‘‘เอเกน สมุฏฺฐาเนน สมุฏฺฐหนฺตี’’ติ อิทํ อิธ วิเสเสตฺวา ทสฺสิตานํ กายโตว สมุฏฺฐิตานํ วเสน วุตฺตํ, อวิเสสโต ปน ตา อาปตฺติโย อิตรสมุฏฺฐาเนหิปิ ยถารหํ สมุฏฺฐหนฺติ เอวฯ เอวํ อุปริปิฯ

‘‘ติณวตฺถารเกน จา’’ติ อิทํ สงฺฆาทิเสสวชฺชิตานํ จตุนฺนํ อาปตฺตีนํ วเสน วุตฺตํฯ

[279] สํวิทหิตฺวา กุฏิํ กโรตีติ วาจาย สํวิทหติ, สยญฺจ กาเยน กโรตีติ อตฺโถฯ

กตาปตฺติวารวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาปตฺติสมุฏฺฐานคาถาวณฺณนา

[283] ตติโย ปน คาถาวาโร ทุติยวาเรน วุตฺตเมวตฺถํ สงฺคเหตฺวา ทสฺเสตุํ วุตฺโตฯ ตตฺถ กาโยว กายิโกติ วตฺตพฺเพ วจนวิปลฺลาเสน ‘‘กายิกา’’ติ วุตฺตํฯ เตนาห ‘‘เตน สมุฏฺฐิตา’’ติ, กาโย สมุฏฺฐานํ อกฺขาโตติ อตฺโถฯ

วิเวกทสฺสินาติ สพฺพสงฺขตวิวิตฺตตฺตา, ตโต วิวิตฺตเหตุตฺตา จ นีวรณวิเวกญฺจ นิพฺพานญฺจ ทสฺสนสีเลนฯ วิภงฺคโกวิทาติ อุภโตวิภงฺคกุสลาติ อาลปนํฯ อิธ ปเนวํ อญฺโญ ปุจฺฉนฺโต นาม นตฺถิ, อุปาลิตฺเถโร สยเมว อตฺถํ ปากฏํ กาตุํ ปุจฺฉาวิสชฺชนญฺจ อกาสีติ อิมินา นเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

อาปตฺติสมุฏฺฐานคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

วิปตฺติปจฺจยวารวณฺณนา

[284] จตุตฺเถ ปน วิปตฺติปจฺจยวาเร สีลวิปตฺติปจฺจยาติ สีลวิปตฺติปอจฺฉาทนปจฺจยาฯ

[286] ทิฏฺฐิวิปตฺติปจฺจยาติ ทิฏฺฐิวิปตฺติยา อปฺปฏินิสฺสชฺชนปจฺจยาฯ