เมนู

10. จีวรอปนิธานสิกฺขาปทวณฺณนา

[378] ทสเม ปาฬิยํ อนฺตมโส หสาเปกฺโขปีติ อปิ-สทฺเทน อเถยฺยจิตฺตํ โกเธน ทุกฺขาเปตุกามํ, อวณฺณํ ปกาเสตุกามญฺจ สงฺคยฺหติฯ เตเนว ‘‘ติเวทน’’นฺติ วุตฺตํฯ อุปสมฺปนฺนสฺส ปตฺตาทีนํ อปนิธานํ, วิเหเสตุกามตาทีติ ทฺเว องฺคานิฯ

จีวรอปนิธานสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิฏฺฐิโต สุราปานวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

7. สปฺปาณกวคฺโค

1. สญฺจิจฺจปาณสิกฺขาปทวณฺณนา

[382] สตฺตมสฺส ปฐเม อุสุํ สรํ อสติ ขิปตีติ อิสฺสาโสฯ น เหตฺถ กิญฺจิ ชีวิตํ นาม วิสุํ ติฏฺฐตีติ สมฺพนฺโธฯ ตตฺถ ปาเณติ สตฺเตฯ อปฺปมตฺเตน วตฺตํ กาตพฺพนฺติ ยถา ปาณกานํ วิเหสาปิ น โหติ, เอวํ สลฺลกฺเขตฺวา โอตาปนสมฺมชฺชนาทิวตฺตํ กาตพฺพํฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ

สญฺจิจฺจปาณสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา

[387] ทุติเย อุทกสณฺฐานกปฺปเทเสติ กทฺทมปาสาณาทิภูมิยํฯ ตตฺถาติ อาสิตฺเต กปฺปิยอุทเกฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ

สปฺปาณกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. อุกฺโกฏนสิกฺขาปทวณฺณนา

[392] ตติเย ‘‘ตสฺส ภิกฺขุโน สนฺติกํ คนฺตฺวา’’ติ วุตฺตตฺตา ยสฺส อธิกรณํ สงฺฆกมฺเมน นิหตํ, ตสฺส สมฺมุเข เอว อุกฺโกเฏนฺตสฺส ปาจิตฺติยํฯ ปรมฺมุเข ปน ทุกฺกฏเมวฯ

[395] ‘‘ธมฺมกมฺเม อธมฺมกมฺมสญฺญี อุกฺโกเฏติ, อนาปตฺตี’’ติ วุตฺตตฺตา อนาทริยตาทิ วิย อุกฺโกฏนํ สยํ อกุสลํ น โหติ, ธมฺมกมฺมสญฺญาย, ปน วิมติยา จ อุกฺโกฏเนเนว อกุสลํ โหติฯ ยถาธมฺมํ นิหตตา, ชานนา, อุกฺโกฏนาติ ตีณิ องฺคานิฯ

อุกฺโกฏนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ทุฏฺฐุลฺลสิกฺขาปทวณฺณนา

[399] จตุตฺเถ อาปตฺติํ อาปชฺชติเยวาติ ธุรนิกฺเขปปกฺเข วุตฺตํฯ วตฺถุปุคฺคโลติ อาปนฺนปุคฺคโลฯ ฉาเทตุกามตาย หิ สติ เอว อวสฺสํ อญฺญสฺส อาโรจนํ วุตฺตํ, วตฺถุปุคฺคลสฺส จ อาโรจนา นาม น โหตีติ ปฏิจฺฉาทนเมวาติ อธิปฺปาโยฯ โกฏิ ฉินฺนา โหตีติ ฉาเทสฺสามีติ ธุรนิกฺเขเป สติปิ ปุคฺคลปรมฺปราย คจฺฉนฺตี อาปตฺติโกฏิ ฉิชฺชติฯ

[400] ‘‘อนุปสมฺปนฺนสฺส สุกฺกวิสฺสฏฺฐิ จ กายสํสคฺโค จาติ อยํ ทุฏฺฐุลฺลอชฺฌาจาโร นามา’’ติ อิทํ ทุฏฺฐุลฺลาโรจนสิกฺขาปทฏฺฐกถายํ ‘‘อนุปสมฺปนฺนสฺส…เป.… อาทิโต ปญฺจ สิกฺขาปทานิ ทุฏฺฐุลฺโล นาม อชฺฌาจาโร, เสสานิ อทุฏฺฐุลฺโลฯ สุกฺกวิสฺสฏฺฐิกายสํสคฺคทุฏฺฐุลฺลอตฺตกามา ปนสฺส อชฺฌาจาโร นามา’’ติ (ปาจิ. อฏฺฐ. 82) อิมินา วจเนน วิรุชฺฌตีติ วีมํสิตพฺพํฯ ปุคฺคลเปเมน ฉาทยโต เจตฺถ ‘‘อญฺเญ ครหิสฺสนฺตี’’ติ ภยวเสน ฉาทนกฺขเณ ปฏิโฆว อุปฺปชฺชตีติ ‘‘ทุกฺขเวทน’’นฺติ วุตฺตนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ อุปสมฺปนฺนสฺส ทุฏฺฐุลฺลาปตฺติชานนํ, ปฏิจฺฉาเทตุกามตาย ธุรนิกฺเขโปติ ทฺเว องฺคานิฯ

ทุฏฺฐุลฺลสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. อูนวีสติวสฺสสิกฺขาปทวณฺณนา

[402] ปญฺจเม รูปสิปฺปนฺติ เหรญฺญิกสิปฺปํฯ คพฺเภ สยิตกาเลน สทฺธิํ วีสติมํ วสฺสํ ปริปุณฺณมสฺสาติ คพฺภวีโส