ปาสาโทติ จตุรสฺโส อุจฺโจ อเนกภูมกปาสาโทฯ หมฺมิยนฺติ มุณฺฑจฺฉทโน จนฺทิกงฺคณยุตฺโต นาติอุจฺโจ ปาสาโทฯ คุหาติ ปพฺพตคุหาฯ ปูติมุตฺตนฺติ โคมุตฺตํฯ

ราธพฺราหฺมณวตฺถุกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อาจริยวตฺตกถาวณฺณนา

[76] สหธมฺมิกํ วุจฺจมาโนติ ‘‘เอวํ นิวาเสตพฺพ’’นฺติอาทินา สิกฺขาปเทน โอวทิยมาโนฯ วาทํ อาโรเปตฺวาติ ‘‘โอลมฺพิตฺวา นิวาสนาทีสุ โก โทโส? ยทิ โทโส ภเวยฺย , ปริมณฺฑลนิวาสนาทีสุปิ โทโส สิยา’’ติอาทินา นิคฺคหํ อาโรเปตฺวาฯ ตํเยว ติตฺถายตนนฺติ ทิฏฺฐิสงฺขาตติตฺถเมว อายตนํ ทุกฺขุปฺปตฺติฏฺฐานนฺติ ติตฺถายตนํฯ อายสฺมโต นิสฺสาย วจฺฉามีติ อายสฺมนฺตํ นิสฺสาย วสิสฺสามีติ อตฺโถฯ

อาจริยวตฺตกถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปณามนาขมาปนากถาวณฺณนา

[80] ยํ ปุพฺเพ ลกฺขณํ วุตฺตํ, เตเนว ลกฺขเณน นิสฺสยนฺเตวาสิกสฺส อาปตฺติ น เวทิตพฺพาติ สมฺพนฺธโยชนา ทฏฺฐพฺพาฯ โปตฺถเกสุ ปน ‘‘น เตเนว ลกฺขเณนา’’ติ เอตฺถ น-การํ ฉฑฺเฑตฺวา ‘‘เตเนว ลกฺขเณน นิสฺสยนฺเตวาสิกสฺส อาปตฺติ เวทิตพฺพา’’ติ ลิขนฺติ, ตํ ปมาทลิขิตํฯ ตถา หิ เตเนว ลกฺขเณน อาปตฺติภาเว คยฺหมาเน นิสฺสยมุตฺตกสฺสาปิ อมุตฺตกสฺสาปิ อาปตฺติ เอวาติ วุตฺตลกฺขเณน อาปตฺติํ อาปชฺเชยฺยฯ ตถา จ ‘‘นิสฺสยนฺเตวาสิเกน หิ ยาว อาจริยํ นิสฺสาย วสติ, ตาว สพฺพํ อาจริยวตฺตํ กาตพฺพ’’นฺติ อิมินา อนนฺตรวจเนน วิโรโธ สิยาฯ วิสุทฺธิมคฺเคปิ จ –

‘‘นิสฺสยาจริย, อุทฺเทสาจริย, นิสฺสยนฺเตวาสิก, อุทฺเทสนฺเตวาสิก, สมานาจริยกา ปน ยาว นิสฺสยอุทฺเทสา อนุปจฺฉินฺนาฯ ตาว ปฏิชคฺคิตพฺพา’’ติ (วิสุทฺธิ. 1.41) –