺตํ วจนํ อคณฺหนฺโต พาลคิลานคมิยวิวชฺชิโตฯ อตฺตโน ปริโภคตฺถํ ทินฺนํ อญฺญสฺส ทาเน, สงฺฆาฏิํ อปารุปิตฺวา สนฺตรุตฺตเรน คามปฺปเวสนาทีสุ จ อาปตฺติโยปิ อปริโภเคน อาปชฺชิตพฺพาปตฺติโยวฯ ปมาณนฺติ สงฺฆเภทานนฺตริยนิปฺผตฺติยา ลกฺขณํฯ พาลสฺสาติ นิสฺสยคฺคหณวิธิํ อชานนฺตสฺส ลชฺชิพาลสฺเสวฯ ลชฺชิสฺสาติ พฺยตฺตสฺส นิสฺสยทายกสภาคตํ ปริวีมํสนฺตสฺสฯ วินเย อาคตา อตฺถา เวนยิกาติ อาห ‘‘ทฺเว อตฺถา วินยสิทฺธา’’ติฯ

ปาฬิยํ อปฺปตฺโต นิสฺสารณนฺติ เอตฺถ ปพฺพาชนียกมฺมํ วิหารโต นิสฺสารณตฺตา นิสฺสารณนฺติ อธิปฺเปตํ, ตญฺจ ยสฺมา กุลทูสกํ อกโรนฺโต ปุคฺคโล อาปตฺติพหุโลปิ อาเวณิกลกฺขเณน อปฺปตฺโต นาม โหติ, ตสฺมา อปฺปตฺโต นิสฺสารณํฯ ยสฺมา ปน อาปตฺตาทิพหุลสฺสาปิ ‘‘อากงฺขมาโน สงฺโฆ ปพฺพาชนียกมฺมํ กเรยฺยา’’ติ (จูฬว. 27) วุตฺตํ, ตสฺมา สุนิสฺสาริโต, สพฺพถา ปน สุทฺโธ นิราปตฺติโก ทุนฺนิสฺสาริโตติ ทฏฺฐพฺโพฯ

อปฺปตฺโต โอสารณนฺติอาทีสุ อุปสมฺปทากมฺมํ เอตฺถ โอสารณํ อธิปฺเปตํ, ตญฺจ หตฺถจฺฉินฺนาทิโก เอกจฺโจ ปฏิกฺขิตฺตตฺตา อปฺปตฺโตปิ โสสาริโต, ปณฺฑกาทิโก โทสาริโตติ อตฺโถฯ

ทุกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ติกวารวณฺณนา

[323] ติเกสุ โลหิตุปฺปาทาปตฺตินฺติ ปาราชิกาปตฺติํฯ อาวุโสวาเทนาติ ‘‘อาวุโส’’ติ อาลปเนนฯ อาปตฺตินฺติ ทุกฺกฏาปตฺติํฯ เสสา รตฺติญฺเจว ทิวา จาติ เอตฺถ อรุณุคฺคมเน อาปชฺชิตพฺพา ปฐมกถินาที (ปารา. 459) สพฺพา อาปตฺติโยปิ รตฺตินฺทิวานํ เวมชฺเฌเยว อาปชฺชิตพฺพตฺตา ตติยโกฏฺฐาสญฺเญว ปวิฏฺฐาติ ทฏฺฐพฺพาฯ อถ วา อุทฺธสฺเต อรุเณ อาปชฺชิตพฺพตฺตา ทิวา อาปชฺชิตพฺเพสุ เอว ปวิฏฺฐาติ ทฏฺฐพฺพา, อตฺถงฺคเต สูริเย ภิกฺขุนิโย โอวาทนาปตฺติโย, ปน รตฺตนฺธกาเร ปุริเสน สทฺธิํ สนฺติฏฺฐนาปตฺติ จ รตฺติยญฺเญว อาปชฺชิตพฺพาฯ

ปุเรภตฺตํ กุลานิ อุปสงฺกมนอนติริตฺตโภชนาทีนิ ทิวา เอว อาปชฺชิตพฺพานิฯ เกจิ ปน ‘‘โภชนปฏิสํยุตฺตานิ เสขิยานิ, คณโภชนาทีนิ จ ทิวา เอว อาปชฺชิตพฺพานี’’ติ วทนฺติฯ ตสฺมา อีทิสา อาปตฺติโย มุญฺจิตฺวา เสสาว ตติยโกฏฺฐาสํ ภชนฺตีติ เวทิตพฺพํฯ

น อูนทสวสฺโสติ ทสวสฺสสฺส พาลสฺเสว ปญฺญตฺตสิกฺขาปทตฺตา วุตฺตํฯ สทฺธิวิหาริกอนฺเตวาสิเกสุ อสมฺมาวตฺตนาปตฺติํ, อลชฺชีนํ นิสฺสยทานาทิมฺปิ ทสวสฺโสว อาปชฺชติ, วุฏฺฐาปินิํ ทฺเว วสฺสานิ อนนุพนฺธาทิมฺปิ อูนทสวสฺสา อาปชฺชนฺติฯ อพฺยากตจิตฺโตติ สุปนฺตสฺส ภวงฺคจิตฺตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ

อปฺปวาเรนฺโตติ อนาทริเยน อปฺปวาเรนฺโต เกนจิ ปจฺจเยน อปฺปวาเรตฺวา กาฬปกฺขจาตุทฺทเส สงฺเฆ ปวาเรนฺเต ตตฺถ อนาทริเยน อปฺปวาเรนฺโต ตเมว อาปตฺติํ กาเฬปิ อาปชฺชตีติ ชุณฺเห เอวาติ นิยโม น ทิสฺสติ, ปจฺฉิมวสฺสํวุตฺโถ ปน ปจฺฉิมกตฺติกปุณฺณมิยเมว ปวาเรตุํ ลพฺภตีติ ตตฺถ อปฺปวารณาปจฺจยา อาปตฺติํ อาปชฺชมาโน เอว ชุณฺเห อาปชฺชตีติ นิยเมตพฺโพติ ทฏฺฐพฺพํฯ ชุณฺเห กปฺปตีติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ

‘‘อปจฺจุทฺธริตฺวา เหมนฺเต อาปชฺชตี’’ติ อิมินา ‘‘วสฺสานํ จาตุมาสํ อธิฏฺฐาตุ’’นฺติ นิยมวจเนเนว อปจฺจุทฺธรนฺตสฺส ทุกฺกฏนฺติ ทสฺเสติฯ วสฺสานุปคมนอกรณีเยน ปกฺกมาทโยปิ วสฺเส เอว อาปชฺชติฯ วตฺถิกมฺมาทิมฺปิ คิลาโน เอวฯ