คุฬาทิอนุชานนกถาวณฺณนา

[272-4] คุฬกรณนฺติ อุจฺฉุสาลํฯ อวิสฺสตฺถาติ สาสงฺกาฯ

[276] อปฺปมตฺตเกปิ วาเรนฺตีติ อปฺปมตฺตเก ทินฺเน ทายกานํ ปีฬาติ ปฏิกฺขิปนฺติฯ ปฏิสงฺขาปีติ เอตฺตเกนปิ ยาเปตุํ สกฺกา, ‘‘อวเสสํ อญฺเญสํ โหตู’’ติ สลฺลกฺเขตฺวาปิ ปฏิกฺขิปนฺติฯ

[279] วตฺถิปีฬนนฺติ ยถา วตฺถิคตเตลาทิ อนฺโตสรีเร อาโรหนฺติ, เอวํ หตฺเถน วตฺถิมทฺทนํฯ สมฺพาเธ สตฺถกมฺมวตฺถิกมฺมานเมว ปฏิกฺขิตฺตตฺตา ทหนกมฺมํ วฏฺฏติ เอวฯ

คุฬาทิอนุชานนกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ยาคุมธุโคฬกาทิกถาวณฺณนา

[282-3] ปาฬิยํ ทสสฺส ฐานานีติ อสฺส ปฏิคฺคาหกสฺส ทส ฐานานิ การณานิ ธมฺเมนาติ อตฺโถฯ อนุปฺปเวจฺฉตีติ เทติฯ วาตญฺจ พฺยปเนตีติ สมฺพนฺโธ, วาตญฺจ อนุโลเมตีติ อตฺโถฯ สคฺคา เต อารทฺธาติ ตยา เทวโลกา อาราธิตาฯ

ยาคุมธุโคฬกาทิกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปาฏลิคามวตฺถุกถาวณฺณนา

[286] ปาฏลิคาเม นครํ มาเปนฺตีติ ปาฏลิคามสฺส สมีเป ตสฺเสว คามเขตฺตภูเต มหนฺเต อรญฺญปฺปเทเส ปาฏลิปุตฺตํ นาม นครํ มาเปนฺติฯ ยาวตา อริยํ อายตนนฺติ ยตฺตกํ อริยมนุสฺสานํ โอสรณฏฺฐานํฯ ยาวตา วณิปฺปโถติ ยตฺตกํ วาณิชานํ ภณฺฑวิกฺกีณนฏฺฐานํ, วสนฏฺฐานํ วา, อิทํ เตสํ สพฺเพสํ อคฺคนครํ ภวิสฺสตีติ อตฺโถฯ ปุฏเภทนนฺติ สกฏาทีหิ นานาเทสโต อาหฏานํ ภณฺฑปุฏานํ วิกฺกีณนตฺถาย โมจนฏฺฐานํฯ สรนฺติ ตฬากาทีสุปิ วตฺตติ , ตนฺนิวตฺตนตฺถํ ‘‘สรนฺติ อิธ นที อธิปฺเปตา’’ติ วุตฺตํ สรติ สนฺทตีติ กตฺวาฯ วินา เอว กุลฺเลน ติณฺณาติ อิทํ อปฺปมตฺตกอุทกมฺปิ อผุสิตฺวา วินา กุลฺเลน ปารปฺปตฺตาฯ

ปาฏลิคามวตฺถุกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

โกฏิคาเมสจฺจกถาวณฺณนา

[287] ปาฬิยํ สนฺธาวิตนฺติ ภวโต ภวํ ปฏิสนฺธิคฺคหณวเสน สนฺธาวนํ กตํฯ สํสริตนฺติ ตสฺเสว เววจนํฯ มมญฺเจว ตุมฺหากญฺจาติ มยา จ ตุมฺเหหิ จ, สามิวเสเนว วา มม จ ตุมฺหากญฺจ สนฺธาวนํ อโหสีติ อตฺโถ คเหตพฺโพฯ สํสริตนฺติ สํสริฯ ภวตณฺหา เอว ภวโต ภวํ เนตีติ ภวเนตฺตีติ วุตฺตาฯ

[289] ‘‘นีลา โหนฺตี’’ติ วุตฺตเมวตฺถํ วิวริตุํ ‘‘นีลวณฺณา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ นีลวณฺณาติ นีลวิเลปนาฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ ปฏิวฏฺเฏสีติ ปหริฯ อมฺพกายาติ อมฺพายฯ อุปจารวจนญฺเหตํ, มาตุคาเมนาติ อตฺโถฯ อุปสํหรถาติ อุปเนถ, ‘‘อีทิสา ตาวติํสา’’ติ ปริกปฺเปถาติ อตฺโถฯ อิทญฺจ ภิกฺขูนํ สํเวคชนนตฺถํ วุตฺตํ, น นิมิตฺตคฺคาหตฺถํฯ ลิจฺฉวิราชาโน หิ สพฺเพ น จิรสฺเสว อชาตสตฺตุนา วินาสํ ปาปุณิสฺสนฺติฯ

โกฏิคาเมสจฺจกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ