เวสาลิยํ ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ อายสฺมนฺตํ อุปาลิํ อกฺโกสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ติกปาจิตฺติยํ, อนุปสมฺปนฺเน ติกทุกฺกฏํ, อตฺถธมฺมอนุสาสนิปุเรกฺขาราย, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อุปสมฺปนฺนตา, อกฺโกสนปริภาสนํ, อตฺถปุเรกฺขารตาทีนํ อภาโวติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, อิทํ ปน ทุกฺขเวทนนฺติฯ

ภิกฺขุอกฺโกสนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. คณปริภาสนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย จณฺฑิกตาติ กุทฺธาฯ คณนฺติ ภิกฺขุนิสงฺฆํฯ ปริภาเสยฺยาติ เอตฺถ ‘‘พาลา เอตา อพฺยตฺตา เอตา, เนตา ชานนฺติ กมฺมํ วา กมฺมโทสํ วา กมฺมสมฺปตฺติํ วา กมฺมวิปตฺติํ วา’’ติ เอวํ ยตฺถ กตฺถจิ ปริภาสนฺติยา ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ คณํ ปริภาสนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สมฺพหุลา วา เอกํ วา อนุปสมฺปนฺนํ วา ปริภาสนฺติยา ทุกฺกฏํฯ เสสํ ทุติยสทิสเมวาติฯ

คณปริภาสนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปวาริตสิกฺขาปทวณฺณนา

จตุตฺเถ คณโภชเน วุตฺตนเยน นิมนฺติตา, ปวารณาสิกฺขาปเท วุตฺตนเยน ปวาริตา เวทิตพฺพาฯ ปาจิตฺติยนฺติ ตสฺสา ปุเรภตฺตํ ฐเปตฺวา ยาคุญฺเจว เสสานิ จ ตีณิ กาลิกานิ อญฺญํ ยํกิญฺจิ อามิสํ อชฺโฌหรณตฺถาย ปฏิคฺคณฺหนฺติยา คหเณ ทุกฺกฏํ, อชฺโฌหาเร อชฺโฌหาเร ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ อญฺญตฺร ภุญฺชนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ตีณิ กาลิกานิ อาหารตฺถาย ปฏิคฺคณฺหนฺติยาปิ อชฺโฌหรนฺติยาปิ ทุกฺกฏํฯ

ยา ปน นิมนฺติตา อปฺปวาริตา ยาคุํ ปิวติ, สามิเก อปโลเกตฺวา ภุญฺชติ, ตีณิ กาลิกานิ สติ ปจฺจเย ปริภุญฺชติ, ตสฺสา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ นิมนฺติตา วา ปวาริตา วา ตํ อุภยํ วา, ปุเรภตฺตํ วุตฺตลกฺขณสฺส อามิสสฺส อชฺโฌหาโร, สามิกานํ อนาปุจฺฉนนฺติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ อทฺธานสมุฏฺฐานํ, นิมนฺติตาย อนาปุจฺฉา ภุญฺชนฺติยา อาปตฺติสมฺภวโต สิยา กิริยากิริยํ, ปวาริตาย กปฺปิยํ กาเรตฺวาปิ อกาเรตฺวาปิ ปริภุญฺชนฺติยา อาปตฺติสมฺภวโต สิยา กิริยํ, โนสญฺญาวิโมกฺขํ, อจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

ปวาริตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. กุลมจฺฉรินีสิกฺขาปทวณฺณนา

ปญฺจเม กุเล มจฺฉโร กุลมจฺฉโร, กุลมจฺฉโร เอติสฺสา อตฺถิ, กุลํ วา มจฺฉรายตีติ กุลมจฺฉรินีฯ อสฺสาติ ยา อีทิสี ภเวยฺยฯ ปาจิตฺติยนฺติ ตสฺสา ‘‘ยํ กุลํ ภิกฺขุนีนํ ปจฺจเย ทาตุกามํ, กถํ นาม ตตฺถ ภิกฺขุนิโย น คจฺเฉยฺยุ’’นฺติ ภิกฺขุนีนํ วา สนฺติเก กุลสฺส, ‘‘กถํ นาม อิเม ตาสํ กิญฺจิ น ทชฺเชยฺยุ’’นฺติ กุลสฺส วา สนฺติเก ภิกฺขุนีนํ อวณฺณํ ภาสนฺติยา ปาจิตฺติยํฯ

สาวตฺถิยํ อญฺญตรํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภ กุลมจฺฉรายนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํฯ อมจฺฉรายิตฺวา สนฺตํเยว อาทีนวํ อาจิกฺขนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ ภิกฺขุนีนํ อลาภกามตา, กุลสฺส วา สนฺติเก ภิกฺขุนีนํ ภิกฺขุนีนํ วา สนฺติเก กุลสฺส อวณฺณภณนนฺติ อิมาเนตฺถ ทฺเว องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ อทินฺนาทานสทิสานิ, อิทํ ปน ทุกฺขเวทนนฺติฯ

กุลมจฺฉรินีสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ