ติกจฺเฉโทติ ติกปาจิตฺติยาทิติกปริจฺเฉโท ฯ พุทฺธวจนํ สงฺคหิตนฺติ สมฺพนฺโธฯ อสฺสาติ พุทฺธวจนสฺสฯ สงฺคีติปริโยสาเน สาธุการํ ททมานา วิยาติ สมฺพนฺโธฯ อจฺฉรํ ปหริตุํ ยุตฺตานิ อจฺฉริยานิ, ปุปฺผวสฺสเจลุกฺเขปาทีนิฯ ยา ‘‘ปญฺจสตา’’ติ จ ‘‘เถริกา’’ติ จ ปวุจฺจติ, อยํ ปฐมมหาสงฺคีติ นามาติ สมฺพนฺโธฯ

อิติ สมนฺตปาสาทิกาย วินยฏฺฐกถาย วิมติวิโนทนิยํ

ปฐมมหาสงฺคีติกถาวณฺณนานโย นิฏฺฐิโตฯ

ทุติยสงฺคีติกถาวณฺณนา

เอวํ ปฐมมหาสงฺคีติํ ทสฺเสตฺวา ยทตฺถํ สา อิธ ทสฺสิตา, ตํ นิคมนวเสน ทสฺเสนฺโต อิมิสฺสาติอาทิมาหฯ ตตฺรายํ อาจริยปรมฺปราติ ตสฺมิํ ชมฺพุทีเป อยํ อาจริยานํ ปเวณี ปฏิปาฏิฯ วิชิตาวิโนติ วิชิตสพฺพกิเลสปฏิปกฺขตฺตา วิชิตวนฺโตฯ ชมฺพุสิริวฺหเยติ ชมฺพุสทิโส สิริมนฺโต อวฺหโย นามํ ยสฺส ทีปสฺส, ตสฺมิํ ชมฺพุทีเปติ วุตฺตํ โหติฯ มหนฺเตน หิ ชมฺพุรุกฺเขน อภิลกฺขิตตฺตา ทีโปปิ ‘‘ชมฺพู’’ติ วุจฺจติฯ อจฺฉิชฺชมานํ อวินสฺสมานํ กตฺวาฯ วินยวํสนฺติอาทีหิ ตีหิ วินยปาฬิเยว กถิตา ปริยายวจนตฺตา เตสํฯ ปกตญฺญุตนฺติ เวยฺยตฺติยํ, ปฏุภาวนฺติ วุตฺตํ โหติฯ ธุรคฺคาโหติ ปธานคฺคาหี, สพฺเพสํ ปาโมกฺโข หุตฺวา คณฺหีติ วุตฺตํ โหติฯ ภิกฺขูนํ สมุทาโย สมูโห ภิกฺขุสมุทาโยฯ

ยทาติ นิพฺพายิํสูติ สมฺพนฺโธฯ โชตยิตฺวา จ สพฺพธีติ ตเมว สทฺธมฺมํ สพฺพตฺถ ปกาสยิตฺวาฯ ชุติมนฺโตติ ปญฺญาชุติยา ยุตฺตา, เตชวนฺโต วา, มหานุภาวาติ อตฺโถฯ นิพฺพายิํสูติ อนุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยา นิพฺพายิํสุฯ อนาลยาติ อสงฺคาฯ

อถาติ ปจฺฉา, ยทา ปรินิพฺพายิํสุ, ตโต ปรนฺติ อตฺโถฯ กปฺปติ สิงฺคีโลณกปฺโปติ เอตฺถ กปฺป-สทฺโท วิกปฺปตฺโถ, เตน สิงฺคีโลณวิกปฺโปปิ กปฺปติฯ อิทมฺปิ ปกฺขนฺตรํ กปฺปตีติ อตฺโถ, เอวํ สพฺพตฺถฯ