เมนู

เอกุตฺตริกนยํ

เอกกวารวณฺณนา

[321] เอกุตฺตริกนเย ปน อชานนฺเตน วีติกฺกนฺตาติ ปณฺณตฺติํ วา วตฺถุํ วา อชานนฺเตน วีติกฺกนฺตา ปถวีขณนสหเสยฺยาทิกา, สาปิ ปจฺฉา อาปนฺนภาวํ ญตฺวา ปฏิกมฺมํ อกโรนฺตสฺส อนฺตรายิกาว โหติฯ

ปาริวาสิกาทีหิ ปจฺฉา อาปนฺนาติ วตฺตเภเทสุ ทุกฺกฏานิ สนฺธาย วุตฺตํฯ ตสฺมิํ ขเณ อาปชฺชิตพฺพอนฺตราปตฺติโย สนฺธายาติ เกจิ วทนฺติ, ตสฺส ปุพฺพาปตฺตีนํอนฺตราปตฺติ-ปเทเนว วกฺขมานตฺตา ปุริมเมว ยุตฺตตรํฯ มูลวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺตีติ มูลายปฏิกสฺสนาทีนิ อกตฺวา สพฺพปฐมํ ทินฺนปริวาสมานตฺตวิสุทฺธิยา จรณกาเล อาปนฺนอนฺตราปตฺติสงฺขาตสงฺฆาทิเสโสฯ อคฺฆวิสุทฺธิยาติ อนฺตราปตฺติํ อาปนฺนสฺส มูลาย ปฏิกสฺสิตฺวา โอธานสโมธานวเสน โอธุนิตฺวา ปุริมาปตฺติยา สโมธาย ตทคฺฆวเสน ปุน ทินฺนปริวาสาทิสุทฺธิยา จรณกาเล ปุน อาปนฺนา อนฺตราปตฺติฯ

สอุสฺสาเหเนวาติ ปุนปิ ตํ อาปตฺติํ อาปชฺชิตุกามตาจิตฺเตน, เอวํ เทสิตาปิ อาปตฺติ น วุฏฺฐาตีติ อธิปฺปาโยฯ ธุรนิกฺเขปํ อกตฺวา อาปชฺชเน สิขาปฺปตฺตโทสํ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘อฏฺฐเม วตฺถุสฺมิํ ภิกฺขุนิยา ปาราชิกเมวา’’ติฯ น เกวลญฺจ ภิกฺขุนิยา เอว, ภิกฺขูนมฺปิ ธุรนิกฺเขปํ อกตฺวา โถกํ โถกํ สปฺปิอาทิกํ เถยฺยาย คณฺหนฺตานํ ปาทคฺฆนเก ปุณฺเณ ปาราชิกเมวฯ เกจิ ปน ‘‘อฏฺฐเม วตฺถุสฺมิํ ภิกฺขุนิยา ปาราชิกเมว โหตีติ วุตฺตตฺตา อฏฺฐวตฺถุกเมเวตํ สนฺธาย วุตฺต’’นฺติ วทนฺติฯ

ธมฺมิกสฺส ปฏิสฺสวสฺสาติ ‘‘อิธ วสฺสํ วสิสฺสามี’’ติอาทินา คิหีนํ สมฺมุขา กตสฺส ธมฺมิกสฺส ปฏิสฺสวสฺส, อธมฺมิกสฺส ปน ‘‘อสุกํ ปหริสฺสามี’’ติอาทิกสฺส ปฏิสฺสวสฺส อสจฺจาปเนน อาปตฺติ นตฺถิฯ

ตถา โจทิโตติ อธมฺเมน โจทิโต, สยํ สจฺเจ, อกุปฺเป จ อฏฺฐตฺวา ปฏิจฺฉาเทนฺโตปิ อธมฺมจุทิตโก เอวฯ ปญฺจานนฺตริยนิยตมิจฺฉาทิฏฺฐิเยว มิจฺฉตฺตนิยตา นามฯ จตฺตาโร มคฺคา สมฺมตฺตนิยตา นามฯ

เอกกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุกวารวณฺณนา

[322] ทุเกสุ สยเมว สปุคฺคโลติ อาห ‘‘มุทุปิฏฺฐิกสฺสา’’ติอาทิฯ อาทิ-สทฺเทน องฺคชาตจฺเฉทอตฺตฆาตาทิอาปตฺติโย สงฺคหิตาฯ

ภณฺฑาคาริกจิตฺตกมฺมานิ วาติ คหฏฺฐานํ ภณฺฑปฏิสามนํ, อิตฺถิปุริสาทิปฏิภานจิตฺตกมฺมานิ วาฯ ‘‘จีวราทีนิ อเทนฺโต อาปชฺชตี’’ติ อิทํ ‘‘อุปชฺฌาเยน, ภิกฺขเว, สทฺธิวิหาริโก สงฺคเหตพฺโพ อนุคฺคเหตพฺโพ…เป.… ปตฺโต ทาตพฺโพ’’ติอาทิ (มหาว. 67) วจนโต อนาทริเยน อามิสสงฺคหํ อกโรนฺตสฺส ทุกฺกฏํ, ภิกฺขุนิยา ปาจิตฺติยญฺจ สนฺธาย วุตฺตํฯ นิสฺสฏฺฐจีวราทีนํ อทานอาปตฺติปิ เอตฺเถว สงฺคหิตาฯ

ปาฬิยํ เทเสนฺโตติ สภาคาปตฺติํ, อเทสนาคามินิอาทิญฺจ เทเสนฺโตฯ นิทานุทฺเทเส อาปตฺติํ อนาวิกโรนฺโต, น เทเสนฺโต จ อาปชฺชติ นามฯ โอวาทํ อคณฺหนฺโตติ ภิกฺขูหิ ภิกฺขุนิโอวาทตฺถาย วุตฺตํ วจนํ อคณฺหนฺโต พาลคิลานคมิยวิวชฺชิโตฯ อตฺตโน ปริโภคตฺถํ ทินฺนํ อญฺญสฺส ทาเน, สงฺฆาฏิํ อปารุปิตฺวา สนฺตรุตฺตเรน คามปฺปเวสนาทีสุ จ อาปตฺติโยปิ อปริโภเคน อาปชฺชิตพฺพาปตฺติโยวฯ ปมาณนฺติ สงฺฆเภทานนฺตริยนิปฺผตฺติยา ลกฺขณํฯ พาลสฺสาติ นิสฺสยคฺคหณวิธิํ อชานนฺตสฺส ลชฺชิพาลสฺเสวฯ ลชฺชิสฺสาติ พฺยตฺตสฺส นิสฺสยทายกสภาคตํ ปริวีมํสนฺตสฺสฯ วินเย อาคตา อตฺถา เวนยิกาติ อาห ‘‘ทฺเว อตฺถา วินยสิทฺธา’’ติฯ

ปาฬิยํ อปฺปตฺโต นิสฺสารณนฺติ เอตฺถ ปพฺพาชนียกมฺมํ วิหารโต นิสฺสารณตฺตา นิสฺสารณนฺติ อธิปฺเปตํ, ตญฺจ ยสฺมา กุลทูสกํ อกโรนฺโต ปุคฺคโล อาปตฺติพหุโลปิ อาเวณิกลกฺขเณน อปฺปตฺโต นาม โหติ, ตสฺมา อปฺปตฺโต นิสฺสารณํฯ ยสฺมา ปน อาปตฺตาทิพหุลสฺสาปิ ‘‘อากงฺขมาโน สงฺโฆ ปพฺพาชนียกมฺมํ กเรยฺยา’’ติ (จูฬว. 27) วุตฺตํ, ตสฺมา สุนิสฺสาริโต, สพฺพถา ปน สุทฺโธ นิราปตฺติโก ทุนฺนิสฺสาริโตติ ทฏฺฐพฺโพฯ

อปฺปตฺโต โอสารณนฺติอาทีสุ อุปสมฺปทากมฺมํ เอตฺถ โอสารณํ อธิปฺเปตํ, ตญฺจ หตฺถจฺฉินฺนาทิโก เอกจฺโจ ปฏิกฺขิตฺตตฺตา อปฺปตฺโตปิ โสสาริโต, ปณฺฑกาทิโก โทสาริโตติ อตฺโถฯ

ทุกวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ