9. ทุติยอุจฺจารฉฑฺฑนสิกฺขาปทวณฺณนา

นวเม หริเตติ เขตฺเต วา นาฬิเกราทิอาราเม วา ยตฺถกตฺถจิ โรปิมหริตฏฺฐาเนฯ ตานิ วตฺถูนิ ฉฑฺเฑนฺติยา วา ฉฑฺฑาเปนฺติยา วา ปุริมนเยเนว อาปตฺติ, ตาทิเส ฐาเน นิสีทิตฺวา อนฺตมโส อุทกํ ปิวิตฺวา มตฺถกจฺฉินฺนํ นาฬิเกรมฺปิ ฉฑฺเฑนฺติยา อาปตฺติเยวฯ

สาวตฺถิยํ สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ อุจฺจาราทีนิ หริเต ฉฑฺฑนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาณตฺติกํ, ติกปาจิตฺติยํ, ภิกฺขุโน ทุกฺกฏํ, ภิกฺขุนิยาปิ นิกฺขิตฺตพีเช เขตฺเต ยาว องฺกุโร น อุฏฺฐหติ, ตาว ทุกฺกฏํ, อหริเต ทฺวิกทุกฺกฏํฯ ตสฺมิํ ปน อหริตสญฺญาย ฉฑฺฑิตเขตฺเต วา, สามิเก อปโลเกตฺวา วา ฉฑฺเฑนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ เสสํ อฏฺฐมสทิสเมวาติฯ

ทุติยอุจฺจารฉฑฺฑนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. นจฺจคีตสิกฺขาปทวณฺณนา

ทสเม นจฺจนฺติ อนฺตมโส โมรนจฺจมฺปิฯ คีตนฺติ อนฺตมโส ธมฺมภาณกคีตมฺปิฯ วาทิตนฺติ อนฺตมโส อุทกเภริวาทิตมฺปิฯ ทสฺสนายาติ เอเตสุ ยํกิญฺจิ ทสฺสนาย คจฺฉนฺติยา ปเท ปเท ทุกฺกฏํ, ยตฺถ ฐิตา ปสฺสติ วา สุณาติ วา, เอกปฺปโยเค เอกาปตฺติ, ตํ ตํ ทิสํ โอโลเกนฺติยา ปโยเค ปโยเค อาปตฺติฯ

ราชคเห ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขุนิโย อารพฺภ นจฺจาทีนิ ทสฺสนาย คมนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สยํ ตานิ วตฺถูนิ กโรนฺติยา, อญฺญํ วา อาณาเปนฺติยา, ‘‘เจติยสฺส อุปหารํ เทถา’’ติ อีทิเสน ปริยาเยน วา ภณนฺติยา, ‘‘เจติยสฺส อุปหารํ กโรมา’’ติ วา วุตฺเต ‘‘สาธู’’ติ สมฺปฏิจฺฉนฺติยา จ ปาจิตฺติยเมวาติ สพฺพอฏฺฐกถาสุ (ปาจิ. อฏฺฐ. 835-837) วุตฺตํ, ภิกฺขุโน สพฺพตฺถ ทุกฺกฏํฯ ‘‘ตุมฺหากํ เจติยสฺส อุปฏฺฐานํ กโรมา’’ติ วุตฺเต ปน ‘‘อุปฏฺฐานกรณํ นาม สุนฺทร’’นฺติ อีทิสํ ปริยายํ ภณนฺติยา, อาราเม ฐตฺวา ปสฺสนฺติยา วา สุณนฺติยา วา, ตถา อตฺตโน ฐิโตกาสํ อาคนฺตฺวา ปโยชิตํ ปฏิปถํ คจฺฉนฺติยา สมฺมุขีภูตํ สลากภตฺตาทิเก สติ กรณีเย คนฺตฺวา, อาปทาสุ วา สมชฺชฏฺฐานํ ปวิสิตฺวาปิ ปสฺสนฺติยา วา สุณนฺติยา วา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ

นจฺจาทีนํ อญฺญตรตา, อญฺญตฺร อนุญฺญาตการณา คมนํ, ทสฺสนํ วา สวนํ วาติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ เอฬกโลมสทิสานิ, อิทํ ปน โลกวชฺชํ, อกุสลจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

นจฺจคีตสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ลสุณวคฺโค ปฐโมฯ

2. รตฺตนฺธการวคฺโค

1. รตฺตนฺธการสิกฺขาปทวณฺณนา

อนฺธการวคฺคสฺส ปฐเม รตฺตนฺธกาเรติ รตฺติอนฺธกาเรฯ อปฺปทีเปติ ปชฺโชตจนฺทสูริยอคฺคีสุ เอเกเกนาปิ อโนภาสิเตฯ ปุริเสนาติ สนฺติฏฺฐิตุํ สลฺลปิตุญฺจ วิญฺญุนา มนุสฺสปุริเสน สทฺธิํฯ สนฺติฏฺเฐยฺย วาติ หตฺถปาเส ฐิตมตฺตาย ปาจิตฺติยํฯ สลฺลเปยฺยาติ ตตฺถ ฐตฺวา เคหสิตกถํ กเถนฺติยาปิ ปาจิตฺติยเมวฯ

สาวตฺถิยํ อญฺญตรํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภ เอวํ สนฺติฏฺฐนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ปุริสสฺส หตฺถปาสํ วิชหิตฺวา, ยกฺขาทีนํ หตฺถปาสํ อวิชหิตฺวาปิ สนฺติฏฺฐนฺติยา, สลฺลเปนฺติยา วา ทุกฺกฏํ, ยํกิญฺจิ วิญฺญุํ ทุติยํ คเหตฺวา เอวํ กโรนฺติยา, อรโหเปกฺขาย, อญฺญวิหิตาย, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ รตฺตนฺธการตา, ปุริสสฺส หตฺถปาเส ฐานํ วา สลฺลปนํ วา, สหายาภาโว, รโหเปกฺขตาติ อิมาเนตฺถ จตฺตาริ องฺคานิฯ เถยฺยสตฺถสมุฏฺฐานํ, กิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, โลกวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, อกุสลจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

รตฺตนฺธการสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ปฏิจฺฉนฺโนกาสสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย ปฏิจฺฉนฺเน โอกาเสติ กุฏฺฏาทีสุ เยน เกนจิ ปฏิจฺฉนฺเน, อิทเมเวตฺถ นานตฺตํฯ

ปฏิจฺฉนฺโนกาสสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ