นิจฺจาเลตุนฺติ จาเลตฺวา ปาสาณสกฺขราทิอปนยํ กาตุํฯ อุทฺธนํ อาโรเปตพฺพนฺติ อนคฺคิกํ อุทฺธนํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อุทฺธเน ปจฺจมานสฺส อาลุฬเน อุปริ อปกฺกตณฺฑุลา เหฏฺฐา ปวิสิตฺวา ปจฺจตีติ อาห ‘‘สามํปากญฺเจว โหตี’’ติฯ

อาธารเก ปตฺโต ฐปิโตติ อปฺปฏิคฺคหิตามิโส ปตฺโต ปุน ปฏิคฺคหณตฺถาย ฐปิโตฯ เอกคฺคหเณเนวาติ สามเณรานํ คหิตสฺส ปุน อจฺฉฑฺฑนวเสน คหเณนฯ ภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ ธูมวฏฺฏิยา ตทหุปฏิคฺคหิตตฺตา วุตฺตํฯ ภตฺตุคฺคาโรติอาทิ อพฺโพหาริกปฺปสงฺเคน วิกาลโภชนวินิจฺฉยทสฺสนํฯ สมุทฺโททเกนาติ อปฺปฏิคฺคหิเตนฯ หิมกรกา นาม กทาจิ วสฺโสทเกน สห ปตนกา ปาสาณเลขา วิย ฆนีภูตอุทกวิเสสา, เตสุ ปฏิคฺคหณกิจฺจํ นตฺถิฯ เตนาห ‘‘อุทกคติกา เอวา’’ติฯ ปุเรภตฺตเมว วฏฺฏตีติ อปฺปฏิคฺคหิตาปตฺตีหิ อพฺโพหาริกมฺปิ วิกาลโภชนาปตฺตีหิ สพฺโพหาริกนฺติ ทสฺเสติฯ

ลคฺคตีติ มุเข จ หตฺเถ จ มตฺติกาวณฺณํ ทสฺเสติฯ พหลนฺติ หตฺถมุเขสุ อลคฺคนกมฺปิ ปฏิคฺคเหตพฺพํฯ วาสมตฺตนฺติ เรณุขีราภาวํ ทสฺเสติฯ อากิรติ ปฏิคฺคเหตพฺพนฺติ ปุปฺผรสสฺส ปญฺญายนโต วุตฺตํฯ

มหาภูเตสูติ ปาณสรีรสนฺนิสฺสิเตสุ ปถวีอาทิมหาภูเตสุฯ สพฺพํ วฏฺฏตีติ อตฺตโน, ปเรสญฺจ สรีรนิสฺสิตํ สพฺพํ วฏฺฏติฯ อกปฺปิยมํสานุโลมตาย ถุลฺลจฺจยาทิํ น ชเนตีติ อธิปฺปาโยฯ ปตตีติ อตฺตโน สรีรโต วิจฺฉินฺทิตฺวา ปตติฯ ‘‘รุกฺขโต ฉินฺทิตฺวา’’ติ วุตฺตตฺตา มตฺติกตฺถาย ปถวิํ ขณิตุํ, อญฺญมฺปิ ยํกิญฺจิ มูลปณฺณาทิวิสเภสชฺชํ ฉินฺทิตฺวา ฉาริกํ อกตฺวาปิ อปฺปฏิคฺคหิตมฺปิ ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ ทฏฺฐพฺพํฯ อปฺปฏิคฺคหิตตา, อนนุญฺญาตตา, ธูมาทิอพฺโพหาริกตาภาโว, อชฺโฌหรณนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

ทนฺตโปนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นิฏฺฐิโต โภชนวคฺโค จตุตฺโถฯ

5. อเจลกวคฺโค

1. อเจลกสิกฺขาปทวณฺณนา

[273] ปญฺจมวคฺคสฺส ปฐเม มยฺหํ นามาติ ภิกฺขุนา ภูมิยํ ฐเปตฺวา ทินฺนมฺปิ สนฺธาย วทติฯ อญฺญติตฺถิยตา, อนนุญฺญาตตา, อชฺโฌหรณียตา, อชฺโฌหรณตฺถาย สหตฺถา อนิกฺขิตฺตภาชเน ทานนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

อเจลกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. อุยฺโยชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[274] ทุติเย อนาจารํ อาจริตุกามตา, ตทตฺถเมว อุปสมฺปนฺนสฺส อุยฺโยชนา, ตสฺส อุปจาราติกฺกโมติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ

อุยฺโยชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา

[281] ตติเย ปาฬิยํ ขุทฺทเก ฆเรติ เอตฺถ ขุทฺทกํ ฆรํ นาม ปญฺจหตฺถโต อูนกวิตฺถารํ อธิปฺเปตํฯ ตตฺถ จ ปิฏฺฐสงฺฆาฏโต หตฺถปาเส อวิชหิเตปิ ปิฏฺฐิวํสาติกฺกโม โหตีติ อาห ‘‘ปิฏฺฐิวํสํ อติกฺกมิตฺวา’’ติฯ ยถา ตถา วา กตสฺสาติ ปิฏฺฐิวํสํ อาโรเปตฺวา วา อนาโรเปตฺวา วา กตสฺสฯ

[283] ปาฬิยํ วีตราคาติ อปริยุฏฺฐิตราคานํ, อนาคามีนญฺจ สงฺคโหฯ สจิตฺตกนฺติ อนุปวิสิตฺวา นิสีทนจิตฺเตน สจิตฺตกํฯ ปริยุฏฺฐิตราคชายมฺปติกานํ สนฺนิหิตตา, สยนิฆรตา, ทุติยสฺส ภิกฺขุโน อภาโว, อนุปขชฺช นิสีทนนฺติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ

สโภชนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

[284-289] จตุตฺถปญฺจมานิ วุตฺตตฺถานิฯ