เมนู

สงฺฆาทิเสสกณฺโฑ

1. อุสฺสยวาทิกาสิกฺขาปทวณฺณนา

สงฺฆาทิเสเสสุ ปฐเม อุสฺสยวาทิกาติ มานุสฺสยวเสน โกธุสฺสยวเสน อฑฺฑกรณตฺถาย วินิจฺฉยมหามตฺตานํ สนฺติเก วิวทมานาฯ คหปตินา วาติอาทีหิ ฐเปตฺวา ปญฺจ สหธมฺมิเก อวเสสา คหฏฺฐปพฺพชิตา สงฺคหิตาฯ อยํ ภิกฺขุนี ปฐมาปตฺติกนฺติ อาทิมฺหิ ปฐมํ อาปตฺติ เอตสฺสาติ ปฐมาปตฺติโก, วีติกฺกมกฺขเณเยว อาปชฺชิตพฺโพติ อตฺโถ, ตํ ปฐมาปตฺติกํฯ อาปนฺนาติ อฑฺฑปริโยสาเน อาปนฺนาฯ ภิกฺขุนิํ สงฺฆโต นิสฺสาเรตีติ นิสฺสารณีโย, ตํ นิสฺสารณียํฯ สงฺฆาทิเสสนฺติ เอวํนามกํฯ

สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ อุสฺสยวาทิกวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, สาณตฺติกํ, ‘‘อฑฺฑํ กริสฺสามี’’ติ ยํกิญฺจิ ทุติยิกํ วา สกฺขิํ วา สหายํ วา ปริเยสนฺติยา ปริเยสเน ทุกฺกฏํ, ยตฺถ ฐิตาย ‘‘อฑฺฑํ กาตุํ คจฺฉามี’’ติ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ, ตโต ปฏฺฐาย คจฺฉนฺติยา ปเท ปเท ทุกฺกฏํ, ยตฺถกตฺถจิ อนฺตมโส ภิกฺขุนุปสฺสยํ อาคเตปิ โวหาริเก ทิสฺวา อตฺตโน กถํ อาโรเจนฺติยา ทุกฺกฏํฯ อิตเรน อตฺตโน กถาย อาโรจิตาย ภิกฺขุนิยา ถุลฺลจฺจยํ, ปฐมํ อิตเรน ปจฺฉา ภิกฺขุนิยา อาโรจเนปิ เอเสว นโยฯ สเจ ปน ภิกฺขุนี ตํ วทติ ‘‘มม จ ตว จ กถํ ตฺวํเยว อาโรเจหี’’ติ, โส อตฺตโน วา กถํ ปฐมํ อาโรเจตุ, ตสฺสา วา, ปฐมาโรจเน ภิกฺขุนิยา ทุกฺกฏํ, ทุติเย ถุลฺลจฺจยํ, เตน เอวํ วุตฺตาย ภิกฺขุนิยา อาโรจเนปิ เอเสว นโยฯ สเจ ปน ภิกฺขุนี อญฺเญน กถาเปติ, ตตฺราปิ เอเสว นโยฯ ยถา วา ตถา วา หิ อาโรจิยมาเน ปฐมาโรจเน ภิกฺขุนิยา ทุกฺกฏํ, ทุติเย ถุลฺลจฺจยํฯ อุภินฺนํ ปน กถํ สุตฺวา โวหาริเกหิ วินิจฺฉเย กเต อฑฺฑปริโยสานํ นาม โหติ, ตสฺมิํ อฑฺฑปริโยสาเน ภิกฺขุนิยา ชเยปิ ปราชเยปิ สงฺฆาทิเสโสฯ

ยา ปน ปจฺจตฺถิกมนุสฺเสหิ ทูตํ วา ปหิณิตฺวา, สยํ วา อาคนฺตฺวา ‘‘เอหิ, อยฺเย’’ติ อากฑฺฒิยมานา คจฺฉติ, ยา วา อุปสฺสเย อญฺเญหิ กตํ อนาจารํ อโนทิสฺส อาจิกฺขนฺตี รกฺขํ ยาจติ, ยาย จ กิญฺจิ อวุตฺตา โวหาริกา อญฺญโต สุตฺวา สยเมว อฑฺฑํ ปริโยสาเปนฺติ, ตสฺสา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ อญฺเญหิ อนากฑฺฒิตาย อฑฺฑกรณํ, อฑฺฑปริโยสานนฺติ อิมาเนตฺถ ทฺเว องฺคานิฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมกถินสทิสานิ, อิทํ ปน กิริยเมวาติฯ

อุสฺสยวาทิกาสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. โจริวุฏฺฐาปิกาสิกฺขาปทวณฺณนา

ทุติเย ยาย ปญฺจมาสคฺฆนกโต ปฏฺฐาย ยํกิญฺจิ ปรสนฺตกํ อวหริตํ, อยํ โจรี นาม, ตํ โจริํฯ วชฺฌํ วิทิตนฺติ เตน กมฺเมน ‘‘วธารหา อย’’นฺติ เอวํ วิทิตํฯ อนปโลเกตฺวาติ อนาปุจฺฉาฯ คณนฺติ มลฺลคณภฏิปุตฺตคณาทิกํฯ ปูคนฺติ ธมฺมคณํฯ เสณินฺติ คนฺธิกเสณิทุสฺสิกเสณิอาทิกํฯ ยตฺถ ยตฺถ หิ ราชาโน คณาทีนํ คามนิคเม นิยฺยาเตนฺติ ‘‘ตุมฺเหว เอตฺถ อนุสาสถา’’ติ, ตตฺถ ตตฺถ เตเยว อิสฺสรา โหนฺติ, ตสฺมา เต สนฺธาย อิทํ วุตฺตํฯ เอตฺถ จ ราชานํ วา คณาทิเก วา อปโลเกตฺวาปิ ภิกฺขุนิสงฺโฆ อปโลเกตพฺโพวฯ อญฺญตฺร กปฺปาติ ติตฺถิเยสุ วา อญฺญภิกฺขุนีสุ วา ปพฺพชิตปุพฺพา กปฺปา นาม, ตํ ฐเปตฺวา อญฺญํ อุปสมฺปาเทนฺติยา คณอาจรินี ปตฺตจีวรปริเยสเนสุ สีมาสมฺมุติยา ญตฺติยา จ ทุกฺกฏํ, ทฺวีหิ กมฺมวาจาหิ ถุลฺลจฺจยํ, กมฺมวาจาปริโยสาเน สงฺฆาทิเสโสฯ

สาวตฺถิยํ ถุลฺลนนฺทํ อารพฺภ โจริํ วุฏฺฐาปนวตฺถุสฺมิํ ปญฺญตฺตํ, โจริยา เวมติกาย ทุกฺกฏํ, ตถา อโจริยา โจริสญฺญาย เจว เวมติกาย จฯ อโจริสญฺญาย, อชานนฺติยา, อปโลเกตฺวา วุฏฺฐาเปนฺติยา, กปฺปํ วุฏฺฐาเปนฺติยา, อุมฺมตฺติกาทีนญฺจ อนาปตฺติฯ โจริตา, โจริสญฺญิตา, อญฺญตฺร อนุญฺญาตการณา วุฏฺฐาปนนฺติ, อิมาเนตฺถ ตีณิ องฺคานิฯ โจริวุฏฺฐาปนสมุฏฺฐานํ, กิริยากิริยํ, สญฺญาวิโมกฺขํ, สจิตฺตกํ, ปณฺณตฺติวชฺชํ, กายกมฺมํ, วจีกมฺมํ, ติจิตฺตํ, ติเวทนนฺติฯ

โจริวุฏฺฐาปิกาสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ