เมนู

3. เอกคามนฺตรคมนสิกฺขาปทวณฺณนา

ตติเย คามนฺตรนฺติอาทีสุ สกคามโต ตาว นิกฺขมนฺติยา อนาปตฺติ, นิกฺขมิตฺวา ปน อญฺญํ คามํ คจฺฉนฺติยา ปเท ปเท ทุกฺกฏํ, เอเกน ปาเทน อิตรสฺส คามสฺส ปริกฺเขเป วา อุปจาเร วา อติกฺกนฺเต ถุลฺลจฺจยํ, ทุติเยน อติกฺกนฺตมตฺเต สงฺฆาทิเสโส, ตโต นิกฺขมิตฺวา ปุน สกคามํ ปวิสนฺติยาปิ เอเสว นโยฯ สเจ ปน ขณฺฑปากาเรน วา วติจฺฉิทฺเทน วา ภิกฺขุนิวิหารภูมิํเยว สกฺกา โหติ ปวิสิตุํ, เอวํ ปวิสมานาย กปฺปิยภูมิยา ปวิฏฺฐา นาม โหติ, ตสฺมา วฏฺฏติฯ พหิคาเม ฐตฺวา ยํกิญฺจิ สกคามํ วา ปรคามํ วา อกปฺปิยภูมิํ ปทสา ปวิสนฺติยา อาปตฺตีติ อยเมตฺถ สงฺเขโปฯ

นทิปารคมเน วุตฺตลกฺขณาย นทิยา ทุติยิกํ วินา ปรตีรํ คจฺฉนฺติยา วา อนฺตรานทิยํ ทุติยิกาย สทฺธิํ ภณฺฑิตฺวา ปุน โอริมตีรเมว ปจฺจุตฺตรนฺติยา วา ปฐมปาทํ อุทฺธริตฺวา ตีเร ฐปิตกฺขเณ ถุลฺลจฺจยํ, ทุติยปาทุทฺธาเร สงฺฆาทิเสโสฯ อิทฺธิเสตุยานนาวาหิ ปน ปรตีรํ โอตริตุํ, นหานาทิการเณน จ โอติณฺณาย โอริมตีรํ ปทสาปิ ปจฺจุตฺตริตุํ วฏฺฏติฯ

รตฺติวิปฺปวาเส ‘‘ปุเรอรุเณเยว ทุติยิกาย หตฺถปาสํ โอกฺกมิสฺสามี’’ติ อาโภคํ วินา เอกคพฺเภปิ ทุติยิกาย หตฺถปาสาติกฺกเม ฐตฺวา อรุณํ อุฏฺฐาเปนฺติยา อาปตฺติฯ

เอกา วา คณมฺหาติ เอตฺถ ปน เอกา ภิกฺขุนีปิ คโณเยวฯ โอหีเยยฺยาติ อวหีเยยฺย, ทสฺสนูปจารํ วา สวนูปจารํ วา วิชเหยฺยาติ อตฺโถฯ ตสฺมา อินฺทขีลาติกฺกมโต ปฏฺฐาย พหิคาเม รุกฺขถมฺภสาณิปาการาทิอนฺตริตภาเวนาปิ ทุติยิกาย ทสฺสนูปจาเร วิชหิเต สเจปิ สวนูปจาโร อตฺถิ, อาปตฺติเยวฯ อชฺโฌกาเส ปน ทูเรปิ ทสฺสนูปจาโร โหติ, ตตฺถ มคฺคมูฬฺหสทฺเทน วิย ธมฺมสฺสวนาโรจนสทฺเทน วิย จ ‘อยฺเย’ติ สทฺทายนฺติยา สทฺทสฺสวนาติกฺกเม อาปตฺติเยวฯ สเจ ปน มคฺคํ คจฺฉนฺตี โอหียิตฺวา ‘‘อิทานิ ปาปุณิสฺสามี’’ติ สอุสฺสาหา อนุพนฺธติ, วฏฺฏติฯ

สาวตฺถิยํ อญฺญตรํ ภิกฺขุนิํ อารพฺภ คามนฺตรคมนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ‘‘เอกา วา นทิปาร’’นฺติอาทิกา เอตฺถ ติวิธา อนุปญฺญตฺติ, ปุเร อรุเณ สกคามโต นิกฺขมิตฺวา อรุณุคฺคมนกาเล คามนฺตรปริยาปนฺนํ นทิปารํ โอกฺกมนนฺติยา ปน จตสฺโสปิ อาปตฺติโย เอกกฺขเณเยว โหนฺติฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ –

‘‘สิกฺขาปทา พุทฺธวเรน วณฺณิตา;

สงฺฆาทิเสสา จตุโร ภเวยฺยุํ;

อาปชฺเชยฺย เอกปโยเคน สพฺพา;

ปญฺหา เมสา กุสเลหิ จินฺติตา’’ติฯ (ปริ. 479);

เอเตนุปาเยน ติณฺณํ, ทฺวินฺนญฺจ เอกโตภาโว เวทิตพฺโพฯ ทุติยิกาย ปน ปกฺกนฺตาย วา วิพฺภนฺตาย วา กาลงฺกตาย วา ปกฺขสงฺกนฺตาย วา อาปทาสุ วา คามนฺตรคมนาทีนิ กโรนฺติยา อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อนฺตราเยน เอกโตภาโว, คามนฺตรคมนาทีสุ อญฺญตรตาปชฺชนํ, อาปทาย อภาโวติ อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมปาราชิกสทิสานิ, อิทํ ปน ปณฺณตฺติวชฺชํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

เอกคามนฺตรคมนสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. อุกฺขิตฺตกโอสารณสิกฺขาปทวณฺณนา

จตุตฺเถ อุกฺขิตฺตนฺติ อาปตฺติยา อทสฺสนาทีสุ อุกฺขิตฺตํฯ อนญฺญาย คณสฺส ฉนฺทนฺติ ตสฺเสว การกสงฺฆสฺส ฉนฺทํ อชานิตฺวาฯ โอสาเรยฺยาติ โอสารณกมฺมํ กเรยฺยฯ ตสฺสา เอวํ กโรนฺติยา, คณปริเยสเน สีมาสมฺมุติยา ญตฺติยา จ ทุกฺกฏํ, ทฺวีหิ กมฺมวาจาหิ ถุลฺลจฺจยํ, กมฺมวาจาปริโยสาเน สงฺฆาทิเสโสฯ

สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ เอวํ โอสารณวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, ติกสงฺฆาทิเสสํ, อธมฺมกมฺเม ติกทุกฺกฏํ, การกสงฺฆํ วา อาปุจฺฉิตฺวา, คณสฺส วา ฉนฺทํ ชานิตฺวา, วตฺเต วา วตฺตนฺติํ, อสนฺเต การกสงฺเฆ โอสาเรนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ