7. อปวารณาสิกฺขาปทวณฺณนา

สตฺตเม วสฺสํวุฏฺฐาติ ปุริมํ วา ปจฺฉิมํ วา เตมาสํ วุฏฺฐาฯ อุภโตสงฺเฆติ ภิกฺขุนิสงฺเฆ เจว ภิกฺขุสงฺเฆ จฯ อยํ ปเนตฺถ วินิจฺฉยกถา – ภิกฺขุนีหิ จาตุทฺทเสเยว สนฺนิปติตฺวา ‘‘สุณาตุ เม, อยฺเย, สงฺโฆ, อชฺช ปวารณา จาตุทฺทสี, ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ, สงฺโฆ ปวาเรยฺยา’’ติ เอวํ สพฺพสงฺคาหิกญตฺติํ วา, ‘‘เตวาจิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ เอวํ เตวาจิกญตฺติํ วา, สติ อนฺตราเย ‘‘ทฺเววาจิกํ, เอกวาจิกํ, สมานวสฺสิกํ ปวาเรยฺยา’’ติ เอวํ ทฺเววาจิกาทิญตฺติํ วา ฐเปตฺวา สพฺพสงฺคาหิกญตฺติ เจ ฐปิตา, ‘‘สงฺฆํ, อยฺเย, ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ มํ อยฺยาโย อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺตี ปฏิกริสฺสามี’’ติ (จูฬว. 427) เอวํ สกิํ วา, ‘‘ทุติยมฺปิ, อยฺเย, สงฺฆํ…เป.… ตติยมฺปิ, อยฺเย, สงฺฆํ…เป.… ปฏิกริสฺสามี’’ติ เอวํ ทฺวตฺติกฺขตฺตุํ วา วตฺวา ปฏิปาฏิยา ปวาเรตพฺพํฯ เตวาจิกาย ญตฺติยา วจนํ น หาเปตพฺพํ, ทฺเววาจิกาทีสุ วฑฺเฒตุํ วฏฺฏติ, หาเปตุํ น วฏฺฏติฯ เอวํ ภิกฺขุนิสงฺเฆ ปวาเรตฺวา ตตฺเถว เอกา ภิกฺขุนี ภิกฺขุนิกฺขนฺธเก (จูฬว. 427) วุตฺเตน ญตฺติทุติยกมฺเมน ภิกฺขุนิสงฺฆสฺสตฺถาย ภิกฺขุสงฺฆํ ปวาเรตุํ สมฺมนฺนิตพฺพาฯ ตาย สมฺมตาย ภิกฺขุนิยา ปนฺนรเส ภิกฺขุนิสงฺฆํ อาทาย ภิกฺขุสงฺฆํ อุปสงฺกมิตฺวา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ กริตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคเหตฺวา เอวมสฺส วจนีโย ‘‘ภิกฺขุนิสงฺโฆ อยฺย ภิกฺขุสงฺฆํ ปวาเรติ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตายฺย ภิกฺขุสงฺโฆ ภิกฺขุนิสงฺฆํ อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสติ, ทุติยมฺปิ อยฺย…เป.… ตติยมฺปิ อยฺย…เป.… ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสตี’’ติ เอวํ ปวาเรตพฺพํฯ

สเจ ปญฺจวคฺโค ภิกฺขุนิสงฺโฆ น ปูรติ, จตูหิ วา ตีหิ วา คณญตฺติํ ฐเปตฺวา, ทฺวีหิ วินา ญตฺติยา อญฺญมญฺญํ ปวาเรตพฺพํฯ เอกาย ‘‘อชฺช เม ปวารณา’’ติ อธิฏฺฐาตพฺพํฯ

วิหารํ ปน คนฺตฺวา ‘‘ภิกฺขุนิโย, อยฺย, ภิกฺขุสงฺฆํ ปวาเรนฺติ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตายฺย ภิกฺขุสงฺโฆ ภิกฺขุนิโย อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺติโย ปฏิกริสฺสนฺตี’’ติ จ, ‘‘อหํ, อยฺย, ภิกฺขุสงฺฆํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตุ มํ, อยฺย, ภิกฺขุสงฺโฆ อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺตี ปฏิกริสฺสามี’’ติ จ เอวํ ติกฺขตฺตุํ วตฺตพฺพํฯ

สเจ ภิกฺขุสงฺโฆ น ปูรติ, ‘‘ภิกฺขุนิสงฺโฆ, อยฺย, อยฺเย ปวาเรติ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตุ อยฺยา ภิกฺขุนิสงฺฆํ อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสตี’’ติ จ, ‘‘ภิกฺขุนิสงฺโฆ, อยฺย, อยฺยํ ปวาเรติ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตายฺโย ภิกฺขุนิสงฺฆํ อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺโต ปฏิกริสฺสตี’’ติ จ เอวํ ติกฺขตฺตุํ วตฺตพฺพํฯ

อุภินฺนํ อปริปูริยา ‘‘ภิกฺขุนิโย, อยฺยา, อยฺเย ปวาเรนฺติ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทนฺตายฺยา ภิกฺขุนิโย อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺติโย ปฏิกริสฺสนฺตี’’ติ จ, ‘‘ภิกฺขุนิโย, อยฺย, อยฺยํ ปวาเรนฺติ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา ปริสงฺกาย วา, วทตายฺโย ภิกฺขุนิโย อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺติโย ปฏิกริสฺสนฺตี’’ติ จ, ‘‘อหํ, อยฺยา, อยฺเย ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา…เป.… วทนฺตุ มํ, อยฺยา, อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺตี ปฏิกริสฺสามี’’ติ จ, ‘‘อหํ, อยฺย, อยฺยํ ปวาเรมิ ทิฏฺเฐน วา สุเตน วา…เป.… วทตุ มํ, อยฺโย, อนุกมฺปํ อุปาทาย, ปสฺสนฺตี ปฏิกริสฺสามี’’ติ จ เอวํ ติกฺขตฺตุํ วตฺตพฺพํฯ