เมนู

4. ปวารณากฺขนฺธโก

อผาสุวิหารกถาทิวณฺณนา

[209] ปวารณากฺขนฺธเก ปาฬิยํ ปิณฺฑาย ปฏิกฺกเมยฺยาติ ปิณฺฑาย จริตฺวา ปฏิกฺกเมยฺยฯ อวกฺการปาตินฺติ อติเรกปิณฺฑปาตฐปนกํ เอกํ ภาชนํฯ อวิสยฺหนฺติ อุกฺขิปิตุํ อสกฺกุเณยฺยํฯ วิลงฺฆนํ อุกฺขิปนํ วิลงฺโฆ, โส เอว วิลงฺฆโก, หตฺเถหิ วิลงฺฆโก หตฺถวิลงฺฆโกติ อาห ‘‘หตฺถุกฺเขปเกนา’’ติฯ อถ วา วิลงฺฆเกน อุกฺเขปเกน หตฺเถนาติปิ อตฺโถ, อญฺญมญฺญํ สํสิพฺพิตหตฺเถหีติ วุตฺตํ โหติฯ

[213] สเจ ปน วุฑฺฒตโร โหตีติ ปวารณาทายโก ภิกฺขุ วุฑฺฒตโร โหติฯ เอวญฺหิ เตน ตสฺสตฺถาย ปวาริตํ โหตีติ เอตฺถ เอวํ เตน อปฺปวาริโตปิ ตสฺส สงฺฆปฺปตฺติมตฺเตน สงฺฆปวารณากมฺมํ สมคฺคกมฺมเมว โหตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ เตน จ ภิกฺขุนาติ ปวารณาทายเกน ภิกฺขุนาฯ

[234] พหูปิ สมานวสฺสา เอกโต ปวาเรตุํ ลภนฺตีติ เอกสฺมิํ สํวจฺฉเร ลทฺธูปสมฺปทตาย สมานุปสมฺปนฺนวสฺสา สพฺเพ เอกโต ปวาเรตุํ ลภนฺตีติ อตฺโถฯ

[237] ปาฬิยํ มิจฺฉาทิฏฺฐีติ ‘‘นตฺถิ ทินฺน’’นฺติอาทิ (ที. นิ. 1.171; ม. นิ. 1.445; 2.94, 95, 225; 3.91, 116, 136; สํ. นิ. 3.210; ธ. ส. 1221) นยปฺปวตฺตาฯ อนฺตคฺคาหิกาติ สสฺสตุจฺเฉทสงฺขาตสฺส อนฺตสฺส คาหิกาฯ ยํ โข ตฺวนฺติอาทีสุ ยํ ปวารณํ ฐเปสิ, ตํ ทิฏฺเฐน ฐเปสีติ ตํ-สทฺทํ อชฺฌาหริตฺวา โยเชตพฺพํฯ

[239] วตฺถุํ ปกาเสนฺโตติ ปุคฺคเล ปริสงฺกุปฺปตฺติยา นิมิตฺตภูตํ วตฺถุมตฺตํเยว สนฺธาย วุตฺตํ ฯ ยํ ปน วตฺถุํ สนฺธาย ‘‘ปุคฺคโล ปญฺญายติ, น วตฺถู’’ติ อาห, น ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ ยทิ ปน ตสฺส ภิกฺขุโน วสนฏฺฐาเน โปกฺขรณิโต มจฺฉคฺคหณาทิ ทิสฺเสยฺย, ตทา ‘‘วตฺถุ จ ปุคฺคโล จ ปญฺญายตี’’ติ วตฺตพฺพํ ภเวยฺยฯ เตนาห ‘‘ปุริมนเยเนว โจเรหี’’ติอาทิฯ ภิกฺขุโน สรีเร มาลาคนฺธญฺจ อริฏฺฐคนฺธญฺจ ทิสฺวา เอวํ ‘‘วตฺถุ จ ปุคฺคโล จ ปญฺญายตี’’ติ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

อผาสุวิหารกถาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ