[350] คาถาสุ ชาตูติ เอกํเสนฯ มา อุทปชฺชถ มา โหตูติ อตฺโถฯ ปาปิจฺฉานํ ยถาคตีติ ปาปิจฺฉานํ ปุคฺคลานํ ยาทิสี คติ อภิสมฺปราโยฯ ตํ อตฺถชาตํฯ อิมินาปิ การเณน ชานาถาติ เทวทตฺตสฺส ‘‘ปณฺฑิโต’’ติอาทินา อุปริ วกฺขมานาการํ ทสฺเสติฯ

ปมาทํ อนุจิณฺโณติ ปมาทํ อาปนฺโนฯ อาสีสายนฺติ อวสฺสํภาวีอตฺถสิทฺธิยํฯ สา หิ อิธ อาสีสาติ อธิปฺเปตา, น ปตฺถนาฯ อีทิเส อนาคตตฺเถ อตีตวจนํ สทฺทวิทู อิจฺฉนฺติฯ

ทุพฺเภติ ทุพฺเภยฺยฯ วิสกุมฺเภนาติ เอเกน วิสปุณฺณกุมฺเภนฯ โสติ โส ปุคฺคโลฯ น ปทูเสยฺย วิสมิสฺสํ กาตุํ น สกฺโกตีติ อตฺโถฯ ภยานโกติ วิปุลคมฺภีรภาเวน ภยานโกฯ เตนาปิ ทูเสตุํ น สกฺกุเณยฺยตํ ทสฺเสติฯ วาเทนาติ โทสกถเนนฯ อุปหิํสตีติ พาธติฯ

สงฺฆเภทกกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อุปาลิปญฺหากถาวณฺณนา

[351] น ปน เอตฺตาวตา สงฺโฆ ภินฺโน โหตีติ สลากคฺคาหาปนมตฺเตน สงฺฆเภทานิพฺพตฺติโต วุตฺตํฯ อุโปสถาทิสงฺฆกมฺเม กเต เอว หิ สงฺโฆ ภินฺโน โหติฯ ตตฺถ จ อุโปสถปวารณาสุ ญตฺตินิฏฺฐาเนน, เสสกมฺเมสุ อปโลกนาทิกมฺมปริโยสาเนน สงฺฆเภโท สมตฺโถติ ทฏฺฐพฺโพฯ

‘‘อภพฺพตา น วุตฺตา’’ติ อิทํ ‘‘ภิกฺขเว, เทวทตฺเตน ปฐมํ อานนฺตริยกมฺมํ อุปจิต’’นฺติอาทินา อานนฺตริยตฺตํ วทตา ภควตา ตสฺส อภพฺพตาสงฺขาตา ปาราชิกตา น ปญฺญตฺตาฯ เอเตน อาปตฺติ วิย อภพฺพตาปิ ปญฺญตฺติอนนฺตรเมว โหติ, น ตโต ปุเรติ ทสฺเสติฯ อิธ ปน อาทิกมฺมิกสฺสปิ อนาปตฺติยา อวุตฺตตฺตา เทวทตฺตาทโยปิ น มุตฺตาติ ทฏฺฐพฺพํฯ