2. สงฺฆาทิเสสกณฺฑํ

1. ปฐมสงฺฆาทิเสสสิกฺขาปทวณฺณนา

[679] สงฺฆาทิเสสกณฺเฑ ‘‘ทุติยสฺส อาโรเจตี’’ติ เอตฺถาปิ ทฺวีสุปิ อฑฺฑการเกสุ ยสฺส กสฺสจิ ทุติยสฺส กถํ โย โกจิ อาโรเจตีติ เอวมตฺโถ คเหตพฺโพติ อาห ‘‘เอเสว นโย’’ติฯ

คติคตนฺติ จิรกาลปฺปวตฺตํฯ อาปตฺตีติ อาปชฺชนํฯ ‘‘นิสฺสารณีย’’นฺติ อิทํ กตฺตุอตฺเถ สิทฺธนฺติ อาห ‘‘นิสฺสาเรตี’’ติฯ อาปนฺนํ ภิกฺขุนิํ สงฺฆโต วิโยเชติ, วิโยชนเหตุ โหตีติ อตฺโถฯ

คีวาเยวาติ อาณตฺติยา อภาวโตฯ เตสํ อนตฺถกามตายาติ ‘‘โจโร’’ติ วุตฺตํ มม วจนํ สุตฺวา เกจิ ทณฺฑิสฺสนฺติ ชีวิตา โวโรเปสฺสนฺตีติ เอวํ สญฺญายฯ เอเตน เกวลํ ภเยน วา ปริกฺขารคฺคหณตฺถํ วา สหสา ‘‘โจโร’’ติ วุตฺเต ทณฺฑิเตปิ น โทโสติ ทสฺเสติฯ ราชปุริสานญฺหิ ‘‘โจโร อย’’นฺติ อุทฺทิสฺส กถเน เอว คีวา, ภิกฺขูนํ, ปน อารามิกาทีนํ วา สมฺมุขา ‘‘อสุโก โจโร เอวมกาสี’’ติ เกนจิ วุตฺตวจนํ นิสฺสาย อารามิกาทีสุ ราชปุริสานํ วตฺวา ทณฺฑาเปนฺเตสุปิ ภิกฺขุสฺส น คีวา ราชปุริสานํ อวุตฺตตฺตาฯ เยสญฺจ วุตฺตํ, เตหิ สยํ โจรสฺส อทณฺฑิตตฺตาติ คเหตพฺพํฯ ‘‘ตฺวํ เอตสฺส สนฺตกํ อจฺฉินฺทา’’ติ อาณตฺโตปิ หิ สเจ อญฺเญน อจฺฉินฺทาเปติ, อาณาปกสฺส อนาปตฺติ วิสงฺเกตตฺตาฯ ‘‘อตฺตโน วจนกร’’นฺติ อิทํ สามีจิวเสน วุตฺตํฯ วจนํ อกโรนฺตานํ ราชปุริสานมฺปิ ‘‘อิมินา คหิตปริกฺขารํ อาหราเปหิ, มา จสฺส ทณฺฑํ กโรหี’’ติ อุทฺทิสฺส วทนฺตสฺสาปิ ทณฺเฑ คหิเตปิ น คีวา เอว ทณฺฑคฺคหณสฺส ปฏิกฺขิตฺตตฺตา, ‘‘อสุกภณฺฑํ อวหรา’’ติ อาณาเปตฺวา วิปฺปฏิสาเร อุปฺปนฺเน ปุน ปฏิกฺขิปเน (ปารา. 121) วิยฯ

ทาสาทีนํ สมฺปฏิจฺฉเน วิย ตทตฺถาย อฑฺฑกรเณ ภิกฺขูนมฺปิ ทุกฺกฏนฺติ อาห ‘‘อกปฺปิยอฑฺโฑ นาม น วฏฺฏตี’’ติฯ