อวิปฺปวาสสีมานุชานนกถาวณฺณนา

[143] อฏฺฐารสาติ อนฺธกวินฺทวิหารมฺปิ อุปาทาย วุจฺจติฯ เนสํ สีมาติ เตสุ มหาวิหาเรสุฯ ‘‘มน’’นฺติ อิมสฺส วิวรณํ อีสกนฺติ, อีสกํ วุฬฺโหติ อตฺโถฯ อิมเมวตฺถํ ทสฺเสตุํ ‘‘อปฺปตฺตวุฬฺหภาโว อโหสี’’ติ วุตฺตํฯ อมนสิกโรนฺโตติ อิทฺธิยา อนติกฺกมสฺส การณํ วุตฺตํฯ

[144] โสติ ภิกฺขุนิสงฺโฆฯ ทฺเวปีติ ทฺเว สมานสํวาสอวิปฺปวาสาโยฯ อวิปฺปวาสสีมาติ มหาสีมํ สนฺธาย วทติฯ ตตฺเถว เยภุยฺเยน อวิปฺปวาสาติฯ

‘‘อวิปฺปวาสํ อชานนฺตาปี’’ติ อิทํ มหาสีมาย วิชฺชมานาวิชฺชมานตฺตํ, ตสฺสา พาหิรปริจฺเฉทญฺจ อชานนฺตานํ วเสน วุตฺตํฯ เอวํ อชานนฺเตหิปิ อนฺโตสีมาย ฐตฺวา กมฺมวาจาย กตาย สา สีมา สมูหตาว โหตีติ อาห ‘‘สมูหนิตุญฺเจว พนฺธิตุญฺจ สกฺขิสฺสนฺตี’’ติฯ นิราสงฺกฏฺฐาเนติ ขณฺฑสีมารหิตฏฺฐาเนฯ อิทญฺจ มหาสีมาย วิชฺชมานายปิ กมฺมกรณสุขตฺถํ ขณฺฑสีมา อิจฺฉิตาติ ตํ เจติยงฺคณาทิพหุสนฺนิปาตฏฺฐาเน น พนฺธตีติ วุตฺตํฯ ตตฺถาปิ สา พทฺธา สุพทฺธา เอว มหาสีมา วิยฯ ‘‘ปฏิพนฺธิตุํ ปน น สกฺขิสฺสนฺเตวา’’ติ อิทํ ขณฺฑสีมาย อสมูหตตฺตา, ตสฺสา อวิชฺชมานตฺตสฺส อชานนโต จ มหาสีมาพนฺธนํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ขณฺฑสีมํ ปน นิราสงฺกฏฺฐาเน พนฺธิตุํ สกฺขิสฺสนฺเตวฯ สีมาสมฺเภทํ กตฺวาติ ขณฺฑสีมาย วิชฺชมานปกฺเข สีมาย สีมํ อชฺโฌตฺถรณสมฺเภทํ กตฺวา อวิชฺชมานปกฺเขปิ สมฺเภทสงฺกาย อนิวตฺตเนน สมฺเภทสงฺกํ กตฺวาฯ อวิหารํ กเรยฺยุนฺติ สงฺฆกมฺมานารหํ กเรยฺยุํฯ ปุพฺเพ หิ เจติยงฺคณาทินิราสงฺกฏฺฐาเน กมฺมํ กาตุํ สกฺกา, อิทานิ ตมฺปิ วินาสิตนฺติ อธิปฺปาโยฯ น สมูหนิตพฺพาติ ขณฺฑสีมํ อชานนฺเตหิ น สมูหนิตพฺพาฯ อุโภปิ น ชานนฺตีติ อุภินฺนํ ปเทสนิยมํ วา ตาสํ ทฺวินฺนมฺปิ วา อญฺญตราย วา วิชฺชมานตํ วา อวิชฺชมานตํ วา น ชานนฺติ, สพฺพตฺถ สงฺกา เอว โหติฯ ‘‘เนว สมูหนิตุํ, น พนฺธิตุํ สกฺขิสฺสนฺตี’’ติ อิทํ นิราสงฺกฏฺฐาเน ฐตฺวา สมูหนิตุํ สกฺโกนฺโตปิ มหาสีมํ ปฏิพนฺธิตุํ น สกฺโกนฺตีติ อิมมตฺถํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ‘‘น จ สกฺกา…เป.… กมฺมวาจํ กาตุ’’นฺติ อิทํ สีมาพนฺธนกมฺมวาจํ สนฺธาย วุตฺตํฯ ตสฺมาติ ยสฺมา พนฺธิตุํ น สกฺกา, ตสฺมา น สมูหนิตพฺพาติ อตฺโถฯ