เมนู

3. วิกาลคามปฺปวิสนสิกฺขาปทวณฺณนา

[508] ตติเย ปาฬิยํ ภยกถนฺติ ราชโจราทิภยํ วา โรคามนุสฺสทุพฺภิกฺขกนฺตาราทิภยํ วา อารพฺภ ปวตฺตํฯ วิสิขากถนฺติ สุนิวิฏฺฐาทิวีถิกถํฯ กุมฺภฏฺฐานกถนฺติ อุทกติตฺถกถํ, กุมฺภทาสีกถํ วาฯ ปุพฺพเปตกถนฺติ อตีตญาติกถํฯ นานตฺตกถนฺติ วุตฺตาหิ, วกฺขมานาหิ จ วิมุตฺตํ นานาสภาวํ นิรตฺถกกถํฯ โลกกฺขายิกนฺติ ‘‘อยํ โลโก เกน นิมฺมิโต’’ติอาทินา โลกสภาวกฺขานวเสน ปวตฺตนกถาฯ เอวํ สมุทฺทกฺขายิกา เวทิตพฺพาฯ อิติ ภโว อิติ อภโวติ ยํ วา ตํ วา นิรตฺถกการณํ วตฺวา ปวตฺติตกถา อิติภวาภวกถาฯ เอตฺถ จ ภโว สสฺสตํ, วุฑฺฒิ, กามสุขญฺจาติ ติวิโธ, อภโว ตพฺพิปรีตวเสนฯ อิติ อิมาย ฉพฺพิธาย อิติภวาภวกถาย สทฺธิํ ทฺวตฺติํสติรจฺฉานกถา นาม โหนฺติฯ อถ วา ปาฬิยํ สรูปโต อนาคตาปิ อรญฺญปพฺพตนทีทีปกถา อิติ-สทฺเทน สงฺคเหตฺวา ทฺวตฺติํสติรจฺฉานกถาติ วุจฺจนฺติฯ อิติ วาติ เอตฺถ อิติ-สทฺโท ปการตฺเถฯ วา-สทฺโท วิกปฺปตฺเถฯ ตสฺมา เอวํ ปการํ อิโต อญฺญํ วา ตาทิสํ นิรตฺถกกถํ กเถตีติ อตฺโถ คเหตพฺโพฯ

[512] อุสฺสาหํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภตฺวา วิหารํ คจฺฉนฺตาติ เอตฺถ คามูปจารโต พหิ นิกฺขนฺเต อนฺตรารามาทีนมุปจารํ ปวิฏฺเฐ สนฺธาย วุตฺตํฯ คามูปจารพฺภนฺตเร ปน ปฏิปสฺสทฺธุสฺสาหานมฺปิ ปุน ตเมว วา อญฺญํ วา คามํ ปวิสิตุกามตาย สติ อาปุจฺฉนกิจฺจํ นตฺถิฯ ‘‘กุลฆเร วา…เป.… คนฺตพฺพ’’นฺติ อิทํ ปน ปุเรภตฺตํ ปวิฏฺฐานํ วิกาเล สญฺชาเต วิกาเล คามปฺปเวสสฺส อาปุจฺฉิตพฺพตาย วุตฺตํฯ อทินฺนาทาเน วุตฺตนเยนาติ ทุติยเลฑฺฑุปาตํ สนฺธาย วุตฺตํฯ

[515] อนฺตรารามนฺติอาทีสูติ เอตฺถ อุสฺสวทิวสาทีสุ มนุสฺเสหิ คาเม ปทกฺขิณํ กาเรนฺตํ ชินพิมฺพาทิํ ปูเชตุกาเมหิ วา โรควูปสมาทิยตฺถํ มนุสฺเสหิ ยาจิเตหิ วา ภิกฺขูหิ สุปฺปฏิจฺฉนฺนาทิวิธิํ อกตฺวาปิ วีถิมชฺเฌเนว คามํ ปทกฺขิณํ กาตุํ วฏฺฏตีติ วทนฺติ, ตํ น คเหตพฺพํ อนาปตฺติวาเร อวุตฺตตฺตา, ‘‘มคฺคา อโนกฺกมิตฺวา…เป.… ปาจิตฺติย’’นฺติ (กงฺขา. อฏฺฐ. วิกาลคามปฺปเวสนสิกฺขาปทวณฺณนา) ปฏิกฺขิตฺตตฺตา จฯ เวสาลิํ อนุปริยายิตฺวา ปริตฺตํ กโรนฺเตนาปิ อานนฺทตฺเถเรน สุปฺปฏิจฺฉนฺนตาทิํ อโกเปนฺเตเนว, อปญฺญตฺเต วา สิกฺขาปเท กตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ เกจิ ปน ‘‘อนฺตรารามาทิคามนฺตเร ฐิเตหิ ครุฏฺฐานียานํ ปจฺจุคฺคมนานุคฺคมนาทิวเสน คามวีถิํ โอตริตุํ วฏฺฏตี’’ติ วทนฺติ, ตมฺปิ อนฺตรฆรํ ปวิสนฺตํ ปติ กาตุํ น วฏฺฏติ เอวฯ อนฺตรารามาทิกปฺปิยภูมิํ ปน อุทฺทิสฺส คจฺฉนฺตํ ปติ กาตุํ วฏฺฏตีติ ขายติ, วีมํสิตพฺพํฯ

สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉนา , อนนุญฺญาตการณา วิกาเล คามปฺปเวโสติ ทฺเว องฺคานิฯ

วิกาลคามปฺปวิสนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. สูจิฆรสิกฺขาปทวณฺณนา

[520] จตุตฺเถ ปาฬิยํ วาสิชเฏติ วาสิทณฺฑเกฯ อฏฺฐิมยาทิสูจิฆรตา, กรณการาปนาทิวเสน อตฺตโน ปฏิลาโภติ ทฺเว องฺคานิฯ

สูจิฆรสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. มญฺจปีฐสิกฺขาปทวณฺณนา

[521] ปญฺจเม ปาฬิยํ อาสยโต, ภิกฺขเว, โมฆปุริโส เวทิตพฺโพติ หีนชฺฌาสยวเสน อยํ ตุจฺฉปุริโสติ ญาตพฺโพ, หีนาย ปจฺจเย โลลตาย ปุคฺคลสฺส ตุจฺฉตา ญาตพฺพาติ อธิปฺปาโยฯ อิมสฺมิํ สิกฺขาปเท, อิโต ปเรสุ จ ปญฺจสุ อตฺตนา การาปิตสฺส ปฏิลาเภ เอว ปาจิตฺติยํฯ ปริโภเค ปนสฺส, อญฺเญสญฺจ ทุกฺกฏเมวฯ ปมาณาติกฺกนฺตมญฺจปีฐตา, อตฺตโน กรณการาปนวเสน ปฏิลาโภติ ทฺเว องฺคานิฯ

มญฺจปีฐสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ตูโลนทฺธสิกฺขาปทวณฺณนา

[526] ฉฏฺเฐ โปฏกิตูลนฺติ ติณคจฺฉชาติกานํ ตูลํฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ

ตูโลนทฺธสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ